Międzynarodowy Komitet ds. Badania Tortur na Białorusi opublikował raport ze śledztwa w sprawie działalności HUBAZiK
Międzynarodowy Komitet ds. Badania Tortur na Białorusi wydał raport na temat działalności Głównego Wydziału do Walki z Przestępczością Zorganizowaną i Korupcją (HUBAZiK). Raport został opublikowany na stronie internetowej Komitetu.
Według Komitetu jest to pierwszy dokument, który systematyzuje i podsumowuje materiał dowodowy dotyczący zbrodni HUBAZiK na podstawie 33 przesłuchań świadków. Raport zawiera „przykłady wielopłaszczyznowych działań funkcjonariuszy Głównego Wydziału do Walki z Przestępczością Zorganizowaną i Korupcją MSW po stronie reżimu w każdym sferze osobno (śledztwa polityczne, tortury, rozpędzanie pokojowych demonstracji)”.
Autorzy raportu podkreślają, że śledztwo opiera się na informacjach o masowych naruszeniach praw człowieka i przestępstwach popełnionych przez organy ścigania na Białorusi w okresie od 2020 do 2022 roku. Eksperci przeanalizowali 33 wywiady z osobami przesłuchiwanymi przez Międzynarodowy Komitet ds. Badania Tortur na Białorusi w różnym czasie (od sierpnia 2020 roku do września 2022 roku). Ludzie „byli albo zatrzymywani przez funkcjonariuszy HUBAZiK, albo torturowani w pomieszczeniach tej struktury i jej personelu, poddawani upokarzającym procedurom przeszukania, zmuszani do składania zeznań, albo tworzono tzw. taśmy skruchy przyznające się do winy za czyny, których nie można uznać za przestępcze”.
Przedstawiciele Komitetu zauważają, że spośród 33 osób, z którymi przeprowadzono wywiady, trzy zostały uprowadzone przez siły bezpieczeństwa HUBAZiK. Ofiary były w „ciężkim stanie psychicznym trwającym od kilku godzin do kilku dni”. Byli bici i poniżani, grożono im rozprawą fizyczną.
W raporcie zwraca się też uwagę, że podczas zatrzymań na masowych protestach funkcjonariusze MSW są „trudni do zidentyfikowania, gdyż nie noszą mundurów i nie mają znaków rozpoznawczych”. Z reguły są ubrani po cywilnemu, najczęściej w stroje sportowe – „witryna sklepowa została rozbita przez ludzi po cywilnemu w kapturach, maskach i z pałkami”. Później rozpoznawano ich po poszlakach – kamizelkach, hełmach czy kominiarkach – lub po obecności specjalnego wyposażenia, jak gumowe pałki, pistolety itp.
Czym jest HUBAZiK
Główny Wydział do Walki z Przestępczością Zorganizowaną i Korupcją MSW (HUBAZiK) jest specjalną jednostką w systemie organów spraw wewnętrznych powołaną do pracy w następujących obszarach:
- Zwalczania korupcji;
- zwalczania przestępczości zorganizowanej;
- zwalczania i wykrywania ciężkich i szczególnie ciężkich przestępstw;
- nielegalnej migracji;
- tłumienia przejawów terroryzmu i ekstremizmu.
Komitet podkreśla, że zamiast wyżej wymienionych działań, w ostatnich latach głównym przedmiotem zainteresowania tej jednostki jest „zwalczanie dysydentów w Republice Białoruś”. Dotyczy to głównie trzeciego wydziału (ds. przeciwdziałania ekstremizmowi), który składa się z trzech pionów:
- Przeciwdziałania ekstremizmowi w radykalnych grupach społecznych i innych;
- zwalczania ekstremizmu w grupach etnicznych, religijnych i migracyjnych;
- jednostki wywiadu komputerowego.
Według raportu, podczas protestów w 2020 roku siły bezpieczeństwa HUBAZiK były zaangażowane w fizyczne tłumienie akcji ulicznych i zatrzymywanie ich uczestników. W tym celu w ramach agencji utworzono cztery grupy „szturmowe”, w skład których weszli również członkowie Sił Operacji Specjalnych Sił Zbrojnych Republiki Białorusi. Funkcje HUBAZiK nie ograniczały się jednak tylko do zatrzymywania protestujących.
Jej członkowie prowadzą również przesłuchania zatrzymanych, sprawdzają, czy na komunikatorze Telegram subskrybują zakazane na Białorusi kanały, czy uczestniczą w jakichś „ekstremistycznych” formacjach lub działaniach. Od września tego roku agencją przewodzi Andrej Ananienka.
W ocenie Komitetu HUBAZiK operuje na podstawie ustawy antyekstremistycznej, która została przyjęta w 2007 roku i do końca 2021 roku była ośmiokrotnie nowelizowana. Ostatnia nowelizacja, z 14 maja 2021 roku, wprowadziła do niej „bezprecedensową pozasądową procedurę uznawania” grup obywatelskich (organizacji nieformalnych, społeczności internetowych itp.) za „formacje ekstremistyczne”.
Raport Międzynarodowego Komitetu Badania Tortur na Białorusi dostarcza szczegółowych dowodów na nielegalną działalność HUBAZiK, którą można ocenić jako przestępczą.
Pełny raport w języku białoruskim można przeczytać tutaj.
Anton Taczniak, lp/ belsat.eu
