Łarysę Heniusz, białoruską dysydentkę i poetkę, skazaną 1949 r. na 25 lat łagrów, w 2003 r. uhonorowano pomnikiem postawionym na terenie cerkwi. Wnuk poetki poinformował jednak, że pomnik zniknął pod osłoną nocy, zdemontowany przez nieznanych sprawców.
Michaś Heniusz poinformował, że ubiegłej nocy zdemontowano popiersie jego babci. Lokalne władze tymczasem wypierają się demontażu pomnika i twierdzą, że nie wydały takiego polecenia.
Wiadomo, że w sprawie nieprawomyślnego pomnika u władz interweniowała prorosyjska blogerka Wolha Bondarawa. Zajmuje się ona pisaniem donosów na wszelkiego rodzaju probiałoruskie inicjatywy. Wczoraj aktywistka skarżyła się w sieci, że jej pomysł zniesienia pomnika nie uzyskał wsparcia lokalnych władz. Stwierdziła, że pomnik naruszał białoruską ustawę „O zapobieganiu rehabilitacji nazizmu” i sprawia „niewypowiedziane cierpienia żyjącym jeszcze weteranom Wielkiej Wojny Ojczyźnianej, byłym więźniom Niemców”.
Heniusz w czasie II wojny światowej mieszkała w czeskiej Pradze i działała w Białoruskim Komitecie Samopomocy, stworzonym za zgodą niemieckich władz. Działa także w Radzie Białoruskiej Republiki Ludowej, spadkobierczyni władz pierwszego niepodległego białoruskiego państwa.
Bondarawa domagała się również wyjaśnienia, czy pomnik wybudowano legalnie. Lokalni urzędnicy skierowali ją do księży cerkwi, na której terenie stanął.
Pomnik został wzniesiony 2003 roku na terenie cerkwi Świętej Trójcy w Zelwie, gdzie Heniusz spędziła resztę życia po wyjściu z łagru. Jego budowa nie była skoordynowana z administracją miasta, jednak jak głosił napis na nim, otrzymał błogosławieństwo egzarchy Filareta, zwierzchnika podlegającej Patriarchatowi Moskiewskiemu Białoruskiej Cerkwi Prawosławnej. Podczas odsłonięcia odbyła się msza żałobna, a sam pomnik został poświęcony.
Wideo: Film dokumentalny o Łarysie Heniusz “Niezłomna”
Jeden z lokalnych urzędników w rozmowie z Biełsatem stwierdził, że nie ma pojęcia, co się stało z pomnikiem i że urząd nie wydał polecenia demontażu. Bondarawa tymczasem informowała wcześniej, że otrzymała zgodę na rozbiórkę pomnika od kierowników wydziału ideologii władz obwodu grodzieńskiego i miejscowego komitetu rejonowego.
Łarysa Heniusz przed drugą wojną mieszkała we wsi Wołpy pod Wołkowyskiem na terytorium II Rzeczpospolitej. Przed wojną opuściła Polskę i przeniosła się do Pragi czeskiej. Po wojnie czechosłowackie władze wydały ją NKWD. Została skazana na 25 łagru za rzekomą kolaborację z Niemcami. Wyszła na wolność w 1956 r. i zamieszkała w Zelwie, gdzie znajdowała się pod stałą obserwacją służb. Do końca życia nie przyjęła sowieckiego obywatelstwa. Z początku była objęta pełnym zakazem druku. Dopiero w 1967 r. wydała pierwszy tomik poezji. Po uzyskaniu niepodległości łukaszenkowskie władze odmówiły rehabilitacji poetki, która zmarła w 1983 r.
jb/ belsat.eu
