На фоне ўсяго жаху вайны, стратаў, паламаных лёсаў і дзікае жорсткасці ўкраінскае войска прасоўваецца і прасоўваецца наперад. І вось ужо да данецкага аэрапорту рукой падаць. Нейкія 4 кіламетры.
Першыя героі, імёны якіх увекавечыла гэтая страшная вайна, былі абаронцамі аэрапорту. Гэта была першая знакавая бітва, за якой сачыў увесь свет. Яна доўжылася 244 дні, з 26 траўня 2014 года да 23 студзеня 2015 года. Але якія гэта былі 244 дні!
Менавіта бітва за аэрапорт скасавала ўсе аргументы расейскіх прапагандыстаў, якія спрабавалі пераканаць увесь свет у тым, што жыхары Данбасу самі захацелі стаць часткай тэрыторыі Расеі. А вайскоўцы – гэта проста апалчэнцы, якія страляюць з захопленай ва ўкраінскіх салдатаў тэхнікай. Бо да таго і праўда ва ўкраінскіх вайскоўцаў сепаратысты адбіралі тэхніку. Тагачасны міністр унутраных справаў Арсэн Авакаў называў гэта праявай сабатажу і казаў, што многія ўкраінцы не маглі пераадолець псіхалагічнага бар’еру. Бо яны, як і ўсе грамадзяне былога СССР, выхоўваліся на фільмах пра вайну. І страляць у вайскоўца, які размаўляе па-расейску, псіхалагічна не маглі. Былі выпадкі, калі салдаты псавалі тэхніку. Але гэта ўсё было, пакуль не пачалася бітва за аэрапорт.
7 месяцаў днём і ноччу яго атакавалі адборныя элітныя расейскія падраздзяленні «Кальміўс», «Спарта», «Усход» і іншыя з самымі рознымі відамі ўзбраення. Прапагандысты кожны дзень заяўлялі, што аэрапорт будзе ўзяты… заўтра. А заўтра ўсё ніяк не надыходзіла. Аэрапорт і прылеглыя да яго вышыні неабходныя былі расейскаму войску для стварэння плацдарму для наступнага наступу. Калі б тады ўкраінскім вайскоўцам удалося стварыць буферную зону, то расейцам прыйшлося б адысці за іншую ўскраіну Данецку. Шмат разоў украінцам прапаноўвалі здацца і ніводзін з абаронцаў не пагадзіўся.
Вайна агаляе ўсё і паказвае нам, хто ёсць хто. 30 кастрычніка расейскі актор Міхаіл Парэчанкаў прыехаў у акупаваны Данецк. Там ён у кампаніі тэрарыстаў Гіві і Матаролы абстраляў з буйнакалібернага кулямёта пазіцыі ўкраінскіх вайскоўцаў у аэрапорце. Страляў дэманстратыўна на камеру. Можа, медальку атрымаў за гэта ад Мінабароны. А потым, калі стала вядома, што супраць яго ва Украіне завялі крымінальную справу, заявіў, што страляў халастымі. Ну, вядома, бо калі дастаўляюць боепрыпасы, то абавязкова вязуць у камплекце і халастыя, ці мала што. Усе адразу ж і паверылі…
«Кібаргі». Так за нязломны дух і баяздольнасць празвалі іх расейскія вайскоўцы. У верасні 2014 года ва ўкраінскіх СМІ распаўсюдзілася цытата аднаго з іх:
«Я, блін, не ведаю, хто абараняе Данецкі аэрапорт, але мы іх тры месяцы выбіць не можам. Спрабавалі штурмаваць – нам такіх уламалі – мы адышлі. Пачалі накрываць «Градамі» – яны ныраюць у падземныя калектары каналізацыі. […] Я, кажа, не ведаю, хто там сядзіць, але гэта не людзі – гэта кібаргі!»
Калі казаць сухімі скупымі зводкамі Міністэрства абароны Украіны, то гэтымі «кібаргамі» станавіліся спецназаўцы 3-га асобнага палка, байцы 79-й, 80-й, 81-й, 95-й асобных аэрамабільных і 93-й асобнай механізаванай брыгадаў, 57-й асобнай мотапяхотнай брыгады, 90-га асобнага аэрамабільнага і 74-га асобнага разведвальнага батальёнаў, байцы палка «Дняпро-1», Добраахвотніцкага ўкраінскага корпусу (ДУК) і іншыя. Яны траплялі ў будынак аэрапорту праз Пяскі. Гэта было адзінае месца, адкуль можна было атрымаць боепрыпасы і ежу і куды можна было пераправіць забітых і параненых.
