Раскіданыя чалавечыя косці і занядбаная каталіцкая святыня ў вёсцы Беніца ля Маладзечна. Карэспандэнты «Белсату» высвятляюць, як гэткае магло адбыцца.
У савецкі час камуністычныя ўлады масава знішчалі святыні Беларусі, большасць з якіх аднавіць не ўдасца ўжо ніколі. Шмат бажніцаў адбудавалі вернікі. Але шмат руінаў дагэтуль бязлітасна разбурае вецер, дождж і час. Аднак убачыць нікому не патрэбныя чалавечыя косткі пасярод закінутай бажніцы было шокам.
Косткі
– Ведаеш, які самы страшны праклён ёсць у Беларусаў? – пытаецца гісторык Алесь Смалянчук, выязджаючы з Беніцы. – «Каб зямля твае косткі выкінула».
Дзесяць хвілін перад гэтымі словамі спадар Алесь закопваў чалавечыя косткі проста пад будынкам былога барочнага касцёла. Ён катэгарычна адмовіўся пакідаць іх у будынку сярод смецця і птушыных экскрэментаў.
Смецце, графіці на сценах. На скляпеннях гняздуюцца ластаўкі, а купал акупавалі шэрыя галубы. Таблічка з адзнакай гістарычнай каштоўнасці праз 4 км ад вёскі Заскавічы ў Маладзечынскім раёне абяцала больш прыемныя ўражанні.
На тэрыторыю былога касцёла мы сустрэлі рабочага, які прыйшоў касіць траву.
– А ці ёсць у вёсцы каталікі?
– Ёсць. Але от, нехта замок узламаў. Мяне сюды ад Лебядзёўскага сельсавета прыслалі. Кашу.
– То перадайце тады камусьці, дзе косткі пахаваныя.
Кукіш у абарону крыжоў
Як распавёў жыхар суседняй вёскі Заскавічы, былы старшыня калгасу яшчэ ў савецкія часы спрабаваў адрамантаваць будынак. Пры гэтым пад відам аднаўлення святыні для музею паспеў паставіць толькі крыжы на вежах.
Паколькі калгас быў перадавы, высвятляць, што робіцца прыехалі з ЦК кампартыі БССР, аднак на абвінавачванне ў «веры», былы старшыня адказаў… паказаўшы правяральнікам кукіш. Але ніякіх наступстваў для яго гэта не мела, бо ў краіне ўжо распачыналася Перабудова і змены. Але касцёл гэтак і застаўся нікому не патрэбны.
Парэшткі Коцелаў
Вясковай святыні – 317 гадоў. Пабудаваў касцёл і кляштар віцебскі кашталян Міхал Казімір Коцел для манахаў бернардзінцаў. Паводле легенды, на гэтым месцы коні звар’яцелі і панеслі панскую брычку разам з дачкою. Шляхціч паспеў толькі папрасіць цуду ў Бога, каб выратаваць дзіця. Пасля малітвы коні раптам спыніліся і дачка ўратавалася. Коцел паабяцаў пабудаваць у якасці падзякі касцёл і кляштар, што і зрабіў праз год.
У 1939 Беніца сталася часткаю БССР, а ў 1948-м годзе савецкія ўлады зачынілі касцёл, зрабіўшы з яго склад.
Сямейны склеп Коцелаў быў разрабаваны яшчэ тады, невядомыя панішчылі труны і надмагільныя пліты, а косці былых гаспадароў Беніцы проста звалілі ў кучу. Можа, менавіта іх парэшткі «выкінула зямля» ў святыні, якая пустуе ўжо амаль 70 гадоў.
Паўліна Валіш, belsat.eu
