Nawet ćwierć miliona osób – Białorusinów i Polaków – mogło zamordować NKWD w podmińskim uroczysku Kuropaty. Zapomniana, stalinowska zbrodnia masowa z lat 1937-1941 jest tematem zorganizowanej pod patronatem Biełsatu wspólnej konferencji Instytutu Pileckiego i Domu Białoruskiego w Warszawie, która trwa dziś do wieczora.
Kuropaty, uroczysko na obrzeżach Mińska, jest symbolem zbrodni komunistycznych popełnionych na białoruskiej i polskiej elicie. To właśnie tam, w latach 1937–1941, Sowieci rozstrzelali według różnych szacunków od 100 do 250 tysięcy osób. W Kuropatach zabijani byli również Polacy – ofiary operacji polskiej NKWD oraz zbrodni katyńskiej. W Związku Sowieckim o terrorze komunistycznym nie wolno było wspominać, dlatego miejsce to zostało z pamięci zbiorowej wymazane, podobnie, jak inne miejsca masowych rozstrzelań.
W 1988 roku ukazał się artykuł autorstwa Zianona Paźniaka i Jauhiena Szmyhalowa zatytułowany “Kuropaty – droga śmierci”, w którym po raz pierwszy, publicznie został poruszony temat masowych mordów pod Mińskiem. Mimo upływu lat zbrodnia ta nadal czeka na rzetelne opracowanie naukowe. Wciąż nie przeprowadzono badań archeologicznych, a dokumentacja pozostaje zamknięta w archiwach. Z jednej strony Kuropatom grozi zapomnienie i zatarcie śladów zbrodni, z drugiej – instrumentalizacja w ramach oficjalnej państwowej polityki historycznej. Jednocześnie ostatnie wydarzenia wyraźnie wskazują, że pamięć o sowieckim terrorze jest wśród Białorusinów żywa i staje się istotnym punktem odniesienia dla tych, którzy dziś domagają się prawdy i wolności.
Wspólna konferencja Instytutu Pileckiego i Białoruskiego Domu w Warszawie pod medialnym patronatem Biełsatu jest poświęcona masowym represjom, których Białorusini i Polacy doświadczyli ze strony totalitarnej władzy sowieckiej w latach 1937–1941. Jej celem jest prezentacja obecnego stanu wiedzy na temat zbrodni w Kuropatach, która pozostaje poza głównym nurtem świadomości historycznej Polaków, a na Białorusi, w oficjalnym dyskursie historycznym jest właściwie nieobecna.
Organizatorom zależy na podkreśleniu wspólnoty doświadczeń Białorusinów i Polaków w konfrontacji z komunizmem, a także chcą zastanowić się nad rolą pamięci o Kuropatach i – szerzej – o sowieckim terrorze w procesie kształtowania się nowej, białoruskiej tożsamości politycznej: Czy wspólna historia narodów Europy Środkowo-Wschodniej może być podstawą porozumienia i współpracy? Jakie znaczenie ma doświadczenie komunizmu dla wysiłków na rzecz budowy i poszerzenia przestrzeni wolności i demokracji w naszym regionie? Jak wprowadzać tę perspektywę do głównego nurtu pamięci europejskiej?
Wydarzenie odbywa się jako webinar na platformie Zoom i jest transmitowane na Facebooku.
Łącze do rejestracji na webinar.
Łącze do programu konferencji w języku polskim.
Wystąpienia prelegentów będą tłumaczone symultanicznie na języki polski i białoruski.
Partnerzy konferencji:
- Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
- Centrum Białoruskiej Solidarności
- Białoruski Młodzieżowy Hub
- Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego
- Instytut Europy Środkowej
- Ośrodek Studiów Wschodnich
- Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego
- Fundacja Solidarności Międzynarodowej
- Muzeum Pamięci Sybiru
- Stowarzyszenie Instytut Literacki Kultura
- Biełsat TV
md / belsat.eu
