Лукашэнка пужае беларусаў тэрарыстамі з безліччу выбухоўкі і планамі апазіцыі дэстабілізаваць сітуацыю ў Беларусі, а сам збіраецца тым часам шантажаваць Захад расейскімі танкамі ў нашай краіне. Што хаваецца за рыторыкаю кіраўніка КДБ Івана Церцеля? Як сілавікі бачаць сітуацыю ў Беларусі? Ці ацаніў Лукашэнка новы фільм пра сябе ад Сцяпана Пуцілы? Каментуюць палітолаг Валер Карбалевіч, кіраўнік «Belarus Security Blog» Андрэй Паротнікаў і старшыня руху «За свабоду» Юрый Губарэвіч.
Рэч, якой нікога не здзівіш, – КДБ чарговы раз бяздоказна заяўляе пра спробы замежных спецслужбаў арганізаваць «дэстабілізацыю ў краіне».
Іван Церцель, старшыня КДБ:
«Мы затрымалі групу асобаў, вынялі ў іх вялікую колькасць зброі, боепрыпасаў, сродкаў дыстанцыйнага падрыву выбуховых рэчываў. Гэта дастаткова высокага ўзроўню прафесіяналы».
А вось што прагучала за некалькі дзён да гэтага.
Аляксандр Лукашэнка:
«Гэта ўжо Камітэт дзяржбяспекі вам у бліжэйшы час распавядзе, колькі сюды тратылу завезлі. І нават пластыду. Хто спецыяліст, той ведае. Гэта не Аўтуховіча група, гэта ўжо новыя. Добра, што іх прыкрылі. І там арсеналы».
Вось і зразумелая прычына такіх цудоўных адкрыццяў з вуснаў Церцеля.
Каментуе Андрэй Паротнікаў, кіраўнік «Belarus Security Blog»:
«Безумоўна, гэта спроба падвесці нейкую факталагічную базу пад заявы кіраўніка дзяржавы, што мы ўжо назіралі і не аднойчы. Апошні раз нешта падобнае адбывалася ў 2017 годзе, гэтак званая справа «Белага легіёну», калі спачатку Лукашэнка заявіў, што злавілі некалькі дзясяткаў нейкіх тэрарыстаў, а праз некалькі гадзінаў у Менску пачаліся арышты беларускіх патрыётаў».
Падобнай рыторыкаю ўлады спрабуюць ужо каторы раз запужаць беларусаў, а таксама кансалідаваць лаяльную Лукашэнку частку насельніцтва перад нейкай уяўнай пагрозай. Да таго ж, страшылкі тыражуюцца напярэдадні 25 сакавіка і святкавання беларусамі Дня Волі – маўляў, у гэтыя дні замежныя сілы плануюць дэстабілізаваць сітуацыю пры дапамозе сябраў апазіцыйных палітычных рухаў у Беларусі. Заяўку на святкаванне Дня Волі падалі ўдзень 9 сакавіка, а ўжо ўвечары таго ж дня Церцель заяўляў пра нейкія тры планы дзеянняў апазіцыі, якія нібыта прадугледжваюць сутыкненні з гэтак званымі сілавікамі.
Юрый Губарэвіч, старшыня руху «За свабоду»:
«Укід пра тэрарыстычную пагрозу ці нейкія правакацыі – гэта спроба адцягнуць увагу з інфармацыйнага парадку дня. Напярэдадні выйшаў фільм Сцяпана Пуцілы пра тыя багацці, якімі карыстаецца рэжым у Беларусі. Таксама гэта чарговая спроба напярэдадні важных падзеяў у Беларусі, бо мы ведаем, што падобнае гучала і перад прэзідэнцкім выбарамі, калі шукалі нейкіх баевікоў па лясах Беларусі, ды так і не знайшлі. Таксама перад так званым Усебеларускім народным сходам казалі пра тэрарыстычную пагрозу».
Дарэчы, фільм «Залатое дно», магчыма, моцна ўстурбаваў самога Лукашэнку яшчэ да з’яўлення ў эфіры, бо ён публічна намякаў на фільм Сцяпана Пуцілы за некалькі дзён да выхаду.
Аляксандр Лукашэнка:
«Чвэрць стагоддзя я прэзідэнтам працую. І калі б ужо недзе нейкія мільярды, як яны кажуць, ці палацы былі, мяне б ужо спаласавалі налева-направа».
