“Białoruś jako niepodległe państwo już nie istnieje”. Co wojna oznacza dla reżimu Łukaszenki
Białoruś w sojuszu z Rosją jest zaangażowana w polityczną, informacyjną i, do pewnego stopnia, zbrojną, konfrontację z Ukrainą, a konsekwencje tej wojny dla Białorusi będą w każdym przypadku katastrofalne. Im dłużej trwa konflikt i im bardziej Rosja pogrąża się w globalnej izolacji, tym trudniejsze będzie położenie Białorusi.
Przede wszystkim należy zrozumieć, że Białoruś jako niepodległe i suwerenne państwo już nie istnieje. W stosunkach strategicznych jest integralną częścią rosyjskiej przestrzeni polityczno-wojskowej. Funkcje politycznego kierownictwa i kontroli wewnątrz kraju wciąż jeszcze pełni reżim Alaksandra Łukaszenki, ale jego działania nie mają wpływu na pozycję państwa w wojnie z Ukrainą. Warto zauważyć, że władza grupy rządzącej na Białorusi została zredukowana do poziomu administracji politycznej, która nie ma wpływu na ruchy wojsk państwa-agresora na terytorium kraju ani na plany i operacje wojskowe Rosji. Innymi słowy, władza nad państwem białoruskim jest w rękach Moskwy.
Siły Zbrojne Białorusi zapewniają zaplecze logistyczne dla rosyjskich wojsk inwazyjnych, są tak naprawdę oddziałami tyłowymi armii Rosji. Jedyne, co dla Władimira Putina na ten moment jest nieosiągalne, to masowe zaangażowanie białoruskich wojsk w wojnę z Ukrainą. Być może wynika to z faktu, że na Białorusi nie udało się stworzyć całkowitej próżni informacyjnej. W obecnej sytuacji jest to jednak kwestia czasu.
Trzeba zdawać sobie sprawę, że Moskwa nie może przegrać tej wojny z Ukrainą, ponieważ oznacza to upadek reżimu Władimira Putina i upadek Rosji. Wraz z Putinem upadnie także autorytarny system polityczny na Białorusi. Dlatego nie ma wątpliwości, że Kreml będzie tworzył sztuczną rzeczywistość, w której Rosja wygrała tę wojnę. Białoruś z kolei stanie się częścią tej rzeczywistości.
Rosyjskie przywództwo będzie miało dwie możliwości. Albo wojna “do końca”, której celem będzie zniszczenie całej Ukrainy, albo przejście od aktywnych starć zbrojnych do długotrwałej konfrontacji na terytorium Ukrainy.
Druga opcja jest potrzebna przede wszystkim do przystosowania Rosji i jej społeczeństwa do nowych ekonomicznych i społecznych warunków egzystencji. W rezultacie Rosja zostanie przekształcona w państwo totalitarne, którego zasoby gospodarcze i społeczne będą wykorzystywane do utrzymania reżimu Putina.
Nie ma wątpliwości, że w przypadku drugiego scenariusza Białorusinów czeka konsekwentna zapaść polityczna i społeczno-gospodarcza.
Po pierwsze, Moskwa będzie musiała zrekompensować sobie geopolitycznie porażkę militarną na Ukrainie. Cel ten będzie można częściowo zrealizować poprzez pełne polityczne zjednoczenie Białorusi z Rosją w ramach nowej Międzynarodówki różnych podrepublik. Teraz, gdy aktywna faza działań wojennych na Ukrainie i przygotowania do samoizolacji jeszcze się nie zakończyły, wpływ Kremla na Białoruś nie jest jeszcze odczuwalny.
Sądzę, że proces wchłaniania Białorusi przez Rosję może rozpocząć się w ciągu najbliższego tygodnia. Biorąc pod uwagę fakt, że Moskwa ma ograniczone środki i czas, Rosja najprawdopodobniej zrezygnuje z “konwencji integracyjnych” i przejdzie do bezpośredniego, fizycznego przymusu włączenia Białorusi do swojego systemu.
Po drugie, przedłużająca się wojna będzie wymagała dodatkowych zasobów ludzkich i technicznych, a co za tym idzie – włączenia obywateli Białorusi do bezpośrednich działań zbrojnych na Ukrainie. Po osiągnięciu pełnego podporządkowania politycznego i społeczno-gospodarczego Białorusi, białoruskie siły zbrojne połączą się z rosyjskimi. W związku z tym prawdopodobieństwo rozmieszczenia broni jądrowej na terytorium Białorusi jest również wysokie.
Po trzecie, sankcje gospodarcze doprowadzą do niedoborów towarów w Rosji, które zostaną uzupełnione przez eksploatację gospodarczą Białorusi. Wszystkie niezbędne zasoby, surowce i produkty zostaną wywiezione z kraju w celu utrzymania kluczowych obiektów Rosji (przede wszystkim dużych miast). Sankcje, izolacja ekonomiczna i uszczuplenie zasobów samej Rosji doprowadzą do szybkiego pogorszenia się sytuacji materialnej ludności Białorusi (opóźnienia w wypłacie wynagrodzeń, wzrost cen, inflacja, bankructwa przedsiębiorstw i bezrobocie).
Izolacjonizm gospodarczy i polityczny dotknie Białoruś na wszystkich frontach. Pogorszenie sytuacji w kraju będzie również uwarunkowane tym, że kraj będzie postrzegany jako “terytorium nabyte”, które agresywna Rosja zacznie bezlitośnie eksploatować pod każdym względem.
Nawet jeśli założyć, że Rosja będzie w stanie zbudować system totalitarny, przetrwać w izolacji przez rok, nie przerywając wojny, szkody dla białoruskiej gospodarki i społeczeństwa będą ogromne. Jeśli reżim Putina upadnie, a następnie reżim Łukaszenki, reformy wyczerpanej i zdewastowanej białoruskiej gospodarki oraz straumatyzowanego społeczeństwa będą długie i trudne.
Pawał Usau, białoruski politolog i analityk dla Biełsatu
Redakcja może nie podzielać opinii autora.
