Мой фаварыт мінулага, 86-га з ліку чэмпіянату свету па хакеі з шайбаю, што напярэдадні скончыўся гульнёю за трэцяе месца і галоўным фіналам у фінскім Тампэрэ, – зборная Латвіі. Дасюль у вушах стаіць гучны, дружны, раскацісты, нават у нечым спеўны вокліч тысяч заўзятараў спачатку на «Arēna Rīga», а потым і на «Nokia Arena» ў Тампэрэ.
Латвія ўвайшла ў сэрца яшчэ і таму, што менавіта яна першаю падняла пытанне немагчымасці правядзення разам з Менскам чэмпіянату свету 2021 года праз жудасныя наступствы прэзідэнцкіх выбараў у Беларусі ў жніўні 2020-га, калі пасля іх не мінуў і тыдзень. Менавіта латышы, ужо падчас уласна сусветнага першынства, якое ў выніку прынялі самастойна ў траўні 2021-га, не баючыся папрокаў і пакаранняў, недвухсэнсоўна і публічна памянялі дзяржаўны чырвона-зялёны сцяг Беларусі, узняты на флагштоку разам са сцягамі іншых краінаў – удзельніц турніру, на бел-чырвона-белы – у самым цэнтры сталіцы Латвіі. І гэта зрабілі не хуліганы. Да такой ідэі асэнсавана прыйшлі кіраўнік замежнапалітычнага ведамства краіны Эдгар Рынкевіч і мэр Рыгі Мартыньш Стакіс. Гучная падзея адбылася праз дзень пасля прымусовай пасадкі самалёта кампаніі «Ryanair», які курсаваў з Афінаў у Вільню, але на загад Лукашэнкі дзеля задавальнення ім уласных амбіцыяў, быў прыземлены ў Менску.
Напэўна, Латвія, якая ніколі вышэй за сёмае месца (тры разы) на такіх турнірах не ўздымалася, і была б гэтак сама на мяжы групавога турніру ды першага раўнду плэй-оф, каб не яе надзвычай апантанае натхненне. Каманда паказала сапраўды прафесійны, стабільны, іскрамётны хакей з вялізнаю хуткасцю, роўнаю хуткасцям шведаў, канадцаў і амерыканцаў. Адно што згулялі б і ў вызначальным двубоі, каб замест бязглуздых і абсалютна нявымушаных парушэнняў правілаў з выдаленнямі працягвалі б ціснуць канадцаў у паўфінале і, маючы колькасную перавагу, нарошчваць свой адрыў у ліку. А так двойчы былі наперадзе, але ў выніку скарыліся волі лёсу.
Вельмі нячасты выпадак, калі адной і той жа камандзе даводзіцца сустракацца з паўночнаамерыканскімі хакейнымі дружынамі два разы запар ды яшчэ без дня перапынку. Гульню за трэцяе месца, супраць ЗША, напэўна, і самыя заўзятары не разглядалі ўжо як патэнцыйна паспяховую. А расейскія рэсурсы, падкрэсліваючы, што Латвія ўпершыню ўзнялася вышэй за межы чвэрцьфіналу, смакавалі адзін і той жа выраз: «Латышская казка скончылася!» І селі ў лужыну. Казка не скончылася. Яна вярнулася. І ў матчы за трэцяе месца супраць ЗША гэта была ўжо не казка. Гэта быў сучасны магутны хакей на роўні, а нават і лепей за тых, хто традыцыйна задае моду. Латвія зрабіла яшчэ большую сенсацыю, перагуляўшы зорна-паласатых і абсалютна заслужана заваяваўшы бронзавыя медалі сусветнага першынства. А ў наступным годзе абавязкова пазмагаецца за права згуляць на Белай алімпіядзе – 2026, што адбудзецца ў італьянскіх Мілане і Картыне-д’Ампэцца. І ўжо адчуваецца, што сваё найлепшае дасягненне – 8-е месца на Гульнях-2014 у Сочы – нашыя латышскія сябры абавязкова перакрыюць.
