«Словаў падтрымання недастаткова». Святлана Ціханоўская і Інгрыда Шыманіце апублікавалі супольны артыкул
«Рэжым Аляксандра Лукашэнкі з дапамогай правакацыяў ды лжывых заяваў спрабуе падзяліць нас, але мы не дазволім яму гэтага зрабіць. Літва і літоўцы будуць працягваць падтрымліваць беларусаў у іхнай барацьбе за свабоду», – гаворыцца ў артыкуле, апублікаваным у Дзень салідарнасці з Беларуссю на літоўскім рэсурсе «Delfi». Тэкст артыкулу супольна напісалі прэм’ер-міністарка Літвы Інгрыда Шыманіце і абраная прэзідэнтка Беларусі Святлана Ціханоўская. Падаем яго без купюраў.
Нягледзячы на спробы рэжыму Лукашэнкі настроіць нас адно супраць аднаго, мы разам абараняем свабоду і дэмакратыю ад агрэсіі аўтарытарных рэжымаў.
«Нашыя лёсы непарыўна звязаныя»
У сітуацыі, калі Расея вядзе сваю імперыялістычную вайну супраць Украіны і гібрыдную агрэсію супраць дэмакратычных краінаў ува ўсім свеце, а рэжым Лукашэнкі працягвае прыгнятаць беларускі народ і падтрымліваць расейскую ваенную агрэсію, адзінства нашых краінаў і народаў – свабодалюбных беларусаў і літоўцаў – становіцца важнейшым, чым калі-небудзь.
Мы злучаныя значна мацней, чым простай геаграфічнай блізкасцю і агульнай гісторыяй. Мы глыбока разумеем праблемы і мары адно аднаго і ўсведамляем, што нашыя лёсы непарыўна звязаныя.
Нашае сяброўства доўжыцца ўжо стагоддзі. У нас шмат агульнага: ад падобнай кухні і народных традыцыяў да нацыянальных герояў, такіх як Канстанцінас Калінаўскас, ён жа – Кастусь Каліноўскі. Іхная спадчына працягвае жыць у нашым свабодалюбстве, нашай непахіснай рашучасці зрабіць абедзве нашыя краіны свабоднымі. Толькі ва ўмовах свабоды ўнікальная ідэнтычнасць кожнага з нашых народаў можа па-сапраўднаму развівацца.
Шмат якія нашыя мастакі, пісьменнікі і мысляры размаўлялі на адной і той жа мове – мове супраціву і надзеі, якая працягвае натхняць нас і сёння.
«Цяпер, як ніколі, народу Беларусі трэба, каб яго бачылі і чулі…»
Калі ў 1991 годзе літоўцы выйшлі абараняць ад савецкіх танкаў ізноў здабытую свабоду, сярод абаронцаў літоўскага парламенту былі і беларусы. А літоўцы заўсёды – і ў самыя цяжкія моманты гісторыі – падтрымлівалі народ Беларусі.
Літоўская дзяржава і ўвесь народ Літвы падтрымалі беларусаў і пасля падзеяў 2020 года. Яны выратавалі тысячы людзей, вымушаных уцякаць з Беларусі ад маштабнага тэрору, нябачанага з часоў сталінізму.
Тое, што Літва так непахісна падтрымлівае дэмакратычную Беларусь, паказвае не толькі добрасуседскую волю, але і глыбокую прыхільнасць Літвы да ўсеагульных прынцыпаў дэмакратыі, свабоды і вяршэнства закону.
Беларусы праявілі неймаверную мужнасць, калі выйшлі на вуліцы, каб запатрабаваць захавання сваіх правоў. Яны рызыкавалі ўсім, у тым ліку сваім жыццём і асабістай свабодай, дзеля дэмакратычнай будучыні сваёй краіны. Гэта нагадвае шлях да незалежнасці, пройдзены Літвой больш за тры дзесяцігоддзі таму.
Але Літве тады ўдалося вярнуць і абараніць сваю свабоду, у той час як беларускі народ усё яшчэ змагаецца – і яму трэба падтрыманне з боку дэмакратычнага свету.
З дапамогай гвалту мірны пратэст выцеснілі з беларускіх вуліцаў, а рэжым Лукашэнкі, насуперак волі мірнага і свабодалюбівага народу Беларусі, уцягнуў краіну ў незаконную і неапраўданую вайну. Менавіта цяпер, як ніколі, народу Беларусі трэба, каб яго бачылі і чулі, каб пра яго памяталі.
«Мы не проста суседзі. Мы партнёры»
Больш за 60 тысячаў беларусаў зазналі палітычна матываваныя затрыманні. Нават цяпер паводле палітычных матываў кожны дзень арыштоўваюць 15-20 чалавек, а за кратамі застаюцца не менш за 1500 палітычных зняволеных, шматлікія з якіх падлягаюць катаванням з боку рэжыму.
