«Больш за 400 адкрытых дыялогаў». Беларусы абмяркоўваюць змены ў Канстытуцыю
У Беларусі разгараецца прапагандысцкая кампанія пад лозунгам «Насустрач рэферэндуму!» Пафасныя фразы пра змены ў Канстытуцыі цяпер гучаць не толькі з прэсы і прасаў, але, такое ўражанне, і з рондаляў. Аднак – да прэсы. Паглядзелі, пра што пішуць рэгіянальныя СМІ і як працуюць «дыялогавыя пляцоўкі».
Качанава – на «шарыкі», Васкрасенскі – на палігон
Першая навіна на ўсіх дзяржаўных тэлеканалах 12 студзеня: «Апрацавана больш за 5 тысяч зваротаў». Звароты і прапановы грамадзян у межах «усенароднага абмеркавання» мае апрацоўваць Нацыянальны цэнтр прававой інфармацыі (НЦПІ). Дарэчы, падзяліцца сваім меркаваннем наконт праекту можна напісаўшы мэйл НЦПІ.
«ВоенТВ» пасля першай навіны пра вучэнні на палігоне пад Барысавам з адпрацоўкай стральбы з супрацьтанкавых установак ПТУР паведамляе: «На базе 38-й берасцейскай дэсантна-штурмавой брыгады прайшло абмеркаванне праекту Канстытуцыі. Канструктыўны дыялог вайскоўцы правялі з палітолагам Юрыем Васкрасенскім». Без дэталяў.
Качанава паехала «апрацоўваць» «шарыкі» (шарыка-падшыпнікавы завод у Менску), кіраўнік справамі адміністрацыі аднаго з берасцейскіх раёнаў Тупіца – Берасцейскую крэпасць. Гігін – таксама ў Берасці.
Пад эгідай следчых
Сапраўдным хітом стаў у інтэрнэце рэпартаж «Следчыя знаёмяць сялян з канстытуцыйнымі навэламі». Сцвярджаецца, што прадстаўнікі УСК Гомельскай вобласці самі ініцыявалі «інфармацыйнае мерапрыемства». «Пад эгідай абласнога Саюзу следчых развярнулася шырокая тлумачальная кампанія», – цытуем. Рэпартаж стаіць амаль на ўсіх сайтах раённых газет (не толькі Гомельскай вобласці). Цытаваць гэты шэдэўр можна бясконца.
«Вялікі прыгожы дом з душой. Адчуваецца, што тут моцныя гаспадарнікі», – заўважае актывіст Саюзу следчых Аляксандр Пусеў.
«Дзень за днём жыхары розных куткоў сінявокай бліжэй знаёмяцца з пастулатамі праекту Канстытуцыі. І следчыя з уласцівай ім скрупулёзнасцю і пільнасцю тлумачаць прадыктаваныя сучаснымі рэаліямі карэкціроўкі ў Асноўны закон», – яшчэ цытата.
На рэпартаж адгукнуўся славуты сваёй іроніяй тэлеграм-канал «Советская Белоруссия».
У пошуках «унутранага сэнсу»
На Віцебшчыне пад «дыялогавыя пляцоўкі» занялі кожны вольны куток. Толькі БРСМ «запланавала больш за 400 адкрытых дыялогаў». Але гэтага мала. Нашыя чытачы з Наваполацку паведамляюць, што ў авангард барацьбы з юрыдычнай цямнотай кінулі прафсаюзы. Пішуць, што для збору прапановаў сябраў інфармацыйных груп «папрасілі» размясціць ва ўстановах адмысловыя скрыні. А прафсаюзных лідараў абавязалі выступаць у прэсе.
«Цяпер мы прасякаемся кожнай фразай, у кожным радку змяненняў і дапаўненняў стараемся знайсці ўнутраны сэнс», – цытуе старшыню Менскага абкому прафсаюзу Таццяну Апраніч сталбцоўская раёнка «Прамень».
Газета паведамляе, што «дыялог знайшоў шырокі водгук», але падае толькі адзін – ад дырэктара Дзераўнянскай СШ Марыі Шумчык:
«У новай Канстытуцыі прапісана, што прэзідэнт можа выбірацца толькі на два тэрміны. Я бы ўнесла змены ў дадзены пункт. Лічу, што не трэба абмяжоўваць кіраўніка дзяржавы ў дзейнасці, калі ён дае рады сваім абавязкам».
«Важныя рашэнні павінен браць на сябе прэзідэнт. Тым больш сёння, у такі неспакойны час, калі вакол Беларусі, гэтага адзінага астраўка стабільнасці, бушуе акіян сусветнай агрэсіі. І хоць праект Асноўнага Закона «выключае ваенную агрэсію са сваёй тэрыторыі ў адносінах да іншых дзяржаў», але ўсё ж мы «порах павінны трымаць сухім», – дзеліцца меркаваннем у маларыцкай раёнцы «Голас часу» пенсіянерка Марыя Федарук.
«Найвышэйшая ступень дэмакратыі»
Амаль усе раённыя газеты выйшлі колькі дзён таму з адмысловымі дадаткамі і завялі рубрыкі кшталту «Землякі абмяркоўваюць праект Канстытуцыі». У тэкстах у асноўным – шаблонныя фразы.