А рыхтавацца ці не рыхтавацца беларусам і расейцам да кваліфікацыі на Гульні, будзе вядома толькі ў сакавіку 2024 года. МФХ (Міжнародная федэрацыя хакею) менавіта тады вернецца да разгляду гэтага пытання. І калі Пуцін ды Лукашэнка застануцца ва ўладзе, гэта амаль стоадсоткава будзе значыць, што і Беларусь, і Расея прапусцяць наступную Алімпіяду (Расея – упершыню).
Хто стварыў найбольшую сенсацыю?
Даходзім да фіналу і найперш задаёмся пытаннем: хто стварыў найбольшую сенсацыю на гэтым чэмпіянаце свету – Латвія ці Нямеччына (фіналіст другі раз пасля 1930 года)? Першынство тут аддам нашым суседзям. Бо немцы былі вышэйшыя за латышоў у рэйтынгу Міжнароднай федэрацыі хакею і дасюль, займаючы 9-е месца. А цяпер увогуле скокнулі на рэкордны – пяты – радок. Латвіі трэцяе месца дало ўздым толькі на адну пазіцыю. Цяпер бардова-белыя на 10-м радку. Лідаруе Канада, забраўшы ў Фінляндыі тытул дзейнага чэмпіёна свету і памяняўшыся з фінамі першым і другім месцамі ў рэйтынгу. Гэтак, менавіта зборная Краіны кляновага ліста першынствавала сёлета ў чэмпіянаце планеты, як выгульвала яго і ў 2015-м, і ў 2016-м, і ў 2021-м, пераканальна перамогшы ў фінале хакеістаў Нямеччыны – 5:2.
Ахвотна пагадзіўся выказаць меркаванне беларускі журналіст і спартовы аналітык Яўген Асінскі: «Так, латышы больш сенсацыйныя. А немцы ўжо замацавалі за сабою статус моцнага суперніка. Вядома, называць іх фаварытамі было б занадта, але пасля правальнай Алімпіяды-2022, 10-е месца з 12 камандаў, пасля – толькі Латвія і Кітай, 64-х гадовы немец канадскага паходжання, чалец Залы хакейнай славы ФРГ, галоўны трэнер зборнай Нямеччыны Гаральд Крайс правёў выдатную працу над памылкамі».
Дарэчы, нямецкую зборную праз свае сацыяльныя сеткі павіншаваў Федэральны канцлер краіны Оляф Шольц: «Шчыра віншую каманду з медалём і выдатным выступам на чэмпіянаце свету па хакеі. Вы ўсіх уразілі! І віншую Канаду з тытулам. З нецярплівасцю чакаю хатняга чэмпіянату свету ў 2027 годзе».
«Выступ зборнай Латвіі параўнаю з вынікам футбольнай каманды Японіі на чэмпіянаце свету – 2022 у Катары, – працягвае спадар Яўген. – Калі відавочныя андэрдогі гуляюць з душою, без пазірання на вынік, а Латвія распачала гэты чэмпіянат свету з паразы 0:6 ад Канады, то ў іх атрымліваецца практычна ўсё».
Суразмоўца мяркуе, што поспех латышоў уражвальны не толькі для хакею, але і для ўсяго сусветнага спорту: «Калі ў турніры ёсць зборныя Фінляндыі, гэта алімпійскі чэмпіён, Швецыі, Канады, заняць трэцяе месца краіне з насельніцтвам менш за два мільёны чалавек нават матэматычна выглядае як вялікае шанцаванне, перспектывы якога першапачаткова набліжаліся да нуля».
І сапраўды. Легендзе латышскага хакею Харыйсу Віталыньшу, галоўнаму трэнеру зборнай Латвіі, які ў канцы красавіка адзначыў сваё 55-годдзе, гульцом выступаў пры сваіх 191 сантыметры росту і 100 кілаграмах вагі на пазіцыі цэнтральнага нападніка, удалося прыўнесці ў нацыянальную каманду ўменне выгульваць матчы і цэлыя турніры.
