Год таму ў Беларусі выявілі першага пацыента з каронавіруснай інфекцыяй. Краіны суседкі ў такім выпадку ўводзілі каранцін, жорстка абмяжоўвалі перасоўванне грамадзянаў з мэтай мінімізаваць распаўсюд інфекцыі. Беларускія ўлады ад пачатку заявілі, што будуць іначай змагацца з вірусам. І ў выніку каранціну так і не было, а афіцыйная статыстыка па захворваннях і смяротных выпадках выклікае недавер нават у самых лекараў.
Хроніка пандэміі ў Беларусі
Раніцай 28 лютага мінулага году Мінздароўя паведаміла пра першы выяўлены выпадак каронавіруса ў Беларусі. Студэнт з Іраку прыбыў у Беларусь 22 лютага, а 27 лютага ў яго афіцыйна пацвердзілі наяўнасць інфекцыі. Грамадзяніна Ірану і асобаў, з якімі ён кантактаваў, змясцілі ў Менскі інфекцыйны шпіталь.
У БНТУ, дзе навучаўся студэнт, увялі каранцін. Аналагічныя захады ўвялі і ў інтэрнатах навучальнай установы.
Мінздароўя на пачатку ладзіла брыфінгі і агучвала інфармацыю пра стан здароўя пацыента, пра тое, колькі асобаў з’яўляюцца кантактамі першага ўзроўню. Паколькі гэтых людзей таксама змясцілі ў шпіталь на каранцін.
Беларусы спалохаліся, прынамсі, медычныя маскі сталі дэфіцытам.
У першай палове сакавіка «Белавія» адмяніла рэйсы ў 23 краіны свету. Зрэшты, краіны свету таксама ўвялі абмежаванні. З 18 сакавіка летась нават Расея зачыніла мяжу з Беларуссю. У адказ Менск нават выказаў абвінавачванне, што такім чынам Масква раз’ядноўвае беларусаў і расейцаў.
Мінздароўя да красавіка месяца ладзіла брыфінгі падчас якіх гучалі справаздачы па сітуацыі з распаўсюдам каронавіруса. Міністр і яго намеснікі, прадстаўнікі профільных ведамстваў адказвалі на пытанні грамадзянаў і супакойвалі, што сітуацыя пад кантролем. Але здараліся і недарэчныя выпадкі. Падчас брыфінгу 10 красавіка намесніца міністра аховы здароўя Алена Богдан адмовілася распавесці пра тое, колькі медыкаў памерлі ад каронавіруса.
«Каму гэтая інфармацыя што дасць?» – заявіла яна.
Пры гэтым намесніца міністра прызнала, што заражэнні сярод медыкаў ёсць, перадусім у Менску ды Віцебску. Паводле яе, сталым працаўнікам рэанімацыяў і аддзяленняў пульманалогіі было прапанавана сысці ў адпачынак.
«Трэба быць гатовым да таго, што колькасць будзе павялічвацца. Чым большым будзе ахоп, то больш будзе станоўчых вынікаў», – адзначыла Алена Богдан.
Пакуль сістэма аховы здароўя спраўляецца з колькасцю заражэнняў, заявіла Алена Богдан. Але пасля вострых пытанняў чыноўнікі з ведамства адмовіліся ад публічных справаздачаў. 24 красавіка летась адбыўся апошні брыфінг Мінздароўя. Агулам беларускае ведамства правяло не больш за 20 брыфінгаў, прэс-канферэнцыяў і стрымаў. Статыстыка пачала выглядаць недарэчнай і няпоўнай.
Сусветная арганізацыя аховы здароўя напрыканцы траўня летась заявіла, што Беларусь увайшла ў пяцёрку краінаў Еўропы, дзе зарэгістравалі найбольшую сукупную колькасць пацверджаных выпадкаў COVID-19 за апошнія 14 дзён. Самая вялікая колькасць выпадкаў заражэння COVID-19 за апошнія два тыдні зарэгістраваная ў Беларусі, Расеі, Вялікай Брытаніі, Турцыі ды Італіі.
Бацькі пасля вясновых канікулаў перасталі адпраўляць дзяцей у школы і ўзялі самаізаляцыю.
30 сакавіка лекарка лабараторнай дыягностыкі Віцебскага гарадскога клінічнага шпіталя хуткай медычнай дапамогі Наталля Ларыёнава апублікавала ў сацсетках пост пра тое, што сітуацыя з каронавірусам у Віцебску «пачала выходзіць з-пад кантролю». Афіцыйныя лічбы інфікаваных у Беларусі яна назвала «абсалютна міфічнымі». Пасля гэтага лекарку выклікалі ў пракуратуру. Допыт адбыўся 1 красавіка.
