Знайшлі ліставанне ў чатах і відэа, як кідае камень у АМАП. Гісторыя палітычнага вязня Андрэя Герасімовіча
Андрэю Герасімовічу 21 год. Родам з Ліды, вучыўся на першым курсе гістарычнага факультэту Гарадзенскага дзяржаўнага ўніверсітэту імя Янкі Купалы, захапляўся гісторыяй. Жнівеньскія падзеі мінулага года кардынальна змянілі ягонае жыццё: хлопец не здолеў застацца ўбаку, быў затрыманы і асуджаны на 2,5 года калоніі. Ён мог уцячы з краіны, але не стаў гэтага рабіць. Нядаўна апеляцыйны суд пакінуў вырак у моцы – маладзёна адправілі ў калонію ў Бабруйску.
Андрэя затрымалі 23 сакавіка ў Горадні проста на занятках. Спачатку забралі нібыта на размову праз пратэставую актыўнасць ва ўніверсітэце. Атрымаўшы доступ да тэлефона хлопца, сілавікі знайшлі там ліставанне ў тэлеграм-чатах і відэа, на якім бачна, як Андрэй кідае камень у АМАП у Лідзе падчас жнівеньскіх сутыкненняў. Маладзёна затрымалі паводле крымінальнай справы і адправілі ў лідскі ІЧУ. Праз некалькі дзён выпусцілі пад заклад. Андрэй працягнуў навучанне і нават часткова паспеў здаць іспыты.
Суд праходзіў у Лідзе. Суддзя Федаравіч 18 чэрвеня прызнаў хлопца вінаватым у «гвалце ў дачыненні да супрацоўніка органаў унутраных справаў» ды «групавых дзеяннях, што груба парушаюць грамадскі парадак» і прысудзіў яму 2,5 года калоніі. 24 жніўня адбыўся апеляцыйны суд у гэтай справе, аднак вырак пакінулі ў моцы, і 7 верасня Андрэя перавялі адбываць пакаранне ў бабруйскую калонію. Хлопца прызналі палітычным вязнем.
«Ён верыць, што хутка адбудуцца перамены. Побач з ім і я не смею сумнявацца»
«Андрэй заўсёды быў вельмі добрым хлопчыкам. У дзяцінстве карміў бадзяжных жывёлінак, прыносіў некаторых дахаты. Таксама ён вельмі захапляецца музыкай. Андрэй і цяпер папрасіў знайсці ў камп’ютары пэўныя песні, перапісаць словы і даслаць яму. «Я тут спяваю на шпацыры, гэта людзям уздымае настрой, і мне ёсць куды сваю творчасць падзець», – распавёў сын, што мяне вельмі здзівіла», – распавядае ў размове з «Белсатам» спадарыня Галіна, маці палітычнага вязня.
Жанчына згадвае: калі Андрэй прыязджаў дадому з Горадні, дзе вучыўся, было ўжо з парогу чуваць, што ён ідзе – заўсёды грала музыка.
«Калі зʼяўляецца Андрэй, наш дом адразу ажывае: ён спявае, гамоніць, смяецца», – кажа спадарыня Галіна.
Гісторыяй Андрэй захапіўся яшчэ ў школе. Пачаў шмат вывучаць, шукаць дадатковую інфармацыю.
«Памятаю, як я павінна была сядзець і ўважліва слухаць ягоныя расповеды, ён казаў, маўляў, а ты ведала, што гэта было так, а гэта было па-іншаму. Гісторыя яго вельмі захапіла і сталася ягонаю мараю», – распавядае маці Андрэя.
Цяпер маладзёна аўтаматычна адлічылі з універсітэту праз няздадзеную сесію. Хлопец даволі спакойна ўспрыняў гэтую навіну:
«Сын сказаў, што адновіцца, усё можна пачаць з пачатку. Галоўнае, каб гэта ўсё скончылася. Ён так верыць, што хутка адбудуцца перамены!.. Побач з ім і я не смею сумнявацца. Калі мы былі на спатканні, ён сказаў: «Мама, гэта для мяне такі гонар – пацярпець за сваю краіну! Я не бачу ў гэтым нічога ганебнага». Я плакала».