«Досвед буйных перамог у яго ёсць. У складзе трэнерскага штабу зборнай Расеі трыумфаваў на чэмпіянаце свету – 2014, а ў 2018-м упершыню стаўся з ёй яшчэ і алімпійскім чэмпіёнам. А ў сезоне 2011/2012, 2012/2013 у якасці асістэнта галоўнага трэнера прыводзіў маскоўскае «Дынама» да перамогі ў Кубку Гагарына. Менавіта Віталыньш прынёс у каманду ўзаемапаразуменне, чаго ёй гэтак бракавала раней. І, вядома, вельмі важкі факт – заўзятары. Гэта нават не дадатковы гулец, гэта цэлая пяцёрка. Краіна паверыла ў сваю зборную, а тая даказала, што можа дасягнуць амаль нябёсаў», – адзначае суразмоўца.
Ці варта ствараць базавы клуб зборнай, які ці не апошнімі ўва ўсім нашым глабальным хакейным свеце імкнуліся трымаць у Беларусі? Паводле Яўгена Асінскага, гэта перажытак мінулага: «Гегемонія гульцоў з базавага клубу зборнай была цяжкім грузам для зборнай Латвіі, якая ніяк не давала паразумення паміж гульцамі рыжскага «Дынама» і легіянерамі. На Алімпіядзе-2022 у Пекіне было восем гульцоў са сталічнага клубу, на гэтым першынстве – ніводнага. І адсутнасць натуралізаваных хакеістаў, непамернай наяўнасцю якіх апошнімі гадамі грашыла зборная Беларусі, – асобны пункт, за які латышы заслугоўваюць вялізнай павагі».
Калі разглядаць Нямеччыну, то нападнік Домінік Кагун, які нарадзіўся ў Чэхіі, прызнаўся, што ў ягонай краіне не чакалі такога поспеху ад зборнай. Нават прадказвалі вылет з элітнага дывізіёну: «Але мы ледзь не сталіся чэмпіёнамі ўпершыню, маючы таксама максімальнае на Алімпіядах срэбра 2018 года. І гэта вельмі натхняе. Прычым мелі мы яшчэ не самы моцны склад, які маглі выставіць».
І прывяду яшчэ адную думку майго калегі Яўгена Асінскага: «Усё крыецца ў развіцці нямецкага хакею. У мінулым чэмпіянаце Бундэслігі выступілі 150 прадстаўнікоў Паўночнай Амерыкі, у тым ліку ў свой час энхаэлаўцы і былыя прадстаўнікі КХЛ, якія абралі Еўропу пасля сыходу з Расеі. У галоўнай хакейнай лізе ФРГ працуюць з дзесяць амерыканскіх трэнераў. І гэта стварыла сапраўдную хакейную атмасферу ў краіне».
Хакей – гэта і спорт, і шоу, і бізнес. Усе агучаныя тэрміны ніяк не прыклеіш да зборнай Беларусі. Няма ў нас нічога з гэтага. Не ўласціва Беларусі тое, да чаго ў спорце прывыклі і што цудоўна ўмеюць рабіць Еўропа ды Паўночная Амерыка. Чэмпіянат планеты ў 2024 годзе ў тыя ж тэрміны, што і цяперашні, з 12 да 28 траўня, прымуць чэшскія Прага і Острава, у 2025-м гаспадарамі стануцца шведскі Стакгольм і дацкі Гэрнінг, затым чарга Швейцарыі (Цюрых, Фрыбур) і ў 2027-м, як пісалася вышэй, гаспадары – Нямеччына (Дусэльдорф, Мангайм). Расейскія і беларускія стадыёны ў найбліжэйшую пяцігодку як мінімум ад вялікага хакею адпачнуць у цішы дзіцячых, моладзевых і дарослых міжсабойчыкаў, а таксама гульнямі з прадстаўнікамі «сяброўскіх краінаў».
Аляксандр Пуціла belsat.eu
Рэдакцыя можа не падзяляць меркавання аўтара.