Як паведаміла ў сацсетках Ларыёнава, прадстаўнікі пракуратуры паводзілі сябе ветліва, яе паказанні былі запісаныя на відэа і пісьмова.
Афіцыйная статыстыка паказвала падзенне колькасці інфікаваных. Колькасць памерлых штодня ў звестках Мінздароўя не перавышала 3 пацыентаў. Беларусы нават стварылі петыцыю з патрабаваннем агучыць колькасць памерлых у краіне ад COVID-19. Але прадстаўнікі Мінздароўя адказалі, што за такімі звесткамі варта звяртацца ў Нацыянальны статыстычны камітэт.
Тым часам першым горадам у Беларусі дзе ўвялі масачны рэжым – стаў Кіраўск. Але адбылося гэта толькі ў чэрвені.
Летам грамадскую ўвагу ад каронавіруса ў Беларусі адцягнула выбарчая кампанія і выбары. Але інфекцыя не сышла, а наадварот. Пачалася другая хваля пандэміі.
У кастрычніку летась нават паводле афіцыйных звестак колькасць інфікаваных з моманту выяўлення першага выпадку інфікавання, дасягнула 100 тысячаў пацыентаў. А ўжо ў студзені афіцыйная статыстыка засведчыла 200 тысячаў інфікаваных каронавірусам.
Беларускія ўлады ўвялі масачны рэжым па ўсёй краіне. З 1 лістапада раптоўна зачынілі межы для замежнікаў, хаця палітолагі лічаць гэты крок палітычным.
З 17 снежня ўлады зачынілі наземную мяжу для выезду з Беларусі.
У краінах свету ўлады распачалі масавыя вакцынацыі насельніцтва. Але ў Беларусі на канец лютага прышчэпкі зрабілі толькі 0,001% насельніцтва.
Афіцыйная статыстыка і рэальныя лічбы
Андрэй Елісееў, дырэктар даследаванняў у даследчым цэнтры «Цэнтр EAST», заявіў, што заніжэнне статыстыкі ў Беларусі было надзвычайным, адным з найбольшых у свеце. Паводле яго, нашая краіна можа выявіцца «адной з найбольш няўдалых у Еўропе, а магчыма, што і ў свеце» краінаў у змаганні з эпідэміяй каронавіруса.
Эксперт адзначыў, што паказнік смяротнасці мог быць заніжаны ажно ў 15 разоў, а колькасць памерлых у выніку пандэміі ў 2020 годзе можа перавышаць 20 тыс. чалавек. Гэта, на ягоную думку, адпавядае прагнозу, зробленаму яшчэ ў сакавіку на падставе формулы Лонданскага імперскага форуму. Тады смяротнасць для Беларусі прадказвалася ў межах 16–32 тыс. выпадкаў.
«Так што ўлады Беларусі на самым пачатку эпідэміі мелі навукова абгрунтаваныя звесткі, якія могуць быць наступствы ў залежнасці ад розных дзеянняў, і таму яны нясуць поўную адказнасць за наступствы пандэміі ў Беларусі», – падкрэсліў Елісееў.
Афіцыйна з пачатку пандэміі ў Беларусі станам на 17 лютага былі зарэгістраваныя 272 273 чалавекі з станоўчым тэстам на COVID-19. Ачунялі 261 568 пацыентаў, у якіх раней быў пацверджаны каронавірус. За ўвесь перыяд распаўсюду інфекцыі на тэрыторыі краіны памерлі 1876 пацыентаў з COVID-19.
Эксперты мяркуюць, што ўлады хавалі лічбы смяротнасці ад каронавіруса з той жа прычыны, што і даводзілі перамогу Аляксандра Лукашэнкі на выбарах з падтрыманнем 80 % выбарнікаў – праз «абсалютна ірацыянальны страх выглядаць слабымі».
Рэакцыя ўладаў на каронавірус
У той час, калі ўсе суседнія краіны, у тым ліку Расея, зачынілі свае межы на каранцін, Лукашэнка не лічыць гэта правільным.
«Глупства абсалютнае і несусветнае, і гэта ўжо пацвярджаецца. Гэта ніяк не абараняе Расею. Тым больш закрываюць выбарачна. Але гэта іх справа. Людзі ацэняць усё, што адбываецца ў нас з закрыццём межаў. Зараз у свеце штучна створана сітуацыя, калі чалавек не можа трапіць дадому. Нам трэба прыняць усе намаганні, каб нашы грамадзяне змаглі вярнуцца ў самы бліжэйшы час. Яны павінны быць дома. У бяспецы», – падкрэсліваў Лукашэнка.
