Прадуктовыя карткі, дзяржаўны інтэрнэт і цень Фідэля. Як жывуць і аб чым распавядаюць блогеры на Кубе
Нягледзячы на дарагі і павольны дзяржаўны інтэрнэт, на Кубе існуюць паспяховыя блогеры з сотнямі тысяч падпісчыкаў. Яны – унукі рэвалюцыі, якія нарадзіліся пасля развалу СССР. Іх дзяцінства прыйшлося на галодны «асаблівы перыяд», калі на сняданне стала прынята ёсць хлеб з раслінным алеем і соллю. Бацькі вучылі іх баяцца і не высоўвацца, але выйшла інакш. Рэпартаж аб Кубе нашых калег з vot-tak.tv
Маладыя кубінскія блогеры падтрымалі самыя маштабныя антыўрадавыя пратэсты 11 ліпеня, адкрыта крытыкуюць урад і патрабуюць пераменаў. Замест традыцыйнага «Радзіма або смерць!» яны скандуюць «радзіма і жыццё!» і падымаюць вялікі і паказальны пальцы: «L» – значыць свабода.
Адной з блогераў пагражае рэальны турэмны тэрмін за прамы эфір з пратэстаў. Яе затрымалі разам з іншымі сотнямі маладых кубінцаў. Суды над імі пачаліся напярэдадні і ідуць у паскораным рэжыме. Самыя частыя абвінавачванні – «парушэнне грамадскага парадку» і »падбухторванне да здзяйснення злачынства«. Пакаранне – да года зняволення.
13 ліпеня 2021 года. Кубінская паліцыя затрымала Дзіну Старс падчас прамога эфіру на гішпанскім тэлебачанні
25-гадовую блогерку падазраюць у «падбухторванні да здзяйснення злачынства», таму што яна вяла прамыя эфіры з пратэстаў 11 ліпеня ў Гаване. Адзначала, што яны мірныя, і распавядала, на якіх менавіта вуліцах і плошчах стыхійна збіраюцца людзі. Дзяўчына не біла вітрыны, не пераварочвала смеццевыя бакі і не выяўляла ніякай агрэсіі да прадстаўнікоў улады. Але, па логіцы кубінскіх уладаў, у момант уключэнняў Дзіна Старс не магла ведаць, ці мірна скончыцца маніфестацыя, а значыць, «падбухторвала». Цяпер следства павінна вырашыць, перадаваць яе справу ў суд ці не. А да таго часу дзяўчына можа выходзіць на вуліцу толькі ў выпадку крайняй неабходнасці.
Вярнуўшыся дадому, Старс заявіла, што больш за ўсё баялася за маму, і запэўніла падпісчыкаў, што ў паліцыі яе не білі. Аднак аб самым допыце вырашыла не распавядаць. Пакуль Дзіна была ў пастарунку, яе мама запісала відэазварот. У ім жанчына, плачучы, прызналася, што баіцца настолькі, што ў яе вусны дранцвеюць.
Дзіна вырасла на ўскрайку Гаваны. Пасля школы па парадзе маці яна пайшла вучыцца на бухгалтара, але кінула. Кубінка марыла пра кар’еру актрысы і ў 2017 годзе запісала сваё першае відэа для YouTube. Сэкс, касметалагічныя працэдуры, мода, начное жыццё – блогерка была максімальна далёкая ад палітыкі. Але з пачаткам пандэміі каронавіруса, калі і без таго цяжкая эканамічная сітуацыя на выспе стала проста невыноснай, яе кантэнт змяніўся.
У адным з выпускаў Дзіна з сябрамі ідзе за прадуктамі. Іх на Кубе не купляюць, а, як у СССР, «дастаюць». За некалькі гадзін маладым людзям атрымоўваецца дастаць дзве пачкі макарон, чатыры памідора, фасолю, трохі спецый і прысмакаў. На гэта сыходзяць амаль усе грошы. Хлеб яны так і не знаходзяць, пра нешта мясное або рыбнае гаворка нават не ідзе.