«Хлопцы ў судзе нагаворвалі адзін на аднаго. І гэта было страшна»
Спадарыня Галіна асабліва ніколі не цікавілася палітыкай. Але калі сын вырас і пачаў хвалявацца за тое, што адбываецца ў краіне, таксама зацікавілася падзеямі:
«Калі гэта твой сын, калі ты за яго хвалюешся, хочаш яго ўберагчы, закрыць ад усяго свету, дапамагчы неяк, ты пачынаеш жыць ягонымі зацікаўленнямі. Ён на шмат што адкрыў мне вочы. Я прыняла ягоную пазіцыю. Безумоўна, я вельмі за яго хвалявалася, прасіла нікуды не хадзіць, асабліва пабачыўшы, як на вуліцах збіваюць людзей. Андрэй мне на гэта казаў, што ў нашых руках будучыня, трэба штосьці рабіць і штосьці мяняць, усё залежыць ад нас. Калі мы будзем проста сядзець і кожны будзе думаць толькі пра сябе, перамены ніколі не надыдуць».
Калі Андрэя затрымалі, яму запрапанавалі супрацу са следствам. Маладзён нічога пра гэта не распавядаў.
«Сын бярог мяне. Але, пэўна, яму прапаноўвалі распавядаць пра выкладчыкаў, студэнтаў з іншымі поглядамі. Спачатку затрымалі Андрэя, а пасля хлопцаў, якія былі з ім у адным пакоі. Адзін з іх шмат нагаварыў пра Андрэя, яго выпусцілі. Я запытала сына, як ён мог так зрабіць, Андрэй сказаў: «Мама, не асуджай нікога, людзі розныя духам. На кагосьці дастаткова голас падвысіць – і ён ламаецца. Гэты хлопец сам па сабе харошы, а тут вельмі спалохаўся. Цяпер усе людзі напужаныя і шукаюць нейкае выйсце. Ён знайшоў такое», – згадвае спадарыня Галіна.
У судзе над сынам жанчына праходзіла ў якасці сведкі, таму змагла прысутнічаць толькі на адным паседжанні. Справу Андрэя абʼядналі са справамі яшчэ чатырох хлопцаў, хоць ён з імі не быў знаёмы.
«Сын распавядаў, што, калі іх прывялі даваць паказанні, гэтыя хлопцы былі вельмі напалоханыя і нагаворвалі адзін на аднаго. І гэта было страшна. Сам ён нікога ў сваіх паказаннях не згадваў», – кажа маці палітычнага вязня.
Вялікую ролю ў судзе адыграла адмоўная характарыстыка ад універсітэцкай куратаркі Андрэя – Наталлі Улейчык: нібыта хлопец быў актыўным, хадзіў на вучобу з бел-чырвона-белым значком, куратарка праводзіла з ім выхавальныя «гутаркі», але гэта не паўплывала.
«Андрэй гэта прыняў з годнасцю. Сказаў, што быў да такога гатовы. Спачатку ён бачыў ува ўсіх людзях толькі добрае ды імкнуўся ўсіх апраўдаць. Ён і куратарку гэтую апраўдваў за ейную характарыстыку, казаў: «Мама, гэта таксама чалавек, проста ў яе іншая пазіцыя. Яна добрая адмыслоўца і магла б мяне шмат чаму навучыць, але мне вельмі шкада, што ў нас розныя палітычныя погляды. Кожны выбірае свой шлях сам, не трэба нікога асуджаць». Цяпер, праўда, ён, можа, і па-іншаму сказаў бы. Кажа, што стаў больш жорсткім: гарадзенская турма, дзе ён быў да адпраўкі ў калонію, яго шмат чаму навучыла і зрабіла мацнейшым. Цяпер ён лепей разбіраецца ў людзях», – распавядае спадарыня Галіна.
Ліст Андрэя Герасімовіча бацькам, фота з асабістага архіву сямʼі
«Мне пашанцавала з сынам»
Маці кажа, Андрэй быў гатовы да таго, што атрымае тэрмін, загадзя з’ездзіў развітацца з сябрамі:
«Увечары перад абвяшчэннем прысуду збіралі яму рэчы, я плакала. Андрэй мяне супакойваў, казаў, што гэта не самае страшнае, што магло адбыцца. У людзей трагедыі – іхныя дзеці не вярнуліся, і яны неяк жывуць. А ён адсядзіць тэрмін, і галоўнае не тое, куды ён трапіць, а тое, якім ён адтуль вернецца. Да ўсяго можна прывыкнуць, усё можна перажыць».
