«Чаму я сышоў з Палка Каліноўскага?» Шчырая размова з былым каліноўцам Яўгенам Міхасюком
Былы каліновец Яўген Міхасюк (Аўгуст) патлумачыў у Twitter, чаму «сотні людзей» пакідаюць полк імя Кастуся Каліноўскага (ПКК). Піша пра «хлусню і падман», якія нібыта пануюць у штабе, «неадукаваных камандзіраў», «непразрыстасць і кумаўство». Камандзір ПКК Дзяніс Кіт у інтэрв’ю «Зеркалу» зняпраўджвае закіды былога байца і называе «тўіты» Міхасюка «словамі пакрыўджанага чалавека». Рэч толькі ў гэтым? Пра крыўду і праўду размаўляем з аўтарам каментароў пра полк Каліноўскага Яўгенам Міхасюком.
«Белсат»: – Яўгене, ці пачуў адказы камандзіра палка Каліноўскага Дзяніса Кіта на твае прэтэнзіі?
Яўген Міхасюк: – Думаю, што любы адукаваны чалавек заўважыў: па факце маіх каментароў і незадаволенасцяў ён нічога не сказаў – проста пераходзіў на маю асобу: ён, маўляў, такі чалавек. У мяне там пяць пунктаў. Кажу, што не вельмі эфектыўнае кіраўніцтва. Ён адказвае: ну, мы ваявалі яшчэ ў «Азове», таму мы і кіраўнікі. Пра эфектыўнасць няма адказу. Кажа, што ўсе пазіцыі ў кіраўніцтве змяняюцца. А дзе прыклады? Прыкладаў такіх няма…
Пра блакаванне Офісу Святланы Ціханоўскай – проста абыходзіць гэтае пытанне. Пра беларушчыну таксама. І так пра ўсё. А самае смешнае, на што звярнулі ўвагу мае сябры, у тым ліку з ПКК, – гэта напрыканцы, што ён бы са мной па-мужчынску пагаварыў, то бок набіў бы мне я…ла, калі б я яму гэта ўсё ў твар выказаў…
– Казаў яму ў твар? Кіт мяркуе, што табою кіруе крыўда…
– Заўсёды можна сказаць, што чалавек нешта робіць праз крыўду. Часткова гэта, можа, і так. Напрыклад, беларускі рэжым зрабіў так, што мяне адлічылі з універсітэту, потым збівала міліцыя, але я працягваю дзеяць. Чаму? Можна сказаць – праз крыўду. Не таму, што, маўляў, рэжым ганебны, а таму, што пакрыўдзілі. Можна так сказаць?..
Але, па сутнасці, усё тое, што я пісаў у «Twitter», я казаў ім у вочы: і таму ж Ванішу [начальнік штабу ПКК. – Заўв. «Белсат»], і таму ж Кіту падчас службы ў ПКК. Яны ведалі, што я ўсім гэтым не задаволены. Першыя 3–5 месяцаў я проста выконваў загады. Як шараговец спачатку, а потым – камандзір узводу, не задаваў пытанняў і не спрачаўся. Але потым, пасля вялікіх памылак з боку кіраўніцтва ПКК, пачаў з імі размаўляць – па-сяброўску і па-чалавечы. Маўляў, хлопцы, вы нешта не тое робіце: тут чалавеку твар рассеклі, тут Адэсу вы парабавалі – так рабіць нельга.
Тады яшчэ пачалася гэтая дыскусія з імі, і яны ведалі пра маё стаўленне. Таму кажу: у першую чаргу мною рухалі не нейкія крыўды, а мае каштоўнасці, з якімі я жыў у Беларусі і з якімі я прыехаў ва Украіну.
«Хто можа даць па твары, той і мае рацыю»
– У тым ліку непрыманне хлусні? Яе ты назваў першапрычынаю сыходу з палка. Пішаш: «Два батальёны, полк, вызваленчы рух» – усё няпраўда». Сапраўды хлусня? Ці можна падрабязней?
