Беларуская нацыянальная культура праяўляе ўнікальную жывучасць і працягвае існаваць насуперак стараннай дзейнасці камуністычных і посткамуністычных адміністратараў. Як амаль усё ў гэтым жыцці, культура мае грашовае і статыстычнае вымярэнне на дзяржаўным узроўні ды ў кожнай сям’і.
Тым больш, статыстычнае ведамства да Міжнароднага дню культуры, што быў 15 красавіка, выдала тэматычны зборнік з вялікімі табліцамі ды прыгожымі малюнкамі. Цікава б было пачытаць, калі б не так сумна.
Выдаткі на культуру ў дзяржаўным бюджэце складуць паводле Закону аб бюджэце амаль 147 мільёнаў рублёў, або 1,4 % усіх выдаткаў, што на гэты год прадугледжаныя.
Доля ў выдатках перабывае ў межах, звычайных для бюджэтаў еўрапейскіх краінаў, але вось бюджэт наш адносна невялікі, таму грандыёзных праектаў, як французы або немцы, мы сабе дазволіць не можам.
Але варта зірнуць, што лічыцца ў нашай культуры галоўным, каб зразумець яе будучыню. І адразу відаць, што кіруюць верныя ленінцы.
Гэтак званы нацыянальны кінематограф, не выходзячы з каматознага стану хіба паўстагоддзя, працягвае паглынаць 8,2 % выдаткаў. Астатняе таксама прысутнічае.
Між тым культура мае, па вялікім рахунку, дзве часткі: матэрыяльную і духоўную. І духоўная частка – мова, у каторай усё астатняе ўтрымліваецца ў згорнутым выглядзе.
Але ў бюджэце мова фінансуецца паводле трох асноўных артыкулаў: праз адукацыю, дзе беларусы не маюць вышэйшых і сярэдніх спецыяльных устаноў; медыі ды выданне кніг, дзе ўсё не лепей.
Наступства – мізэрныя выдаткі грамадзянаў на культуру.
Доля тая самая, што і ў бюджэце дзяржавы, – 1,5 %, а па факце – 4 рублі на чалавека на месяц супраць 64 рублёў па Еўразвязе.
Прымусовы перавод насельніцтва на мову былой метраполіі вядзе да масавага здзічэння.
Калі ж масавы спажывец культурнага прадукту абмяжоўваецца серыяламі па тэлевізары і гульнёй у танкі на камп’ютары, то дзеячам культуры даводзіцца спажываць бюджэтныя крошкі.
80 % сярэдняга заробку ў рэальным сектары складае заробак сярэдняга жаўнера айчыннага культурнага фронту.
Зразумела, што такая матывацыя не спрыяе прыцягненню самых лепшых кадраў. І краіну мала-памалу зацягвае ў вір бескультурʼя.
А ў такім стане інавацыйны патэнцыял падае. І прыходзіць тое, што мы і назіраем.
Карацей, чым меней атрымліваюць сёння стваральнікі культурных прадуктаў і паслугаў тым больш заўтра давядзецца выдаткаваць на паліцэйскія сілы, каб малакультурная публіка стабільнасць раптам не разнесла. А каб таго не здарылася, не забудзьцеся падчас перапісу насельніцтва пазначыць, што вы – беларус.
Таксама ў праграме «Асабісты капітал»:
- $ 600 штрафу за рэпост. Беларусь – краіна экстрэмістаў?
- Не бяруць на працу, бо «ужо 35»
- Хочаш тысячу – працуй на сябе
Праграма «Асабісты капітал» цалкам:
Глядзіце праграму «Асабісты капітал» кожны панядзелак а 19:00 на тэлеканале «Белсат», а таксама онлайн на нашым сайце. Далучайцеся да нашых старонак ў FacebookдыОдноклассниках. Падпісвайцеся на нашурассылку і раз на месяц вы будзеце атрымліваць ліст з чатырма найбольш карыснымі сюжэтамі «Асабістага капіталу».
Міхал Залескі, belsat.eu