У турме Андрэй сядзеў разам з іншымі палітычнымі вязнямі: журналістам Дзянісам Івашыным і сябрам ініцыятыўнай групы для вылучэння на прэзідэнцтва Святланы Ціханоўскай – Змітром Фурманавым. Гэтыя людзі яго вельмі падтрымалі. Ён з захапленнем распавядаў пра іх сваіх бацькам, казаў, што сустрэў аднадумцаў.
Андрэю прыходзіў ліст ад Васкрасенскага з прапановаю напісаць прашэнне аб памілаванні. Але хлопец адмовіўся, патлумачыў гэта так: які сэнс тады было ўсё гэта пачынаць?
«Першы час маіх лістоў яму не аддавалі. Яго тады ганялі з камеры ў камеру, дзе сядзелі крымінальнікі. Так разумею, каб псіхалагічна ціснуць на яго. Падрабязнасцяў сын не пераказваў, але адзначаў, што было цяжка. Так было недзе месяц. А пасля яго пасадзілі ў камеру, дзе былі палітычныя, і там стала ўжо лягчэй. Паступова яму пачалі аддаваць лісты ад нас. Сам ён, калі сядзеў у турме, пісаў, што ў яго ўсё добра, што не ўсё так страшна, як я думаю, і што нам, у няведанні, цяжэй, чым ім за кратамі. За кратамі ён пачаў есці тую ежу, якой раней не любіў, але выбару няма. Чытаў кнігі з турэмнай бібліятэкі. Яму, вядома, хацелася б нешта гістарычнае, але ўжо што ёсць. Мы хацелі перадаць яму літаратуру, але не прынялі», – распавядае спадарыня Галіна.
У лістах сыну жанчына піша, што верыць у яго, што трэба трымацца, не здавацца і не падаць духам. Андрэй адказвае, што ніколі не думаў падаць духам, нават калі было вельмі цяжка. Рана ці позна гэта скончыцца, і ён рады, што ўзяў удзел у гісторыі сваёй краіны.
«Я яго выхавала добрым чалавекам, а ўсе астатнія якасці ён выхаваў у сабе сам. Ён вельмі паважліва ставіцца да бацькоў: прыедзе дадому – часам кажа: «Ты так шмат зрабіла для мяне, мама, такія бацькі – рэдкасць». Бывае, пачну плакаць, а ён заўсёды сядзе побач, абдыме. Мне пашанцавала з сынам. Ён для мяне вельмі вялікая маральная падтрымка», – спадарыня Галіна не стрымлівае слёзаў.
«Мы хутка будзем разам»
Калі Андрэй сядзеў у гарадзенскай турме, бацькі прыязджалі ў Горадню кожны тыдзень з перадачамі. Цяпер, у калоніі, з гэтым будзе цяжэй.
«Паводле грошай мне лягчэй было сына ва ўніверсітэце вучыць. Ты ж у перадачы не прывязеш таго, што хочаш ці можаш, толькі нешта вызначанае. Стала фінансава даражэй. Але гэта не самае страшнае. Мы ніколі не былі багатымі, але ўсё гэта часовыя цяжкасці. Кепска, што нельга з рэчаў перадаць тое, што хочацца. Я сабрала, але не прынялі, трэба зусім іншае набываць. Я пахадзіла па Лідзе і не знайшла такой вопраткі. Але будзем шукаць, будзем спраўляцца, гэта не самае складанае», – распавядае спадарыня Галіна.
Пасля прыбыцця ў калонію Андрэй адбыў каранцін, цяпер можа ўжо атрымліваць лісты і перадачы.
«Згадваю, як сын казаў мне: «Я рады, што ў маім жыцці ўсё так адбылося. Я ні пра што не шкадую. Усё будзе добра. Мы хутка будзем разам, прыедзе цёця Маша, мы накрыем стол і ўсе разам адзначым нашую перамогу». З гэтай надзеяй жыву. І чакаю», – адзначае маці палітычнага вязня.
Адрас для лістоў: Андрэю Герасімовічу. Папраўчая калонія № 2 вул. Сікорскага, 1, 213800, г. Бабруйск
СП belsat.eu