– На некаторыя тэмы я не магу казаць наўпрост. То бок не магу публічна адказаць фактам. Хаця маю пры сабе і даныя, і доказы. Скажу проста: так, усё гэта збольшага падман. Тое, што яны кажуць пра сябе і пра свае структурныя адзінкі як «полк», – гэта хлусня.
На жаль, кіраўніцтва ПКК абрала тактыку стварэння свайго іміджу на хлусні з самога пачатку. Яны перабольшвалі факты, пэўныя звесткі, іншыя моманты. Навошта? Каб да іх ва Украіне было больш увагі і каб атрымліваць больш падтрымкі ад дыяспараў.
Нейкая логіка ў гэтым ёсць, але я ўпэўнены, што хлусня – гэта вельмі дрэнна. І, што найгоршае, рана ці позна пра яе даведаюцца нашыя апаненты з КДБ Беларусі, каб выкарыстаць яе і разваліць беларускі вызваленчы рух. Лічу, што, калі гэты рух будзе грунтавацца на праўдзе, разбурыць яго будзе вельмі складана. Менавіта таму я і публікую ўсё гэта: лепей сказаць пра гэта ў пачатку, чым у нейкі крытычны момант.
– Трэцім пунктам тваіх прэтэнзіяў да ПКК былі «гвалт і культ сілы». Чуў меркаванне, што пасля сыходу з палка групы Батуліна там стала ў гэтым сэнсе спакайней…
– Пра Батуліна і пра іншых, мне здаецца, – збольшага страшылка. Проста палохалі гэтымі персонамі. Быццам, гэта не мы такія, гэта ўсё яны. Насамрэч дзеіць кіраўніцтва ПКК: і Ваніш, і Кіт ездзілі ў тую ж Адэсу на разборкі. Былі ў пачатку вайны датычныя да збіцця хлопцаў.
Ясна, што ёсць розныя моманты. Але тое, што сам Ваніш мог пабіць камусьці твар і пасля гэтага кінуць у склеп, – гэта факт. Гэта было нормаю. Хто можа даць па твары, той і мае рацыю. Гэта і цяпер ёсць у ПКК. Да апошніх дзён майго сыходу такія сітуацыі здараліся.
«Змагаюцца за сваю асабістую ўладу»
– Такое ўражанне, што штаб ПКК наагул не падлягае ніякай крытыцы.
– Проста трэба разумець, хто ім кіруе. Пра гэта кажу і паўтараю: палком кіруюць выпадковыя людзі. Проста лёс і гісторыя вынеслі іх у першыя шэрагі. Яны прыехалі ваяваць ва Украіну значна раней за нас. Ці ёсць у іх якія-небудзь значныя вайсковыя дасягненні? Не, няма. Ці ёсць у іх нейкі адукацыйны бэкграўнд? Не. Гэта людзі, якія жывуць ідэяй Беларусі, размаўляюць па-беларуску і ведаюць яе гісторыю? Таксама не. Чым займаліся паміж АТА і 2022 годам? Прыкрывалі ці «адціскалі» нейкія бізнесы, займаліся, па сутнасці, бандытызмам, пра што самі распавядалі.
Я не асуджаю, не. Проста хачу, каб грамадства зразумела, што людзі, якія кіруюць ПКК, – гэта не тыя людзі, якія там павінны быць. Яны ні да чаго добрага ПКК не прывядуць. Той іхны бэкграўнд і вызначае метады і сродкі, якімі і цяпер карыстаюцца пры дасягненні мэтаў ды палітычных амбіцыяў. Змагаюцца і супраць Офісу Ціханоўскай, і супраць палка «Пагоня», і супраць «Тэрору», раней – супраць атраду Літвіна. То бок змагаюцца за сваю асабістую ўладу – вось і ўсё. Ці могуць людзі з такімі амбіцыямі і з такім бэкраўндам зрабіць класны вызваленчы беларускі рух, якім гістарычна можна будзе ганарыцца? Я думаю, што не.
