Вераніка жыве ў Польшчы, яе сястра Крысціна – на Кіпры. У Беларусь дзяўчаты ездзіць не могуць і ўпершыню за доўгі час вырашылі пабачыцца на Кіпры. І хаця дбайная юрыдычная падстрахоўка ўсё роўна не дазволіла ім гэта зрабіць, яны вырашылі не здавацца і дабіцца справядлівасці.
Да падрыхтоўкі паездкі сёстры падышлі грунтоўна і вельмі загадзя з улікам таго, што ў Веранікі праязны дакумент замежніка, паводле якога беларусам часта неправамерна адмаўляюць у вандроўках за мяжу, а ў яе сястры – юрыдычная адукацыя.
Польскі праязны дакумент замяняе пашпарт замежніка для паездак за мяжу і назад у выпадках, калі пашпарты няма, а атрымліваць новы немагчыма. Таксама ён служыць дакументам, які сведчыць асобу.
– Праязны дакумент я атрымала пару месяцаў таму, бо мой пашпарт скончыўся, а ў Беларусь я ездзіць не магу. З праязным я ўжо паспела з'ездзіць у Вільню, і ніякіх праблем не было, пры тым, што яе правяралі. Але сястра адразу папярэдзіла: гэта яшчэ не значыць пра тое, што з ім пусцяць на Кіпр. Крысціна патэлефанавала ў пасольства на Кіпры і ў аэрапорт у Ларнацы, ёй сказалі, што ніякіх праблем з уездам па праязному дакуменце быць не павінна. Я патэлефанавала ў пасольстве Кіпра ў Варшаве. Там адразу здагадаліся, што я з Беларусі і сказалі, што такіх пытанняў паступае вельмі шмат. Але ў пасольстве прызналіся, што самі не ведаюць, што рабіць: маўляў, яны самі неаднаразова звярталіся да Кіпра з такім пытаннем, але адказу ні разу не атрымалі. Таму ёсць рызыка, што мяне могуць не ўпусціць у краіну. Самае смешнае, што мы ні разу не падумалі пра тое, што сама авіякампанія можа не пусціць! – кажа Вераніка.
За тыдзень да вылету, у чэрвені, Вераніка купіла квіток за 70 еўра рэйсам Ryanair. Зваротны квіток на ўсялякі выпадак браць не стала. У дзень вылету ўсё праходзіла на здзіўленне гладка: дзяўчына без праблем прайшла чэкін, атрымала свой білет, прайшла сек’юрыці-чэк, затым мытню, і села чакаць пасадку каля свайго гейта.
– Падчас чэкіна я на ўсякі выпадак перапытала ці ўсё ў парадку. Мне адказалі: так, можаце ляцець з такімі дакументамі. Каля гейта я нарэшце расслабілася. Але за гадзіну да вылета мяне сталі запрашаць да гейту па гучнай сувязі. Тыя ж працаўнікі, што правяралі мае дакументы падчас чэкіна, зараз сталі казаць, што я не магу сесці ў самалёт. Аргумент быў такі: мой праязны дакумент раўнасільны візе і не дае права лётаць, нават з ВНЖ. Таму мне параілі атрымаць пашпарт у Беларусі і лётаць з картай побыту, альбо ставіць візу ў праязны дакумент. Усе мае спробы растлумачыць ім, што мой праязны дакумент і ёсць замена пашпарта, а віза не патрэбная, не ўвянчаліся поспехам.
Супрацоўнікі аэрапорта паклікалі на дапамогу мэнэджэра. Пані Моніка, якая прыйшла праз пару хвілін і стала перапісвацца з іміграцыйным аддзелам.
– Паралельна з гэтым мяне палохалі дэпартацыяй у Беларусь: казалі, што калі я прыеду з такімі дакументамі на Кіпр, то мяне могуць дэпартаваць нават не ў Польшчу, а ў Беларусь. Я спытала, якім чынам мяне могуць дэпартаваць у Беларусь, улічваючы, што ў мяне гуманітарны ВНЖ, а прамых рэйсаў да Беларусі няма? Мне ў адказ пачалі расказваць нешта пра Казахстан і бліжэйшыя краіны. Тым часам пані Моніка скончыла сваю перапіску і вынесла вердыкт: мяне не могуць пусціць на борт.
Самалёт паляцеў, Вераніка засталася. Сястра адразу склала вялікі ліст у адрас Ryanair з патрабаваннем растлумачыць прычыны адмовы са спасылкамі на адпаведныя законы, а таксама з патрабаваннем выплаціць кампенсацыю за білет. Да прэтэнзіі прымацавалі білет і такія дакументы:
– пункт 25 Дырэктывы ЕЗ аб тым, што праязны дакумент іншаземца прызначаны для паездак за межы краіны;
– інфармацыю з сайта пасольства Кіпра пра тое, што калі замежнік мае ВНЖ краіны Шэнгена, то яму не патрэбна віза для кароткатэрміновых паездак на Кіпр.
– тлумачэнне польскага МУС аб тым, што праязны дакумент іншаземца сведчыць асобу;
– скрыншоты адказу аэрапорта ў Ларнаке пра тое, што з такімі дакументамі можна прылятаць на Кіпр.
Вераніка даслала дакументы ў службу падтрымкі на сайце авіякампаніі, у адказ у яе папрасілі копію пашпарта, карту побыта і праязнога дакумента. Потым каля месяца была поўная цішыня.
– Тыдзень таму я вырашыла сама іх пінгнуць. Мне адразу адказалі, што вернуць кошт білета і дадаткова 400 еўра ў адпаведнасці з Рэгламентам ЕС 261/2004 (яе таксама даюць у выпадку авербукінгу). Пры гэтым авіякампанія праігнаравала пытанне, якімі дакументамі яны кіраваліся, калі не пусцілі мяне на рэйс. Я спытала, ці магу ў далейшым лятаць іх авіякампаніяй. Мне адказалі «мы атрымалі інфармацыю ад нашага іміграцыйнага аддзела аб тым, што вы маглі б падарожнічаць з гэтымі дакументамі». Што, у вас там не адзін іміграцыйны аддзел?
На днях Вераніка атрымала зварот 70 еўра за білет, астатнія 400 еўра кампенсацыі пакуль у дарозе – гэта можа заняць да сямі дзён, вынікае з ліста Ryanair (яно ёсць у рэдакцыі). У верасні яна зноў будзе спрабаваць паляцець да Крысціны на Кіпр.
– Калі б не мая сястра і яе юрыдычны бэкграўнд, я б проста змірылася і падумала, што ніхто мяне там выслухоўваць не будзе: мая юрыдычная дасведчанасць дзесьці каля нуля, а без прэтэнзіі сама авіякампанія нічога вяртаць не будзе. Так што мая парада ўсім, хто трапіў у такую сітуацыю: чытаць правілы краіны, у якую едзеце, а ў выпадку адмовы пісаць прэтэнзію і дабівацца адказу. Зразумела, што калі ў вас няма такой сястры, усё будзе складаней, але можна звярнуцца да знаёмых ці нават да чату GPT, які дапаможа скласці прэтэнзію.
Тэса Анэйда, «Белсат»
