22 marca br, w Dniu Pamięci Powstańców Styczniowych na dziedzińcu klasztoru franciszkanów w Wilnie uroczyście odsłonięto miejsce pamięci z figurami Konstantego Kalinowskiego, Zygmunta Sierakowskiego, Tytusa Dalewskiego i franciszkanina. We wtorek Komisja ds. Pamięci Historycznej wileńskiej Rady Miejskiej poinformowała, że nie wydała zgody na budowę pomnika – przekazał portal Delfi.
Według przewodniczącej miejskiej komisji pamięci historycznej Kamilė Šeraitė-Gogelienė kwestia montażu pomnika została rozpatrzona negatywnie w sierpniu 2023 roku.
– Mogę zapewnić, że wnioskodawcy zostali poinformowani za pomocą podanych osób kontaktowych. Osoby te potwierdziły fakt otrzymania naszej odmowy i poinformowały o tym klasztor – powiedziała portalowi Delfi przedstawicielka Rady Miejskiej.
Oznacza to, że miejsce pamięci zostało zbudowane nielegalnie. Šeraitė-Gogelienė podkreśla, że inicjatorzy jego budowy powinni otrzymać zgodę nie tylko władz Wilna, ale także Departamentu Dziedzictwa Kulturowego, gdyż “jest to teren starego miasta i przestrzeń publiczna”.
O przyszłości pomnika zdecyduje teraz Departament Dziedzictwa Kulturowego. Jak twierdzi rozmówczyni Delfi, są co najmniej trzy warianty.
– Może zostać nałożona grzywna lub określony czas na dopełnienie wszystkich zgód, lub nawet demontaż pomnika. Ale to już Departament Dziedzictwa Kulturowego będzie decydował, jaka będzie kara. (…) Kwestia nie jest jeszcze zamknięta – podkreśliła Šeraitė-Gogelienė.
Portal litewskich mediów państwowych lrt.lt podał, że przedstawiciele klasztoru twierdzą, że kontaktowali się z Departamentem Dziedzictwa Kulturowego i miejską Komisją ds. Pamięci Historycznej. Nie zaprzeczyli przy tym, że od żadnej z tych instytucji nie otrzymali pisemnej zgody.
Rzeźby przedstawiające przysięgę przywódców powstania styczniowego w Wielkim Księstwie Litewskim: Konstantego Kalinowskiego, Zygmunta Sierakowskiego i Tytusa Dalewskiego oraz błogosławiącego ich mnicha zwrócone są w stronę umieszczonej w przyporze franciszkańskiego kościoła figury Matki Bożej Niepokalanej. Pomnik w historycznym centrum Wilna odsłonięto w piątek, 22 marca.
W uroczystości wzięły udział władze świeckie i kościelne, żołnierze armii Litwy i sojusznicy z NATO, polscy harcerze, litewscy skauci. Z liczby biało-czerwono-białych flag widać, że gromadnie przybyli też białoruscy emigranci, dla których Kalinowski jest bohaterem narodowym i patronem pułku walczącego na Ukrainie.
Poświęcenia pomnika oraz figury dokonał bp. Darius Trijonis, biskup pomocniczy diecezji wileńskiej. Polskę reprezentowali ambasador RP na Litwie Konstanty Radziwiłł, konsul RP na Litwie Irmina Szmalec, kanclerz Kapituły Orderu Odrodzenia Polski Wiesław Johann, autor pomnika prof. Tomasz Sobisz.
W trakcie uroczystości konsul RP Irmina Szmalec odczytała list od prezydenta RP Andrzeja Dudy, wręczając w jego imieniu wspólnie z ambasadorem RP na Litwie, przedstawicielowi lokalnej wspólnoty franciszkańskiej o. Markowi Dettlaffowi Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Rzeczpospolitej Polskiej oraz Honorowy Krzyż 160. Rocznicy Powstania Styczniowego.
Pomnik powstał przy wsparciu finansowym Polskiej Fundacji Narodowej.
Raman Szawiel, pj/belsat.eu