– Слухай, але ідзе вайна. Ці не падрываюць твае крытычныя «тўіты» баявы дух беларускіх добраахвотнікаў?
– Калі заўважылі, я нічога не казаў пра саміх байцоў. Да іх наагул пытанняў няма. Людзі робяць тое, што ад іх патрабуюць, выконваюць загады і баявыя задачы, праліваюць кроў і гінуць. Крытыка грамадства не мае быць скіраваная на іх.
Мая крытыка датычыць толькі штабу, а яго супрацоўнікі не ваююць, яны не ў зоне баявых дзеянняў. Яны фактычна ўвесь час у Кіеве, спрабуюць развязваць адміністрацыйныя пытанні і займаюцца палітыкай. У таго самага Ваніша, калі не памыляюся, нуль баявых выхадаў за перыяд поўнамаштабнай вайны. У Кіта ёсць некалькі, за што яму пашана і падзяка, бо праявіў сябе сапраўды гераічна, але і ўсё. Ці можам іх сёння крытыкаваць? Я ўпэўнены, што так.
І яшчэ. ПКК для мяне – гэта ўсё ж такі больш агульнанацыянальная каштоўнасць і агульнанацыянальны праект. Гэта не праект Ваніша, Міколы ці Кіта ды іншых асобных камандзіраў. Гэта агульны праект усіх байцоў і ўсяго беларускага народу. Гэта мая пазіцыя. Яе ў штыкі ўспрымаў Ваніш, бо ён успрымае ПКК як свой уласны праект. Таму я і пішу пра падабенства да ПВК – прыватнай вайсковай кампаніі.
«Як будзе адэкватнае фармаванне – большасць пакіне ПКК»
– Кіт кажа ў інтэрвʼю, што полк не знайшоў «ніводнага пункту судакранання» з Офісам Ціханоўскай. Як такое можа быць?
– Гэта пытанне пра камунікацыю ў нашым жыцці. Калі людзі хочуць знайсці паразуменне і зацікаўленыя ў ім – яны яго заўсёды знаходзяць. Калі не, то заўсёды знойдуць мільён прычынаў, чаму не атрымалася.
– Закідаеш штабу кумаўство і непразрыстасць, але не агучваеш фактаў…
– Калі пра грошы, я не бачу праблемаў запрасіць, скажам, у Кіеў трох журналістаў з добраю рэпутацыяй з розных выданняў, каб яны паглядзелі тыя паперы, разабраліся ў іх і зрабілі нейкі матэрыял. Мне здаецца, гэта моцна падмацавала б фундамент ПКК як сапраўды празрыстай структуры, якая не баіцца грамадскага кантролю і ўвагі. Замест гэтага Кіт у інтэрвʼю кажа, што, маўляў, медыі праверыць гэтага не могуць, але будзьце пэўныя, што ў нас усё празрыста.
Што да кумаўства, то, наколькі я ведаю, частка людзей у штабе – гэта проста сябры Ваніша, яны нават не беларусы, а ўкраінцы, з «Азова»… Напрыклад, новае кіраўніцтва батальёну «Літвін» – гэта людзі, якія проста вельмі шмат часу праводзілі ў штабе, а праз нейкі час станавіліся кіраўнікамі вайсковых структураў.
Я пра іх нічога кепскага не скажу, але проста іхная пазіцыя абумоўленая сяброўствам са штабам, а не дасягненнямі.
Ёсць Стэн, які ўзначальвае структуру БПЛА і які з пачатку сябраваў з Ванішам. Ці ён у гэтым самы дасведчаны чалавек? Не, але Ваніш яму давярае і ўпэўнены, што той не будзе яго крытыкаваць. Наколькі ведаю, чалавек, які апрацоўвае персанальныя звесткі, – нейкі сваяк Ваніша. Ёсць жонкі, якія сядзяць у штабе, камунікуюць з медыямі: тая ж Чабор, там жа і жонка Псіхолага, а таксама жонка хлопца, які займаецца гуманітаркаю…
Кіт – блізкі сябар Ваніша, камандзір палка. Не быў ён ніякім калектывам абраны. Не было ніякага галасавання і такога, каб людзі хадзілі і прасілі: «Кіце, стань камандзірам, ты ж такі класны!» Проста ён пратэжэ Ваніша. Людзі дасведчаныя, якія там былі з самага пачатку вайны, як Брэст, Зубр ды іншыя, яны або загінулі, або проста сышлі з палка, бо не былі лаяльныя да Ваніша.