Дзіна ні разу не выязджала з Кубы. Ёй бы вельмі хацелася, але страшна пакінуць маці. Блогерка прызнаецца, што яе галоўная мара – проста займацца тым, што падабаецца, зарабляць грошы і мець магчымасць патраціць іх як хочацца.
«Жыць, а не выжываць, як цяпер», – кажа Дзіна.
Седзячы пад хатнім арыштам, праз свой акаўнт у Instagram, на які падпісаныя больш за 120 тысяч чалавек, яна заклікае кубінскія ўлады неадкладна вызваліць затрыманых падчас пратэстаў. Па дадзеных блогераў і праваабаронцаў, гаворка ідзе аб некалькіх сотнях чалавек. У асноўным гэта моладзь.
ВЫСПА ГАЛОДНЫХ
Франко Камаерыс, як і Дзіна, вырас на ўскраіне Гаваны. Блогеру 23 гады. Сваё першае відэа ён запісаў у 2017-м. Франко здымаў шмат відэа пра родны горад: яго багатыя і бедныя раёны, славутасці каланіяльнага цэнтру, пра грамадскі транспарт, рэстараны, бары і гатэлі. Лепш за ўсё ў яго атрымоўваюцца замалёўкі кубінскага побыту, вельмі шчырыя і дэталёвыя.
У адным са сваіх відэа, апублікаваных у самым пачатку пандэміі каронавіруса, малады чалавек падрабязна распавядае, што радавы кубінец есць на працягу дня: хлеб з раслінным алеем і соллю на сняданак, адвараны рыс са смажаным яйкам і бульбай (калі прадаюць!) на абед, некалькі кавалачкаў курыцы (калі вельмі пашанцуе!) з фасоляю, рысам і памідорамі на вячэру. Цяпер усё нашмат горш. Самыя бедныя кубінцы – гэта тыя, у каго няма сваякоў за мяжой. Звычайнай зарплаты на выспе не хапае нават на ежу. Прадукты, адзенне, будматэрыялы – усё вельмі дорага. Каб не памерці з голаду, кубінцы нават у горадзе трымаюць свіней і трусоў.
Блогер Франко Камаерыс паказвае тыповы Кубінскі сняданак
У 2019-м Камаерыс упершыню з’ездзіў у Мексіку. У кастрычніку мінулага года ён пераехаў туды жыць. На Кубе Франко цяпер бывае наездамі. На выспе ў блогера засталіся сямʼя і сябры, якія здымаюць для яго відэа. Як кажа Камаерыс, здалёк ён можа дапамагчы большай колькасці людзей. Блогер, на якога падпісаны 163 тыс. чалавек, збірае грошы і адпраўляе ежу дзевяці кубінскім семʼям і падрабязна тлумачыць, праз якія прыкладанні і старонкі ў інтэрнэце тое ж самае могуць рабіць і іншыя эмігранты.
Франко актыўна каментуе ўсё, што адбываецца на радзіме. Патрабуе адпусціць затрыманых падчас пратэстаў, публікуе інтэрв’ю, у якіх звычайныя людзі распавядаюць, як складана і голадна ім жывецца, абмяркоўвае навіны. Адна з апошніх – пра 100 лодак у нейтральных водах паміж ЗША і Кубай. Ходзяць чуткі, што эмігранты, якія жывуць у Амерыцы, збіраюцца прыгнаць судны і чакаць тых кубінцаў, якія адважацца пакінуць выспу. Як тлумачыць блогер, камуністычнаму ўраду такое будзе толькі на руку. Кубу пакінуць самыя незадаволеныя. Падобнае практыкавалася і раней.
КУБІНСКІ МІКРАФОН
27-гадовы Пэдро Вэіціа з 2016 года вядзе YouТube-канал пад нікнэймам Пэдрыто «Эль Пакетэро». За яго творчасцю сочаць 226 тыс. падпісчыкаў. Фішка Пэдрыто – вулічныя апытанні. Блогер распытвае мінакоў у Гаване аб усім на свеце. У яго, напрыклад, ёсць цэлая серыя ролікаў, дзе незнаёмыя маладыя і не вельмі кубінцы падрабязна распавядаюць аб сваіх сэксуальных перавагах і дзеляцца вопытам.
