W piątek wieczorem Białorusini na całym świecie upamiętnią kwiat swojej inteligencji rozstrzelany 29 października 1937 roku – w czasie Wielkiego Terroru – przez sowiecką służbę bezpieczeństwa
W związku z trwającymi na Białorusi represjami i prześladowanie przez reżim Alaksandra Łukaszenki niezależnych organizacji, główne uroczystości nie odbędą się w tym roku w Mińsku. Tradycyjnie Noc Rozstrzelanych Poetów obchodzono w uroczysku Kuropaty, gdzie najprawdopodobniej zostali przez NKWD pogrzebani – reżim do tej pory nie pozwala przeprowadzić tam badań archeologicznych.
Wobec tego w akcję pamięci jeszcze bardziej zaangażowali się białoruscy emigranci i uchodźcy. Ofiary stalinizmy zostaną wspomniane w 28 miastach Europy i obu Ameryk. Uroczystości odbędą się m.in. w Warszawie, Odessie, Antwerpii, Batumi, Wilnie, Kijowie, Oslo, Rzymie, San-Francisco i Salwadorze. Pełen spis miast i mapa zostały opublikowane w Internecie.
W nocy z 29 na 30 października 1937 roku w Mińsku rozstrzelano 108 białoruskich działaczy kulturalnych, państwowych i naukowców. Wśród nich było 22 literatów: poetów, prozaików, tłumaczy i krytyków.
Najstarszym z zamordowanych był 47-letni prozaik i publicysta Janka Niomanski, a wśród najmłodszych byli poeta i tłumacz Julij Taubin (26 lat), krytyk literacki Piotr Chatulou (26 lat), nauczyciel Iwan Żyłucki (25 lat).
Egzekucje 29 października 1937 roku były najtragiczniejszym momentem potężnej fali represji przeciwko białoruskiej inteligencji narodowej. Po samej rewolucji władze radzieckie pozwoliły na rozwój białoruskiej kultury w duchu komunizmu. W 1929 roku rozpoczął się terror stalinowski, który przybrał formę przymusowej kolektywizacji, walki z religią i inteligencją narodów zamieszkujących Związek Radziecki. Najstraszniejszy okres represji zakończył się w 1938 roku.
Terror dotknął ponad 500 białoruskich działaczy kultury. Kilkuset z nich zostało zesłanych poza granice Białorusi, kilkuset rozstrzelano, dziesiątki wysłano do GUŁAGu.
Ofiary stalinizmu są na Białorusi upamiętniane jedynie przez opozycję – 29 października podczas Nocy Rozstrzelanych Poetów i 1 listopada podczas Dziadów. Obydwie akcje kończą się w Kuropatach, gdzie według niektórych szacunków NKWD pogrzebało nawet 250 tysięcy swoich ofiar.
hh,pj/belsat.eu