– Якая рэакцыя была на твае «тўіты»? Са штабу не гучалі пагрозы?
– Не. Мне напісаў цэлы шэраг былых байцоў ПКК з падзякамі за тое, што кажу праўду, яны шкадуюць, што ўсё менавіта так. Сам штаб ніяк са мною не камунікаваў. Я думаю, так публічна яны і не будуць са мною камунікаваць. Па факце маіх закідаў ім няма чаго сказаць.
– Чаму з боку ПКК назіраецца такое стаўленне да байцоў, якія пакідаюць полк?
– Па-першае, гэта, ведаеце, як хлопец і дзяўчына сустракаюцца, а потым хтосьці сыходзіць. І ў таго, хто застаецца, – крыўда. Гэта ў іх – крыўда. Я сам спачатку не зусім разумеў, чаму перарываецца камунікацыя. Але гэта зноў пра тое, што за людзі кіруюць ПКК.
Яшчэ адна прычына звязаная з тым, што 90 % людзей, якія сыходзяць з ПКК, пачынаюць крытыкаваць яго кіраўніцтва.
Калі чалавек у залежнасці ад цябе – заробак, жытло, амуніцыя, то можаш размаўляць з ім з пазіцыі сілы, а калі чалавек апынаецца за межамі гэтай вайсковай іерархіі ды не залежыць ад цябе, ён можа размаўляць з табою на роўных. Дык вось яны да камунікацыі «на роўных» не прывыклі: адчуваюць слабасць, не маюць ні пераваг, ні аргументаў. Толькі сіла важная. Вось і ўсё.
– Як разумею, ты застаешся ваяваць ва Украіне і рухаешся да часткі, стварэнне якой анансаваў Валерый Сахашчык?
– Так, у «другі легіён». Вайсковая частка ГУР – гэта першы легіён, а тую, што фармуюць цяпер пры ЗСУ, байцы называюць другім. Роля Сахашчыка мне там пакуль не зусім зразумелая. Мае хлопцы, якія са мною разам сыходзілі з ПКК, ужо там. Я планую бліжэйшым часам.
– Чаму, дарэчы, у штабе ПКК з нейкаю пагардаю ставяцца і да Сахашчыка?
– А чаму яны не любілі «Пагоні», чаму не любяць «Тэрору», чаму не любілі атраду Літвіна? Усё вельмі проста: бо гэта іх палітычныя канкурэнты. Я прыхільнік любой канкурэнцыі, нават сярод вайсковых фармаванняў. Бо гэта добра. Калі яно ёсць, кіраўніцтва падраздзяленняў больш звяртае ўвагі на свае рашэнні, на людзей. Бо калі кепска кіруеш – людзі проста пойдуць да канкурэнтаў.
ПКК з самога пачатку прыкладаў усе высілкі, каб знішчыць любую канкурэнцыю. Калі мы сыходзілі, да нас падыходзіла дзясяткі людзей і казалі, што таксама б сышлі, але няма куды. Казалі, што калі ў нас атрымаецца, то і яны рвануць у тую частку.
Кіраўніцтва ПКК разумее: калі будзе створаная адэкватнае фармаванне, дзе будуць нармальна ставіцца да людзей, а ў людзей будзе магчымасць ваяваць, а не займацца разборкамі, то вялікая колькасць, калі не большасць, пакіне ПКК.