Блогер Пэдрыто «Эль Пакетэро» пытае кубінцаў, колькі яны хацелі б зарабляць
Поўная свабода і ніякая сарамлівасці, аднак людзі пачынаюць разбягацца, калі адмыслова апрануты ў футболку з велізарнай залатым надпісам MIAMI. Пэдро задае простае пытанне: «Што першае прыходзіць у галаву, калі чуеце ЗША?» Мінакі, асабліва старэйшыя, напружваюцца, чакаюць падвоху, адмаўляюцца адказваць ці кажуць нешта накшталт «імперыялізм», «блакада», «я пра чужыя краіны не думаю, толькі пра Кубу».
У іншым відэа блогер пытаецца гаванцаў, колькі яны хацелі б зарабляць у месяц, каб на ўсё хапіла. Большасць называе суму ад 80 да 200 даляраў. Цяпер яны не атрымліваюць і паловы ад гэтага. Толькі адзін мужчына пачаў марыць аб 2000 даляраў у месяц і спалохаўся ўласнай смеласці. Гэтая лічба здаецца яму велізарнай.
На думку Пэдро, 11 ліпеня кубінцы выйшлі на вуліцы спантанна, таму што дастала. Відавочна, што ніякага агульнага плану не было, ніякай агульнай арганізацыі не было. Людзей аб’яднала злосць і крыўда на ўлады. Няма ежы, няма лекаў, пастаянна вырубаюць электрычнасць. І ўсё гэта разам з пандэміяй.
Пра будучыню пратэстаў і апазіцыі блогер разважае па шляху за дзіцячымі падгузнікамі. Ён прапануе правесці эксперымент і ўявіць, што будзе, калі менавіта зараз на ажыўленым бульвары ў цэнтры Гаваны ўстаць у адзіночны пікет з плакатам. Патрабаваць прадукты, медыцынскую дапамогу, падняць заробак – не важна. Па словах блогера, усе кубінцы дакладна ведаюць, што будзе: паліцыя адразу скруціць смельчака, мінакі паглядзяць, можа быць, нават асуджальна паулюлюкаюць, але ніхто не заступіцца. Дэманстранта яшчэ доўга ніхто не ўбачыць. Трапіць за такое ў турму – звычайная справа.
ПРАТЭСТНЫ ГЛАМУР
«Мы хочам быць пачутымі. Мы хочам пераменаў. Мы хочам дэмакратыі. Мы хочам свабоды», – кажа на камеру 23-гадовая кубінская мадэль і актрыса Даніэла Рэес, за жыццём якой сочаць больш за паўмільёна падпісчыкаў.
Даніэла Рэес расказвае пра пратэсты 11 ліпеня на Кубе
Апошнія публікацыі дзяўчыны ашаламляльна адрозніваюцца ад яе звыклага кантэнту. Яна абвінавачвае ўлады выспы ў гвалце, патрабуе адпусціць затрыманых і пачуць незадаволеных, небяспечна жартуе пра палітыку:
«Якім экстрэмальным відам спорту займаешся? Заўсёды кажу тое, што думаю».
І гэта тая Даніэла, якая звычайна выгульвае на пляжы адкрытыя купальнікі (леапардавы або змяіная скура?), распавядае пра перавагі пластычнай хірургіі, рэкамендуе практыкаванні для памяншэння аб’ёму таліі і танчыць. Дзяўчына вывучала сацыяльныя камунікацыі ва ўніверсітэце Гаваны і зʼяўлялася на мясцовым тэлебачанні. Яе жыццё для Кубы выглядае максімальна камфортным, але нават гламурную Даніэлу апошнія падзеі дасталі. Рэес гатовая рызыкнуць і стаць сапраўдным кубінскім голасам для сваёй замежнай аўдыторыі.
Кацярына Базанава для «Вот Так»
