Władze USA nałożyły sankcje na szereg firm z Kirgistanu i Serbii. Powodem jest reeksport do Rosji towarów, których dostarczanie tam jest zabronione. Przyjrzeliśmy się bliżej statystykom handlu zagranicznego krajów zaprzyjaźnionych z Rosją, zauważając pewne anomalie.
Od marca 2022 roku Rosja zajmuje pierwsze miejsce na świecie jako kraj, na który nałożono najwięcej sankcji. Pod tym względem wyprzedziła Iran. Aby uniknąć deficytów, Moskwa, podobnie jak Mińsk, zezwoliła na import równoległy szeregu towarów – obecnie wiele produktów jest importowane bez zgody producentów i podmiotów posiadających prawa do dystrybucji.
Innym wyjściem jest zakup niezbędnych towarów za pośrednictwem krajów trzecich.
Kirgistan
20 lipca Ministerstwo Skarbu USA ogłosiło sankcje wobec czterech kirgiskich firm: Kargo Line, GTME Technologii, Progres Lider i RM Design and Development. Jak czytamy w oświadczeniu ministerstwa, firmy te reeksportowały komponenty elektroniczne i inne technologie, w tym towary podwójnego zastosowania dla rosyjskiego sektora obronnego.
Dane kirgiskiego Ministerstwa Sprawiedliwości pokazują, że wszystkie cztery firmy zostały założone w zeszłym roku, a dwie z nich – Kargo Line i Progres Lider – tego samego dnia, 25 marca.
Tymczasem premier Kirgistanu Akylbek Żaparow oświadczył, że „zostaną podjęte dalsze środki mające na celu zapewnienie, że towary objęte sankcjami nie przekroczą granicy Kirgistanu i nie trafią tam, gdzie obowiązują sankcje”.
Kirgiski Państwowy Komitet Bezpieczeństwa Narodowego poinformował, że rozpoczął dochodzenie w sprawie prywatnych firm zaangażowanych w reeksport towarów objętych sankcjami. Zapewniono, że przedsiębiorstwa państwowe nie dopuszczają się „niewłaściwych działań”, a prywatne firmy mogły nie wiedzieć, jaki podmiot jest ostatecznym odbiorcą produktów.
Dane Narodowego Komitetu Statystycznego Kirgistanu pokazują, że w ostatnim czasie kraj ten gwałtownie zwiększył zarówno całkowity import towarów (z 2,4 mld dolarów w 2020 roku do 7,4 mld dolarów w 2022 roku), jak i eksport do Rosji (z 257 mln dolarów w 2020 roku do prawie 1 mld dolarów w 2022 roku).
Na uwagę zasługuje również prawie sześciokrotny wzrost importu do Kirgistanu z Chin. Dlatego nie dziwi na przykład informacja o zajęciu w Kazachstanie partii chińskich dronów przewożonych tranzytem z Kirgistanu do Rosji. Ładunek został zatrzymany, ponieważ przewoźnik nie posiadał specjalnej licencji.
Kolejny ciekawy aspekt: w 2021 roku Kirgistan w ogóle nie eksportował detonatorów elektrycznych do Rosji, ale w 2022 roku wyeksportował takie towary na sumę 882 tys. dolarów. Tak samo wygląda kwestia „innych części samolotów, śmigłowców lub dronów”. W 2021 roku – zero, w 2022 roku – eksport na sumę 1,6 mln dolarów.
Ponadto Kirgistan zaczął dostarczać do Rosji „inne półprzewodnikowe urządzenia światłoczułe” (są to na przykład fotodetektory i czujniki podczerwieni): w roku poprzedzającym rosyjską pełnowymiarową agresję – zero, w 2022 – eksport w wysokości 302 tys. dolarów. Na uwagę zasługuje również dostawa mikroprocesorów: ponownie zero eksportu w roku 2021 i eksport za 613 tys. dolarów w roku 2022.
Serbia
Wygląda na to, że Serbia również nie ma nic przeciwko handlowi z państwem, które rozpętało wojnę. Serbskie Biuro Statystyczne szacuje, że eksport do Rosji wzrósł z 911 mln dolarów w 2020 roku do 1,2 mld dolarów w 2022 roku.
Największą część towarów eksportowanych do Rosji stanowią maszyny i sprzęt transportowy: 298 mln dolarów w 2022 roku wobec 145 mln dolarów w 2021 roku. W ubiegłym roku do Rosji dostarczono żywność za 285 mln dolarów (prawie taka sama suma, 275 mln dolarów w 2021 roku). Eksport „różnych produktów przemysłowych” wzrósł zauważalnie: ze 138 mln dolarów do 203 mln dolarów. Ponad połowa z tego – 131 mln dolarów – to odzież i akcesoria.
W ogólnym zestawieniu w ciągu ostatnich trzech lat Serbia zwiększała zarówno import, jak i eksport towarów.
W tym przepływie handlowym Stany Zjednoczone zauważyły firmę, która pomogła rosyjskiej firmie AK Mikrotech w zakupie zaawansowanych technologicznie towarów od producentów z Azji, Europy i Bliskiego Wschodu. Na pośrednika w tych transakcjach, firmę MCI Trading DOO Beograd Palilula, 20 lipca USA nałożyły sankcje.
Ponadto sankcjami objęta została również firma ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Amegino FZE. Według Ministerstwa Skarbu USA ta firma inżynieryjno-usługowa dostarczyła do Rosji już po rozpoczęciu wojny na Ukrainie „dziesiątki partii elektroniki, w tym chipów”.
Litwa następna?
Litewski portal LRT opublikował materiał dotyczący schematu eksportu samochodów do Rosji przez Litwę i Białoruś. Śledczy znaleźli w Telegramie kanał Samochody z Europy, gdzie oferowano dostawę samochodów do Moskwy i Petersburga z UE w ciągu 10 dni. Ustalono również, że w nielegalny reeksport zaangażowane mogą być osoby fizyczne, a także pewne przedsiębiorstwa z Litwy.
Dane z oficjalnego portalu statystycznego Litwy potwierdzają wzrost zarówno importu samochodów z Niemiec, jak i ich eksportu na Białoruś. Jednocześnie okazuje się, że Litwa nadal dostarcza samochody do Rosji, a w ubiegłym roku ilości były nawet wyższe niż w roku 2021.
Według LRT w dostarczanie luksusowych samochodów Rosjanom zaangażowani mogą być również Białorusini mieszkający w UE. Nielegalni dealerzy szczególnie cenią osoby z podwójnym obywatelstwem. Mogą kupić samochód jako obywatele UE, ale przekroczyć granicę tym samochodem jako obywatele Białorusi lub Rosji.
Litewskie władze przyznają, że powstrzymanie tego handlu jest prawie niemożliwe, dopóki nie ma ograniczeń w imporcie pojazdów na Białoruś. Nic jednak stoi na przeszkodzie, by Wilno przynajmniej zaprzestało sprzedaży samochodów bezpośrednio do Rosji.
Siarhiej Krot/ belsat.eu