13 студзеня 2015 года ўпала дыспетчарская вежа з украінскім сцягам. Здавалася, што вось ужо ўсё – канец. Але потым мы чуем, што ў новым тэрмінале баі ідуць ужо за паверхі. Падвал і верхнія паверхі ў руках у тэрарыстаў, а на першым застаюцца «кібаргі». Скупыя зводкі ўкраінскага Мінабароны чытаў увесь свет. А што стаяла за гэтымі словамі? Вось аповед дэсантніка Віталя Пясецкага: «У Хведзі куля зайшла збоку і зрыкашэціла ад пліты бронекамізэлькі, пакрамсала ўнутры, таму яму вельмі пашанцавала, што Псіх [гэта лекар. – Заўв. аўт.] яго стабілізаваў. Ужо ў больніцы ён перажыў клінічную смерць, яму выдалілі некаторыя органы і пералілі кучу крыві. Можа, дзіка гучыць, але мы тады неяк не адчувалі, што параненым хлопцам балюча… Мусіць, таму, што кожны разумеў – праз секунду ты можаш стаць такім жа. Над параненымі ніхто не плакаўся, але мы стараліся надаваць ім увагу – то каву якую-небудзь прынясеш, то бутэльку, таму што ў кожнага ёсць фізіялагічныя патрэбы, грэлку ці яшчэ нешта. На забітых увогуле было неяк усё роўна: вось ляжаць яны і ляжаць, праз некалькі хвілінаў можаш ужо ляжаць паміж імі».
20 студзеня 2015 года расейскім вайскоўцам удалося ўзарваць новы тэрмінал. Многія ўкраінскія абаронцы загінулі пад яго абломкамі. Уцалелым удалося выбрацца, але многія параненыя і кантужаныя трапілі ў палон. У першыя гадзіны палонных жорстка збівалі, а потым дапытвалі. 39-гадовага кулямётчыка Ігара Бранавіцкага пасля допыту вярнулі ў камеру са шматлікімі пераломамі і кінулі на падлогу побач з астатнімі палоннымі. Матарола застрэліў яго на вачах ува ўсіх. У той час Міністэрства абароны Украіны паведаміла, што ў абодвух тэрміналах не засталося ніводнага месца, дзе можна было б абараніцца ад снайпераў і танкаў. Хоць супраць іх выкарыстоўваўся яшчэ і атрутны газ. Сухая статыстыка: загінулі каля сотні ўкраінскіх вайскоўцаў, больш за 300 атрымалі раненні.
Памятаю, як у касцёле замаўляла імшу: «У мяне не зусім звычайная просьба. Я хачу, каб памаліліся за «кібаргаў». Ну, тых, якія цяпер абараняюць Данецкі аэрапорт». А мне ў адказ: «Нічога незвычайнага. Вы сёння 11-ы чалавек з такой просьбай». Я ішла і думала, што гэтыя «кібаргі» самі не ведаюць, да якой ступені важныя нават для маёй краіны. Мы разам з украінцамі пазбаўляліся ад «псіхалагічнага барʼеру» і ілюзіяў наконт добрага і справядлівага «старэйшага брата».
Пасля поўнамаштабнага ўварвання сотні і тысячы твараў і гісторыі людзей, якія гавораць шчыра, як на споведзі. Запомнілася маладая прыгожая жанчына ў лагеры ўцекачоў. Яна сядзела ў абдымку са сваім 7-гадовым сынам. Гладзіла яго па галаве і супакойвала. Высветлілася, што яны чакаюць бацьку хлопчыка, які жыве ў Польшчы. Ён на аўце мусіў яго забраць, а жанчына вернецца дадому. Яна заявіла, што не можа нікуды з’ехаць, бо ўдома вайна. Якая драма адбылася? Як здарылася, што былы муж з’ехаў у Польшчу і не вернецца, а яна адмовілася жыць у бяспецы за мяжой і толькі хоча пакінуць там сына. Яна сказала, што пабралася шлюбам з «кібаргам». З усмешкай сказала, што ён сапраўдны мужчына і яна ганарыцца ім. Як склаўся іхны лёс? Ці сустрэнемся яшчэ?
А пакуль наперадзе аэрапорт і Данецк. Цяпер там паспяхова ваюе 59-ая мотапяхотная брыгада ЗСУ. Шмат што змянілася. Прапагандысты ўжо не абяцаюць перамогі заўтра. Калабарантка Таццяна Манцян заявіла ў паніцы, што ЗСУ могуць прарваць абарону расейцаў і ўвайсці ў Данецк. Той выпадак, калі можна з імі пагадзіцца.
Любоў Лунёва belsat.eu
Рэдакцыя можа не падзяляць меркавання аўтара.