Што адказаў камандзір «Волата» Ян Беларус
Камандзір батальёну «Волат» палка Каліноўскага Ян Беларус Мельнікаў у праграме «Тыдзень з Ігарам Кулеем» на «Белсаце» запэўнівае, што закіды Яўгена Аўгуста Міхасюка, датычныя «неадукаванасці» і «выпадковасці» камандавання падраздзялення беспадстаўныя, бо палком кіруюць «людзі, якія маюць вышэйшую адукацыю», і бачылі на рэальнай вайне, у якой бяруць удзел з 2014 года ў складзе фармавання «Азоў», «як працуе полк, як працуюць камандзіры і якія функцыі выконваюць».
Наконт непраўдзівых звестак пра колькасць складу палка Каліноўскага Ян Беларус кажа, што дакладнай колькасці байцоў не можа ведаць нават ён – як камандзір батальёну.
«Я ведаю, што гэта больш за пэўную колькасць соцень, але дакладнай лічбы не ведаю нават я. Ніхто з байцоў, і нават камандзіраў, якія стваралі падраздзяленне, – а я адзін з тых, хто яго ствараў – не ведае агульнай колькасці. Таму – адкуль яе можа ведаць Аўгуст? Напэўна, ведае больш за ўсіх, таму што прэтэндуе на брыгадную выведку», – кажа баец ПКК Ян Беларус.
Што тычыцца культу гвалту і сілы ў палку, Ян зазначае, што асабіста ведае толькі пра два выпадкі, калі людзей кідалі «на падвал». Расказвае, што гэта былі людзі ў стане моцнага алкагольнага ап’янення. Каб у падраздзяленні здараліся выпадкі збіцця людзей, гэта б адразу стала вядома беларускім незалежным СМІ, мяркуе Ян Мельнікаў.
«Гэта смешна, і няма чаго каментаваць», – лічыць ён.
Камандзір «Волата» мяркуе, што закіды Міхасюка – «на ўзроўні рыторыкі хлопцаў Боцмана», якія «хацелі «аджаць» полк, але ў іх не атрымалася».
«Мы ўсе не ідэальныя. У нас няма нейкага дэтэктара, які б паказваў адэкватнасць і сурʼёзны настрой тых людзей, якія прыходзяць да нас у якасці рэкрутаў у полк. Безумоўна, усе людзі розныя і па-рознаму ўспрымаюць тыя ці іншыя моманты. Хтосьці сябе лічыць Напалеонам, а яму кажуць: не, выбачай, ты – на ўзроўні байца. Ён ад гэтага крыўдзіцца і пачынае збіраць увесь той бруд», – гаворыць Ян Беларус Мельнікаў.
Ён закідае Яўгену Аўгусту Міхасюку галаслоўнасць абвінавачанняў і адсутнасць фактаў. «Ну хоць якія факты! Што хтосьці паліць дарагія сігары або віскі за сотні тысяч грывень ужывае, ездзіць на «Лексусе», каб паказаць, што ёсць не мэтанакіраванае выкарыстанне сродкаў. Але няма такой інфармацыі. У яго проста: усе крадуць, усе гвалтуюць, усе дрэнныя…»
Яўген Міхасюк ужо пракаментаваў у «Твітары» выказванні Яна Беларуса.
Яўгену Міхасюку 28 гадоў. Ён нарадзіўся ва Украіне (бацька – беларус, маці – украінка), у яго беларускае грамадзянства і беларуская нацыянальнасць. Як кажа, фактычна ўсё жыццё (да 2020 года) правёў у Менску. Вучыўся на гістарычным факультэце БДУ. Займаўся грамадска-палітычнаю дзейнасцю. Быў кіраўніком і сябрам кіравання ЗБС (Задзіночанне беларускіх студэнтаў). Пасля пратэстаў 2020 года, у якіх браў актыўны ўдзел (затрыманні, содні) зʼехаў з Беларусі ва Украіну. У якасці добраахвотніка ваюе з першых дзён поўнамаштабнай вайны ва Украіне.
Зміцер Міраш belsat.eu
