Аляксандр Лукашэнка 7 снежня ўхваліў закон аб амністыі. Тэкст закону апублікавалі толькі 10 снежня. Сюрпрызаў не здарылася: амністыю не распаўсюдзілі на палітычныя крымінальныя артыкулы, палітвязняў пакуль не адпускаюць.
Гэтую амністыю абвясцілі «ў сувязі з Днём народнага адзінства». Той дзень адзначаюць 17 верасня – у дзень нападу СССР на Польшчу паводле змовы з нацысцкай Нямеччынай. Ды амністыю адкладалі з невядомых прычынаў. Толькі цяпер закон набыў моц.
Закон абавязвае вызваліць ад пакаранняў (як зняволення, так і штрафаў, прымусовай працы або забаронаў на пэўную дзейнасць) пакараных арыштам (гэта асобная катэгорыя пакарання, адрозная ад пазбаўлення волі), непаўналетніх, цяжарных жанчын, жанчын і самотных мужчынаў з дзецьмі да 18 гадоў, пенсіянераў, інвалідаў I і II групаў, хворых на пэўныя хваробы, ветэранаў баявых дзеянняў на тэрыторыі іншых дзяржаваў, параненых у час службы ў войску і сілавых структурах, пацярпелых ад радыяцыйных аварыяў, а таксама асобаў, якія ўчынілі злачынствы, што «не прадстаўляюць вялікай грамадскай небяспекі» (гэта тыя, за якія прадугледжанае пазбаўленне волі на тэрмін не больш за два гады), і «меней цяжкія злачынствы» («па неасцярожнасці» або калі пакаранне – ад 2 да 6 гадоў), калі яны адбылі прынамсі чвэрць прызначанага тэрміну
Больш за тое, закон абавязвае спыніць папярэднія расследаванні паводле крымінальных справаў супраць такіх асобаў – вызваліць людзей нават тады, калі іх яшчэ не асудзілі. Усім іншым, каму прызначанае пакаранне ў выглядзе абмежавання ці пазбаўлення волі, тэрмін мусяць скараціць на адзін год.
Але ёсць два важныя выключэнні:
- Ад пакаранняў не вызваляюць асобаў, асуджаных паводле арт. 140, ч.1 арт.169, ч.2 арт.169, ч.2 арт.170, ч.1 арт. 171, ч.2 арт.171-1, ч.2 арт.173, ч.1 арт.210, ч.1 арт.327, ч.1 арт.328, ч.1 арт.329, арт.330, ч.1 арт.331, ч.1 арт.332, ч.1 арт.413, ч.2 арт.424, ч.2 арт.425, ч.2 арт.426, ч.1 арт.431, ч.1 і ч.2 арт.432, ч.1 арт.455 КК РБ і судзімых з пазбаўленнем волі паводле гэтых артыкулаў, а таксама асобаў, асуджаных за «цяжкія» і «асабліва цяжкія злачынствы» (пакаранне за якія – звыш 6 гадоў), судзімых звыш двух разоў за наўмысныя злачынствы з пакараннем у выглядзе пазбаўлення волі.
- Амністыя зусім не распаўсюджваецца на асобаў, якія на дзень вынясення прысуду, на дзень набыцця прысудам законнай сілы ці на дзень амністыі не цалкам кампенсавалі шкоду або незаконны даход; на «злосных парушальнікаў» парадку падчас адбывання пакарання; на асабліва небяспечных рэцыдывістаў; на асуджаных на пажыццёвае зняволенне; на памілаваных з ліку асуджаных на смяротнае пакаранне ці пажыццёвае зняволенне; на тых, хто ўчыніў злачынствы паводле артыкулаў 122, 124, 126, 127, 130, 130-1, 130-2, 133, 139, ч.2 і ч.3 арт. 166, ч.2 і ч.3 арт. 167, ч.2 арт.168, артыкулаў 190, 191, 193-1, 198, 198-1, 203, 203-1, 218, 285, 286, 297, артыкулаў з 289 па 295-1 уключна, 295-3, 309, 310, ч.3 арт.311, ч.2 і ч.3 арт.317 (калі ў стане алкагольнага і наркатычнага ап’янення), ч.4 і ч.5 арт. 317, арт. 317-1, ч.3 арт.322, ч.3 арт.323, ч.3 арт.324, артыкуламі 327, 328, 329, 330, 331, 332 (гэтыя шэсць артыкулаў – акрамя тых, хто ўчыніў злачынствы ва ўзросце да 18 гадоў), ч.2 арт.333, артыкулаў 333-1, 340, 341, 342, 342-2, 343-1, 346, 349, 350, 352, артыкулаў з 356 па 370 уключна, 375, 388, 389, 391, 421, 422, 423-1 Крымінальнага кодэксу Беларусі і шэрагу артыкулаў КК 1960 года; асобаў са спісу «датычных да экстрэмісцкай дзейнасці».
Усіх, акрамя згаданых у выключэнні, таксама маюць вызваляюць ад іншых мераў крымінальнай адказнасці ў сувязі з адтэрміноўкай пакарання або з умоўным пакараннем.
Такім чынам, амністыя не датычыць практычна ўсіх палітвязняў. Выключэнне можа быць пры пэўных умовах для асуджаных з палітычных матываў паводле непалітычных артыкулаў накшталт «Паклёпу» (арт.188 КК РБ), «Ухілення ад сплаты падаткаў» (арт. 243 КК РБ), «Хуліганства» (арт.339 КК РБ).
Алесь Наваборскі belsat.eu