Нелегітымны кіраўнік Беларусі ўсе расследаванні аб сваёй асобе бярэ блізка да сэрца, бо сапраўды лічыць сябе выключнай гістарычнай асобай – кажуць адмыслоўцы. Аднак, ядравыя прыхільнікі Лукашэнкі не настолькі ўразлівыя.
Валер Карбалевіч, палітолаг:
«Прыхільнікі Лукашэнкі, можа, проста не будуць глядзець гэты фільм. Бо для іх сама назва каналу – лаянкавая. А калі нават паглядзяць, я не думаю, што гэта ў нечым іх пераканае. Бо ў іх іншы светапогляд, іншае ўяўленне пра тое, што ёсць карупцыяй, што гаспадар краіны мае права рабіць усё, што захоча. Такая іхная ідэалогія».
Што праўда, у палоне падобных меркаванняў – далёка не ўвесь апарат рэжыму. І менавіта таму яму пакуль удаецца трымаць сітуацыю пад кантролем. У той жа момант паказная пазіцыя ў айчынных рэаліях часта аказваецца значна больш важнай за рэальную.
Андрэй Паротнікаў, кіраўнік «Belarus Security Blog»:
«Што датычыць кіраўніцтва сілавых структураў, то іхная пазіцыя адэкватная, яны бачаць рэальную карціну. Але яны з прычыны той палітычнай сістэмы, якая існуе ў Беларусі, вымушаныя публічна падладоўвацца пад заявы кіраўніка дзяржавы. У іх фактычна няма права на ўласнае меркаванне, адрознае ад меркавання Лукашэнкі».
І ў выніку даводзіцца трансляваць пасылы, якія маюць сумнеўнае факталагічнае падмацаванне. Аднак аўдыторыя ў такіх мэсіджаў – не толькі ўнутраная.
Валер Карбалевіч, палітолаг:
«Гэта ідзе ў адным рэчышчы з тымі настроямі і той палітыкай, якую сёння праводзіць Расея. Што менавіта Захад арганізоўвае каляровую рэвалюцыю і ў Беларусі, і ў Расеі, таму трэба яднацца дзеля барацьбы з гэтым Захадам, гэтымі апанентамі. А гэтыя ўсе расповеды пра тэрарыстаў і выбухоўкі – склады цэлыя знаходзяць, я думаю, якраз арыентаваныя на яшчэ большае падтрыманне з боку Масквы».
А з Масквой тым часам стасункі інтэнсіфікуюцца. Гэтак, 5 сакавіка міністры абароны Беларусі і Расеі падпісалі дамову аб стварэнні трох навучальна-баявых цэнтраў супольнай падрыхтоўкі. Фармат гэтых цэнтраў пакуль не вызначаны, таму незразумела, якім чынам яны будуць працаваць, і ці будзе гэта значаць нейкую сталую прысутнасць расейскіх вайскоўцаў у Беларусі. Аднак месцы размяшчэння ўжо вядомыя – два цэнтры будуць у Расеі, і адзін – у нашай краіне.
Андрэй Паротнікаў, кіраўнік «Belarus Security Blog»:
«На беларускай тэрыторыі такі цэнтр, калі і будзе створаны, то ён паўстане на базе Гожскага палігону. Гэта палігон у Гарадзенскім раёне, які месціцца на мяжы Беларусі з Польшчай і Літвой. У дадзеным выпадку гэта фактычна шантаж суседніх краінаў і, больш шырока, Захаду ў цэлым з традыцыйнай песняй афіцыйнага Менску: «Калі вы не хочаце ў Беларусі размаўляць з Лукашэнкам, вы будзеце размаўляць з Пуціным. А расейскія танкі ўжо амаль тут».
Гожскі палігон на поўнач ад Горадні акурат побач з гэтак званым Сувальскім калідорам – вузкай, шырынёй прыкладна 80 кіламетраў літоўскай-польскай мяжою. Гэта галаўны боль заходніх стратэгаў. Калі беларускія і расейскія войскі калідор перарэжуць – тры дзяржавы Балтыі застануцца без наземнага злучэння з рэштаю саюзнікаў з NATO.
Вось такая падвойная гульня: адных пужаем тэрарыстамі ды каляровай рэвалюцыяй, другіх – расейскімі войскамі на межах. Цяпер галоўнае – каб паверылі. А гэта зусім не гарантавана.
Зміцер Міцкевіч для праграмы «Прасвет» з Сяргеем Пелясою
Калаж з фота: Nikolai Petrov / TASS / Forum; Natalia Fedosenko / TASS / Forum; KACPER PEMPEL / Reuters / Forum
