Na wczorajsze przechwycenie pasażerskiego odrzutowca przez białoruskie lotnictwo wojskowe reagują europejskie stolice, międzynarodowe organizacje i linie lotnicze.
W niedzielę po południu na lotnisko w Mińsku sprowadzony został Boeing 737-8AS polskiego przewoźnika Buzz, latającego dla irlandzkiego koncernu Ryanair. Do lecącego z Aten do Wilna samolotu pasażerskiego wysłano myśliwiec MiG-29. Białoruscy kontrolerzy lotów przekazali załodze, że na pokładzie może być bomba i mają wylądować w odległym o 200 km Mińsku, choć do Wilna było już tylko 90 km.
Na ziemi do samolotu weszli funkcjonariusze białoruskich służb specjalnych, którzy wyprowadzili opozycyjnego dziennikarza Ramana Pratasiewicza (zarzuca mu się terroryzm poprzez organizację nielegalnych zgromadzeń) i jego partnerkę Sofiję Sapiegę. Maszynę opuścili też ludzie śledzący parę – najprawdopodobniej agenci KGB. Ostatecznie bomby nie znaleziono i po 5 godzinach samolot odleciał do Wilna.
Zachód potępia piractwo powietrzne i domaga się sankcji
Już wczoraj incydent potępiły władze części państw europejskich, Kanady i USA. Działania białoruskiego reżimu uznano za piractwo powietrzne i akt terroryzmu państwowego – Białoruś pogwałciła zapisy konwencji chicagowskiej o lotnictwie cywilnym, które zapewniają samolotom pasażerskim prawo swobodnego przelotu terytorium obcych państw.
Prezydent Litwy Gitanas Nauseda wezwał reżim Alaksandra Łukaszenki do uwolnienia europejskich obywateli przetrzymywanych na lotnisku w Mińsku. Zaapelował też do sojuszników z NATO i UE o natychmiastową reakcję “na zagrożenie, jakie białoruski reżim stwarza dla lotnictwa cywilnego”.
– Przymusowe lądowanie samolotu Ryanair między dwiema stolicami UE i przetrzymywanie jako zakładników obywateli UE jest poważnym naruszeniem norm międzynarodowych – powiedział szef litewskiej dyplomacji Gabrielius Landsbergis.
Wezwał on Unię Europejską do zdecydowanej odpowiedzi na ten “brutalny atak”.
– Porwanie cywilnego samolotu to bezprecedensowy akt państwowego terroryzmu, który nie może pozostać bezkarny – oświadczył wczoraj Mateusz Morawiecki, który zwrócił się do przewodniczącego Rady Europejskiej Charlesa Michela o poruszenie kwestii sankcji wobec Białorusi podczas szczytu Rady.
Wydarzenia na Białorusi związane z wymuszeniem lądowania samolotu pasażerskiego są kolejnym przykładem naruszania fundamentalnych zasad prawa międzynarodowego – napisał na Twitterze prezydent RP
– Społeczność międzynarodowa nie może pozostawać obojętna. Konieczne jest zdecydowane działanie wobec władz białoruskich – podkreślił Andrzej Duda.
Jeszcze wczoraj wieczorem polskie MSZ wezwało chargé d’affaires białoruskiej ambasady Alaksandra Czasnouskiego. Wiceminister Marcin Przydacz zażądał uwolnienia Ramana Pratasiewicza i innych pasażerów przetrzymywanych jeszcze wtedy na lotnisku w Mińsku. Podkreślił, że oburzenie strony polskiej i niezgoda dotyczą również „faktu naruszenia procedur bezpieczeństwa, a to celem dokonania działań natury politycznej”.
– Mieliśmy do czynienia z narażeniem bezpieczeństwa, a tak naprawdę życia, zdrowia ponad 170 pasażerów – powiedział później mediom wiceszef MSZ.
Dziś minister spraw zagranicznych RP Zbigniew Rau rozmawiał z liderką białoruskiej opozycji Swiatłaną Cichanouską o aresztowaniu Ramana Pratasiewicza.
– Wyraziłem solidarność z demokratycznymi Białorusinami. Rozmowa odbyła się na prośbę pani Cichanouskiej – napisał na Twitterze szef polskiej dyplomacji.
Działania białoruskiego reżimu już wczoraj potępiły USA i Kanada. Sekretarz USA Anthony Blinken zażądał w natychmiastowego uwolnienia dziennikarza. Dodał, że Stany Zjednoczone popierają zwołanie jak najszybciej posiedzenia Rady Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego w celu analizy tego wydarzenia – pasażerami uprowadzonego samolotu byli też obywatele USA.
Minister spraw zagranicznych Kanady Marc Garneau podkreślił, że działania władz w Mińsku są poważnym naruszeniem zasad lotnictwa cywilnego i ewidentnym atakiem na wolność prasy.