«Разам з вамі перажыў многія псіхозы»
Таксама Лукашэнка прыйшоў да высновы, што «людзі могуць больш пацярпець ад панікі, чым ад самога каронавірусу».
«Нягледзячы на нейкую крытыку з майго боку, я гэты каронавірус называю не інакш як псіхозам і ад гэтага ніколі не адмоўлюся, таму што разам з вамі перажыў ужо многія псіхозы, і мы ведаем, да чаго гэта прыводзіла», – казаў Лукашэнка.
А ў ліпені Лукашэнка распавёў, што нібыта сам перахварэў каронавірусам.
«Выбачаюся за свой голас. Апошнім часам мне прыходзіцца вельмі шмат размаўляць. Аднак найбольш дзіўнае, гэта тое, што вы сёння сустракаецеся з чалавекам, які на нагах умудрыўся перанесці каронавірус. Такое ўчора заключэнне дактары зрабілі», – заявіў ён.
Акрамя таго, што каронавірус трэба лячыць лазняй, гарэлкай і мёдам, Лукашэнка неаднаразова сцвярджаў, што хваробу гэтую ў Беларусі перамаглі.
Акрамя перамогі над заражэннямі каронавірусам ён абвесціў, што падчас пандэміі кіраўніцтва краіны выратавала і эканоміку і сельскую гаспадарку.
Забароны і абмежаванні
Нягледзячы на тое, што Лукашэнка адмаўляў існаванне небяспекі праз каронавірус, гэта стала нагодай для абмежаванняў падчас выбарчай кампаніі.
Лідзія Ярмошына ў ліпені летась на паседжанні ЦВК нагадала пра тое, што нягледзячы на тое, што сітуацыя з каронавірусам паляпшаецца, яна ўсё роўна працягвае выклікаць насцярожанасць.
«Я разумею, што гэта будзе непапулярнае рашэнне, але прапаную на перыяд гэтай электаральнай кампаніі паменшыць колькасць назіральнікаў. Да пяці чалавек – у асноўны дзень галасавання. А ў дні датэрміновага галасавання да трох», – заявіла яна.
Пазней каронавірус стаў нагодай для адмовы адвакатам патрапіць да падабаронных, людзям адмаўляюць магчымасць наведваць судовыя паседжанні над палітвязнямі. Немагчыма перадаць перадачы ў СІЗА і ІЧУ затрыманым падчас масавых акцыяў.
Каронакрызіс у эканоміцы
Аляксандр Лукашэнка ў адной з сваіх прамоваў ацаніў выдаткі Беларусі ад барацьбы з каронавірусам.
«Беларусы павінны ведаць, што, да прыкладу, барацьба з каронавірусам ужо абышлася бюджэту амаль у паўмільярда рублёў. Тут і дадатковыя выдаткі на медыцыну, і сродкі на падтрымку рэальнага сектара эканомікі», – дадаў ён.
Чарговая хваля каронавірусу яшчэ больш адбілася на эканоміцы Беларусі. У звязку з палітычным крызісам інфляцыя перакрочыла запланаваныя паказнікі Нацбанку і ўраду. Беларускі рубель дэвальвуецца да долара і еўра.
У 2020 годзе ВУП Беларусі зменшыўся амаль на 4 адсоткі, а аднаўляцца будзе павольна – тэмпамі каля аднаго адсотка за год.
Вынікі пандэміі для грамадства
У Беларусі заўсёды прысутнічаў феномен «паралельных грамадстваў»: сярэднестатыстычны беларус жыве адным жыццём, верх – іншым. Цяпер гэтая раўналежнасць узмацнілася. Да такой высновы прыйшоў Андрэй Вардамацкі, кіраўнік Беларускай аналітычнай майстэрні. Яшчэ на пачатку пандэміі навуковец пабачыў змены ў грамадстве. Праз год даследчыкі адзначаюць, што ўлады моцна памыліліся палітыкай падчас пандэміі. Грамадства само пачало дзейнічаць і рабіць захады дзеля сваёй бяспекі. У выніку ўтварылася вялізная прорва паміж людзьмі і ўладамі. Такім чынам каронавірус стаў адным з чыннікаў, якія спрыялі станаўленню беларускага грамадства.
Беларусы зарганізаваліся. Узніклі фонды, куды грамадзяне пералічвалі сродкі, а грошы ішлі на дапамогу медыкам, якія ў перыяд пандэміі апынуліся без сродкаў індывідуальнай абароны. Маскі, касцюмы, шмат іншага беларусы набывалі самастойна і дастаўлялі ў шпіталі. Грамадства кансалідавалася і вырашала грамадскія праблемы, у той час, як кіраўніцтва краіны засталося ўбаку.
СК belsat.eu
