Alaksandr Łukaszenka podpisał dwie ustawy o niedopuszczeniu rehabilitacji nazizmu oraz przeciwdziałaniu ekstremizmowi. Portal Tut.by przeanalizował zmiany w prawodawstwie, a Biełsat poprosił o komentarz białoruskiego prawnika Aleha Agiejewa.
Jak zwraca uwagę Tut.by zmiany w ustawie dotyczącej przeciwdziałania ekstremizmowi oznaczają przede wszystkim rozszerzenie tego pojęcia i jego zastosowania:
- oznacza ono teraz planowanie, organizację, przygotowanie i wykonanie działań, które grożą niepodległości, jedności terytorialnej, suwerenności, zasadom porządku konstytucyjnego oraz ogólnemu bezpieczeństwu,
- poprzednio za ekstremizm uznawano utworzenie ekstremistycznej grupy, teraz oznacza to też udział w niej oraz sprzyjanie takiej działalności,
- za ekstremizm można uznać rozpowszechnienie kłamliwych informacji o politycznej, ekonomicznej, społecznej, wojskowej i międzynarodowej sytuacji Białorusi,
- ekstremizm to też obraza przedstawicieli władzy wypełniających obowiązki służbowe, a także dyskredytacja instytucji państwowych,
- za ekstremizm uznaje się też zamieszki, wandalizm i inne działania w znaczny sposób naruszające porządek społeczny, a dokonane z powodu wrogości “społecznej, politycznej bądź ideologicznej”,
- pod ten paragraf podpada też zachęcania do udziału w niezatwierdzonych przez władze demonstracjach, marszach, a nawet zebraniach jeśli ucierpiała w nich co najmniej 1 osoba bądź też doprowadziły one do dużych strat materialnych.
Ustawa określa też, co to jest “organizacja ekstremistyczna” i jej atrybuty. Pod to pojęcie można podciągnąć wszystko, nawet zdjęcie “ekstremisty”.
Zapobiegać ekstremizmowi mają nie tylko organy ścigania, ale też Ministerstwo Oświaty i inne instytucje państwowe.
Osoby ukarane na podstawie tego paragrafu nie będą miały prawa do niektórych rodzajów działalności, w tym pedagogicznej i wydawniczej.
Ustawa “O niedopuszczeniu do rehabilitacji nazizmu” wprowadza pojęcia “przestępcy nazistowskiego” i jego “wspólnika”. Ci ostatni to też miejscowa ludność współpracująca z III Rzeszą, w tym ta zmuszona do tego. Za “rehabilitację nazizmu” uznano też “heroizację przestępców nazistowskich i ich wspólników”.
Jak zauważa Tut.by, reżim ma zamiar z tym walczyć za pomocą wychowania patriotycznego. Bezpośrednio naruszającymi ustawę mają zajmować się MSW i KGB oraz inne organy siłowe.
„Zawężenie przestrzeni ekspresji we wszystkich formach”. Prawnik wyjaśnia, czego się spodziewać po nowych ustawach
Biełsat rozmawiał o nowych ustawach z prawnikiem Białoruskiego Stowarzyszenia Dziennikarzy (BAŻ) Alehem Agiejewem.
Jak ogólnie scharakteryzować te zmiany w prawie?
Oznaczają one jeszcze większe zawężenie swobody wypowiadania się we wszystkich formach. Odpowiedzialność karna jest przewidziana za prawie każdą opinię. Jeśli spojrzeć na to ogólniej, a nie na każdą ustawę oddzielnie, to jest to prawo niewątpliwie represyjne i skierowane przeciwko swobodom obywatelskim.
Czy pojęcie ekstremizmu się rozszerza?
Jeżeli przyjrzymy się i rozłożymy na części pierwsze pojęcie ekstremizmu, to zobaczymy, że wiele elementów jest już w innych paragrafach. W tym w kodeksie karnym. Ja w ogóle nie rozumiem, czym ekstremizm ma się różnić od terroryzmu. Uważam, że pojęcia “ekstremizm” w ogóle nie powinno być. I jeżeli zobaczymy, w jakich krajach jest ustawa o ekstremizmie, to widzimy, że są to państwa totalitarne.
Czy te zmiany wpłyną na uczestników protestów?
Raczej będą wykorzystywane wtedy, gdy ktoś jest zatrzymywany już po raz kolejny. Będzie tu już przewidziana odpowiedzialność karna: będą próbować to podciągnąć pod działalność ekstremistyczną i mówić, że to już jest ekstremizm, a nie wyrażenie swoich poglądów na pokojowych manifestacjach.
Jakie były przyczyny pojawienia się ustawy o niedopuszczeniu do rehabilitacji nazizmu?
Jeśli patrzeć ogólnie, to ona wprowadza zakaz omawiania wydarzeń historycznych. I te myśli, które nie będą podobać się państwu będę faktycznie uznawane za rehabilitację nazizmu.
Co zmieni się dla mediów?
Od jesieni dziennikarzy, którzy informowali o akcjach protestu uznawano za uczestników imprez masowych. Teraz to podejście znalazło się już w ustawie.
Wprowadza się dalsze ograniczenia rejestracji nowych mediów, rozszerza liczba organów, które będą mogły blokować strony internetowe. Ministerstwu Informacji nadaje się możliwość blokowania dostępu bez zwrócenia się do sądu oraz wstrzymywania działalności.
Co zmienia się w kwestii pomówienia?
Rozszerza się możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności karnej za pomówienie. I to jest niedopuszczalne. Jeśli za słowa kogoś wsadzają do więzienia, to od razu uznaje się, że jest to prześladowanie na podstawie motywów politycznych. Za słowa nie powinno się wsadzać do więzienia – jeśli mówić krótko. Na tym polegają standardy międzynarodowe.
Jak odnosić się do nowej ustawy o ochronie danych?
Białoruś to jedyny kraj w Europie, który nie ma takiego prawa! Powinno ono bronić obywateli, a państwo sprawia po raz kolejny, że jest to ochrona raczej dla jego funkcjonariuszy. Jak wcześniej, za pomocą białoruskich środków państwowej propagandy, będą grzebać się w naszych danych osobowych, będą wychodzić reportaże, niezależnie od tego, że nie dawaliśmy zgody na rozpowszechnienie tej informacji.
pp/belsat.eu wg inf.wł. i Tut.by