Minister spraw zagranicznych Irlandii Simon Coveney nazwał to wydarzenie “piractwem lotniczym wspieranym przez państwo”.
– Jeśli UE wykaże się niezdecydowaniem lub słabością, to utwierdzi to decydentów na Białorusi w przekonaniu, że postąpili słusznie. Myślę więc, że odpowiedź musi być jasna, twarda i musi nastąpić szybko – wskazał szef irlandzkiej dyplomacji.
W odpowiedzi na działania reżimu w Mińsku, burmistrz Rygi Mārtiņš Staķis i minister spraw zagranicznych Łotwy symbolicznie zdjęli z mastu w centrum miasta białoruską flagę państwową i zastapili ją historyczną flagą narodową.
– Jesteśmy z narodem Białorusi. Wolność dla Pratasiewicza. Niech żyje Białoruś! – napisał minister Edgars Rinkēvičs na Twitterze.
Białoruskie MSZ uznało to za akt wandalizmu i wydaliło z Mińska łotewskiego ambasadora i wszystkich dyplomatów. Ryga odpoweidziała takim samym krokiem.
Linie lotnicze rezygnują z lotów nad Białorusią
Szef Ryanaira Michael O’Leary – w irlandzkim radiu Newstalk – określił wczorajsze zmuszenie samolotu tych linii do lądowania w Mińsku jako „sponsorowane przez państwo piractwo”.
– Wydaje się, że intencją władz było usunięcie dziennikarza i towarzyszącej mu w podróży osoby (…) uważamy, że [na pokładzie samolotu] było kilku agentów KGB, którzy również wysiedli na lotnisku – dodał.
Od teraz nad Białorusią nie będą już latać łotewskie państwowe linie lotnicze airBaltic. Niewykluczona jest także rezygnacja Rygi ze współpracy z białoruskim przewoźnikiem Belavia.
– To jest jasne, że ta sytuacja jest nie do zaakceptowania, gdy kraj może zdecydować, czy podoba mu się ten, czy inny pasażer samolotu. Działania naszych sąsiadów naruszają międzynarodowe konwencje. Następstwa na pewno będą, w tym ekonomiczne – zaznaczył Tālis Linkaits minister transportu Łotwy.
Białoruś ominął dziś także samolot węgierskich tanich linii lotniczych Wizzair z Kijowa do Tallina – twierdzi Flightradar. Zamiast lotu najkrótszą trasą, maszyna pokonała marszrutę z Ukrainy do Estonii nad Polską, Litwą i Łotwą.
Sejm Litwy będzie dążył do uczynienia z Białorusi strefy zakazanej dla lotów. Parlament omówi plan sankcji wobec Białorusi, celem którego będzie m.in. uczynienie z Białorusi strefy zakazanej dla lotów – poinformowano w dziś po zamkniętym posiedzeniu sejmowych komitetów spraw zagranicznych i bezpieczeństwa narodowego.
– Chodzi o włączenie BelAvii (białoruskich linii lotniczych) do pakietu sankcji, by odizolować je na Zachodzie – powiedział przewodniczący sejmowego komitetu bezpieczeństwa narodowego i obrony, poseł Laurinas Kascziunas.
Poseł zaznaczył, że Litwa będzie dążyła też „do przyjęcia takich decyzji na poziomie międzynarodowym – Unii Europejskiej, czy regionalnym”, by do proponowanych sankcji dołączyły Polska, Ukraina, Łotwa i Estonia.
Rząd w Wilnie w poniedziałek zakazał lotów do i z Litwy przez białoruską przestrzeń powietrzną.
– Jeżeli zrobi to też Polska, Ukraina i inne kraje bałtyckie, to samoloty białoruskie będą miały poważne problemy – wskazał Kascziunas.
Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski polecił dziś rządowi, by opracował decyzję wstrzymującą bezpośrednie połączenia lotnicze między Ukrainą i Białorusią – podało biuro prezydenta. Pod przewodnictwem szefa państwa odbyła się narada, podczas której przeanalizowano wczorajsze wydarzenia.
– Biorąc pod uwagę zaistniałą sytuację, prezydent polecił rządowi opracowanie decyzji o wstrzymaniu bezpośrednich połączeń lotniczych między Ukrainą i Republiką Białorusi oraz o zamknięciu przestrzeni powietrznej Białorusi dla wykonywania lotów z Ukrainy i do naszego kraju – czytamy w komunikacie biura.
Z kolei holenderskie linie lotnicze KLM nie widzą powodu, by zawiesić loty nad terytorium Białorusi. Rzecznik firmy przekazał dziś, że przewoźnik konsultował się w tej sprawie z rządem i będzie kontynuować zaplanowane loty.
– KLM nie widzi żadnego zagrożenia bezpieczeństwa i loty będą kontynuowane normalnie – dodał.
Materiał będzie aktualizowany.
pj/belsat.eu