«Ці ж гэта не найвышэйшая ступень дэмакратыі, калі абмеркаванне зменаў Асноўнага закону стала ўсенародным, калі ў яго ўключылася ўся краіна?» – задаецца пытаннем шчучынскі ідэолаг Ігар Булаўка на старонках мясцовай раёнкі «Дзянніцы».
«Грамадзянам гарантуецца права на бясплатнае лячэнне за кошт дзяржаўных сродкаў. Гэта тое, аб чым у многіх краінах свету могуць толькі марыць», – цытуе жыхарку Вушачаў Крысціну Шастакову «Патрыёт».
«Памнажаюцца іншыя брыдоты»
Але агульныя фразы знікаюць, калі аўтары меркаванняў пачынаюць разважаць пра змены ў артыкул 32 – пра сям’ю «як саюз жанчыны і мужчыны».
«Калі на Захадзе, як паганкі пасля дажджу, плодзяцца аднаполыя шлюбы, знікаюць з ужытку словы «тата» і «мама», замест іх з’яўляюцца «бацькі №1 і №2», памнажаюцца іншыя брыдоты, мы не можам падобнае зло дапусціць да сябе», – піша ў пружанскіх «Раённых буднях» пісьменнік-публіцыст і лаўрэат медаля Еўфрасінні Полацкай Анатоль Дзенісейка.
На ягоную думку, на Захадзе «праблемамі сексуальных меншасцяў» улады спрабуюць адцягнуць людзей «ад праблем вялікай палітыкі».
«Асабіста для мяне ўсё проста. Створаныя мужчына і жанчына. Толькі ў саюзе паміж імі нараджаюцца дзеці. Сапраўдная сямʼя – гэта тата, мама і я. Усе астатнія варыянты лічацца недапушчальным адхіленнем ад нормы. Гэта замах на традыцыйныя каштоўнасці беларусаў, іхны менталітэт і самавызначэнне», – падтаквае ў наваполацкай раёнцы начальніца абаненцкага аддзелу «Наваполацквадаканалу» Наталля Ярмак.
Галоўны заатэхнік КСУП «Гудагай» Віктар Алёкса прызнаецца «Астравецкай праўдзе», што «заходняя талерантнасць» – гэта справа чыста еўрапейцаў.
«Абрадавала, што адшукаў у канстытуцыйным праекце прапанову праваслаўнай царквы: шлюб – гэта саюз мужчыны і жанчыны, палавая ідэнтычнасць якіх закладзеная прыродай ад нараджэння.
Заходняя талерантнасць, цярплівасць да розных меншасцяў – справа еўрапейцаў і іх дзяржаўнай палітыкі. На Беларусі, у тым ліку на Астравеччыне, здавён былі моцныя сямейныя традыцыйныя каштоўнасці, якія ні ў якім разе нельга страціць», – выказваецца Алёкса.
«Перададуць у патрэбную інстанцыю»
Ствараецца ўражанне, што «дыялогавыя пляцоўкі» накрылі ўсю Беларусь, нават псіханеўралагічныя дыспансеры:
«Кульмінацыяй адкрытага дыялогу стала абмеркаванне праекту новай Канстытуцыі, да якога актыўна падключыліся рагачоўцы. Асаблівую палеміку гэтае пытанне выклікала ў калектыве Рагачоўскага псіханеўралагічнага дому-інтэрнату ў Вікаве. Работнікі ўстановы смела ўносілі свае прапановы ў праект змены Асноўнага Закону краіны», – піша рагачоўская раёнка «Свабоднае слова».
Старшыня Наваполацкага гарвыканкаму Андрэй Адзіночкін падчас круглага стала заклікаў максімальна развіць дзейнасць «дыялогавых пляцовак» да 15 студзеня. І калі чалавек гатовы ўнесці дзельную прапанову – хай звяртаецца ў аддзел ідэалагічнай працы або дасылае прапанову электронным лістом.
«Там яго абавязкова пабачаць і перададуць у патрэбную інстанцыю. Аднак чакаць адказу не варта, таму што звароты ў НЦПІ не прыраўноўваюцца да закону аб зваротах грамадзян», – раіць чыноўнік сваім падначаленым.
Эксперт: Дыялогу няма, бо няма каму весці
Ці сапраўды «дыялогавыя пляцоўкі» падтрымліваюць і генеруюць адкрыты дыялог. Старшыня Беларускай асацыяцыі журналістаў Андрэй Бастунец лічыць, што ніякага дыялогу падчас абмеркаванняў зменаў Канстытуцыі проста няма.
«Хаця б таму, што амаль няма каму яго весці з боку дэмакратычнай грамадскасці: хтосьці сядзіць, хтосьці зʼехаў, хтосьці вырашыў перачакаць… Ды і з боку ўлады іх меркавання ніхто не жадае чуць», – мяркуе Андрэй Бастунец.
«А што тычыцца «народу» ў гэтым «усенародным абмеркаванні», дык гэты тэрмін улада заўжды выкарыстоўвае для легітымізацыі ўласных рашэнняў, якія ад гэтага народу аніяк не залежаць», – лічыць.
Падчас маніторынгу рэгіянальнай прэсы «Белсат» не адшукаў ніводнага меркавання, якое б супярэчыла афіцыйнай «лініі».
Калі адбудзецца дакладна – і ці наагул адбудзецца – рэферэндум па зменах у Канстытуцыі, удзельнікі «ўсенароднага абмеркавання» дагэтуль не ведаюць.
ЗК belsat.eu