Рэжым Лукашэнкі не толькі знішчае незалежныя СМІ і грамадзянскую супольнасць, але і спрабуе распусціць Беларусь у «русском мире», выкараніць саму ідэнтычнасць беларусаў. Рэжым спрабуе знішчыць усё, што звязвае Беларусь з Еўропай. Літоўцам такая гвалтоўная «русіфікацыя» вельмі знаёмая праз балючы досвед акупацыі Расейскай імперыяй.
Літоўцы цудоўна ведаюць, чаму нельга ўраўноўваць паміж сабой дыктатара Лукашэнку і свабодалюбівы народ Беларусі. Нездарма тысячы беларусаў, вымушаных уцячы са сваёй краіны з прычыны ўзмацнення рэпрэсіяў, знайшлі новы дом менавіта ў Літве.
Рэжым Лукашэнкі з дапамогай правакацыяў ды лжывых заяваў спрабуе падзяліць нас, але мы не дазволім яму гэтага зрабіць. Літва і літоўцы будуць працягваць падтрымліваць беларусаў у іхнай барацьбе за свабоду. Бо мы разам баранілі свабоду Літвы ў студзені 1991 года. Бо літоўцы і беларусы разам выступалі за свабодную Беларусь пасля жніўня 2020 года. Бо літоўцы, палякі, расейцы, габрэі, украінцы і беларусы ў Літве разам выступілі ў падтрыманне Украіны 24 лютага 2022 года і будуць працягваць падтрымліваць Украіну да яе – і нашай – перамогі.
Тое, што Літва так нястомна падтрымлівае грамадзянскую супольнасць Беларусі і супрацьстаіць яе аўтарытарнаму рэжыму, паказвае, наколькі нашыя краіны гатовыя спрыяць росквіту і незалежнасці адна адной.
Мы не проста суседзі, якія паасобку абараняюць свае краіны. Мы партнёры, і мы імкнемся да будучыні, у якой нашыя краіны будуць развівацца ва ўмовах міру, бяспекі і ўзаемнай павагі.
«Трэба падмацоўваць словы дзеяннямі»
Не можа быць ніякіх сумневаў у тым, што дзеянні рэжыму Лукашэнкі – яго абуральныя парушэнні правоў чалавека, прыгнечанне свабоды слова і ўдзел у расейскай агрэсіі супраць Украіны – уяўляюць сабой пастаянную пагрозу не толькі для Беларусі, але і для ўсёй Еўропы.
Смелыя грамадзяне Беларусі, якія выступаюць супраць аўтарытарызму, часта паддаючы сябе вялікай небяспецы, заслугоўваюць безумоўнага міжнароднага падтрымання. У гэтых адносінах Літва – далёка не проста сусед, а сапраўдны сябар і саюзнік.
Дзякуючы таму, што Літва падтрымлівае беларускую грамадзянскую супольнасць, дае прытулак тым, хто ратуецца ад пераследу, і абараняе інтарэсы Беларусі на міжнародных платформах, беларусы не толькі не здаюцца, але і захоўваюць надзею ўбачыць Беларусь свабоднай. Аднак словаў падтрымання, якімі б правільнымі яны ні былі, недастаткова. Трэба падмацоўваць словы дзеяннямі.
Міжнародная супольнасць, і ў прыватнасці Еўрапейскі Звяз, павінна працягваць рабіць канкрэтныя дзеянні супраць рэжыму ў Менску. Вырашальнае значэнне тут маюць санкцыі, дыпламатычны ціск і падтрыманне беларускай грамадзянскай супольнасці.
Гэтыя крокі – у спалучэнні з пастаянным маральным і практычным падтрыманнем з боку такіх сяброў, як Літва – надзвычай важныя, каб схіліць шалі ў бок дэмакратычнай будучыні Беларусі. Нам трэба працягваць актыўна абараняць дэмакратыю ўва ўсім свеце ад аўтарытарных рэжымаў.
Шлях да дэмакратыі доўгі і поўны выклікаў, але іншага шляху няма. Літва і Беларусь – не проста суседзі, а партнёры, якія імкнуцца да адной мары – мары аб адзінай, свабоднай і мірнай Еўропе.
Няхай сённяшнія гістарычныя падзеі служаць напамінам аб тым, што ў цяжкія часы сяброўства робіцца магутнай сілай. Сувязям паміж літоўцамі і беларусамі – не адно стагоддзе, і яны перажывуць любога дыктатара, які паспрабуе іх разарваць.
Дэмакратыя ў Беларусі – гэта не нейкая далёкая мара. Гэта мэта, якой мы мусім дасягнуць разам.
Зміцер Міраш belsat.eu
