Па выніках апытання Інстытуту сацыялогіі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі жанчыны і моладзь усё часцей абыходзяць паліклінікі і ідуць у прыватныя цэнтры. Як высветлілася, справа – не толькі ў чэргах.
Паводле апытання Інстытуту сацыялогіі НАН Беларусі, праведзенага ў чацвёртым квартале 2024 – першым квартале 2025 года, 28% беларусаў звяртаюцца па медыцынскую дапамогу ў прыватныя медыцынскія цэнтры. Асабліва гэта тычыцца моладзі (38,7%) і жанчын (34%), што значна вышэй за паказчыкі сярод мужчын (21,3%) і людзей старэйшага ўзросту (18,6%).
Чаму беларусы ўсё меней давяраюць дзяржаўнай сістэме аховы здароўя?
Як высветлілася, асноўнымі прычынамі выбару платнай медыцыны з'яўляюцца аператыўнасць аказання дапамогі (60%), уважлівае стаўленне да пацыентаў (34,4%) і наяўнасць сучаснага абсталявання (33,7%). Толькі 12,5% апытаных часта карыстаюцца платнымі медыцынскімі паслугамі, але нават сярод іх толькі 26,4% звяртаюцца ў дзяржаўныя ўстановы.
Большасць беларусаў (86,5%) працягваюць звяртацца ў дзяржаўныя паліклінікі, але цяга да «прыватнікаў» расце. Прыкладна 18% апытаных незадаволеныя дзяржаўнымі паліклінікамі, а 22,8% сказалі, што не задаволеныя медпаслугамі па месцы жыхарства.
Інстытут сацыялогіі таксама задаў беларусам пытанне: «Ці паўплывае змяншэнне коштаў на платную медыцыну на частату візітаў?» 60% адказалі станоўча, бо гэта зробіць медыцыну больш даступнай.
Дэфіцыт медыцынскіх кадраў пагаршае сітуацыю
Нагадаем, у Беларусі назіраецца востры дэфіцыт медыцынскіх кадраў, але чыноўнікі гэта адкрыта не прызнаюць. Як вынікае з унутранай справаздачы Міністэрства аховы здароўя за 2024 год, на канец 2024 года ў краіне працавалі амаль 47,8 тысячы дактароў і больш за 111 тысяч іншых медработнікаў. Колькасць маладых спецыялістаў сярод усіх складае7,3%. Такія лічбы агучыў і сам міністр аховы здароўя на выніковай калегіі 28 лютага 2025 года. Але тое, пра што ён так і не сказаў публічна, – гэта маштаб прысутнасці пенсіянераў у сістэме. Паводле закрытых дадзеных, 18% усіх дактароў і 14,5% фельчараў і медсясцёр – людзі пенсійнага ўзросту. Іх колькасць за год толькі расла: дактароў-пенсіянераў стала больш на 8%, а сярод сярэдняга персаналу рост склаў 3,4%.
Гэта не збой, а прадуманая палітыка. Улады свядома спрабуюць утрымаць пенсіянераў у сістэме, вызваляючы іх ад атэстацый і дазваляючы працаваць па гнуткім графіку. Аднак нават з такімі мерамі медыцыну працягвае ліхаманіць: кадравая праблема, як прызнаюць самі аўтары дакладу, застаецца «адной з балючых кропак».
Недахоп спецыялістаў адчувальны па ўсёй краіне. Рэальна незапоўненымі на канец 2024 года заставаліся больш за чатыры тысячы вакансіяў дактароў-спецыялістаў, амаль столькі ж не ставала фельчараў і медсясцёр. Асобна адзначаецца вялікі недахоп санітарак – іх не хапае больш як дзвюм з паловай тысячам устаноў, а рост вакансіяў за год склаў 42%. Адначасова з гэтым на 18% вырасла патрэба ў так званым «іншым персанале». Найгоршая сітуацыя з укамплектаванасцю – у Віцебскай і Менскай абласцях, дзе працуюць толькі каля 70% патрэбных супрацоўнікаў. У лепшай сітуацыі Берасцейская і Гарадзенская вобласці.
Дэфіцыт кадраў прыводзіць да перагрузкі існуючых медработнікаў і зніжэння якасці аказання медыцынскай дапамогі ў дзяржаўных установах. У выніку многія беларусы вымушаны звяртацца да платных медыцынскіх паслуг, каб атрымаць своечасовую і якасную дапамогу.
У гэты ж час чыноўнікі робяць крокі супраць прыватнага сектару – рыхтуецца карэкціроўка закона «Аб ліцэнзаванні», якая ўскладніць магчымасць пераходу дактароў з дзяржаўных устаноў у прыватныя. У планах – забараніць прыватным цэнтрам наймаць медыкаў з другой катэгорыяй і ўвесці патрабаванне аб мінімальным сямігадовым стажы працы ў дзяржустановах, з якіх тры гады мусяць быць непасрэдна перад падачай дакументаў на ліцэнзію. На думку аўтараў дакладу, гэта павінна спыніць адток больш як тысячы дактароў і амаль 23 тысяч сярэдніх медработнікаў у прыватную сферу.
Надзея Вольная belsat.eu
