Mieszkańcy Mińska upamiętniają 130 członków białoruskiej elity intelektualnej, których 29 października 1937 roku rozstrzelano w siedzibie NKWD. Wśród nich byli najwybitniejsi poeci epoki.
Noc z 29 na 30 października 1937 roku jest uważana za jedną z najczarniejszych w historii Białorusi, choć szkolne podręczniki o niej milczą. W ramach stalinowskiej czystki funkcjonariusze NKWD zamordowali wtedy czołowych intelektualistów, przedstawicieli białoruskiej kultury i sztuki.
W piwnicach gmachu NKWD (obecnie to siedziba KGB) zastrzelono tej nocy 130 osób: literatów, poetów, dziennikarzy, nauczycieli, naukowców i działaczy kultury. Część z “wrogów narodu” należała do partii komunistycznej, co nie uratowało ich przed śmiercią.
W ten sposób realizowano stalinowski plan niszczenia elit narodów ZSRR. Podobne czystki miały miejsce w innych republikach Związku i pozwoliły one na głęboką, trwającą do dziś rusyfikację zamieszkujących je narodów. Na Białorusi powszechny powrót do języka i kultury narodowej obserwujemy dopiero teraz, na fali antyrządowych protestów.
Noc Rozstrzelanych Poetów jest w Mińsku co roku organizowana przez środowiska narodowe i opozycję. Obchody zaczynają się pod gmachem KGB, a kończą w uroczysku Kuropaty. To podmiejski las, w którym w latach 30. i 40. stalinowska służba bezpieczeństwa pogrzebała w masowych grobach kilkadziesiąt tysięcy “wrogów ludu”. To tu przywieziono ciała rozstrzelanych 29 października intelektualistów. Najpewniej także tu spoczywają polscy oficerowie z tzw. “białoruskiej listy katyńskiej”.
W poprzednich latach społeczne obchody rocznicy nie były bardzo tłumne – przychodzili na nie głównie aktywiści i rodziny ofiar. W związku z trwającymi od 82. dni antyrządowymi protestami, tegoroczna Noc Rozstrzelanych Poetów zgromadziła rzesze mieszkańców stolicy. Na scenie wśród mogił wystąpili będący tu co roku: “babcia z flagą” Nina Bahińskaja i były kandydat na prezydenta, poeta Uładzimir Niaklajeu.
Wiersze swoje, zamordowanych poetów i więźniów politycznych Alaksandra Łukaszenki recytowali młodzi artyści. Wystąpili też aktorzy zwolnieni za swój protest z Narodowego Teatru Akademickiego im. Janki Kupały.
Wszystkie zdjęcia:
Ofiary stalinizmu są dziś wspominanie nie tylko w Mińsku. Na terenie byłego ZSRR i państw, które znajdowały się pod jego wpływem organizowane są dziś akcje “przywracania imion” ofiar NKWD.
O Kuropatach, dokonanych tam zbrodniach i odkrywaniu prawdy o nich opowiada film Biełsatu pt. “Kuropaty. Droga sumienia”.
pj/belsat.eu
