Na drodze do demokracji. Co osiągnęły białoruskie siły demokratyczne w ciągu ostatnich dwóch lat
Od wybuchu białoruskiej rewolucji w 2020 roku minęły dziś dwa lata. W tym czasie powstało wiele różnych inicjatyw i zrodziły się nowe siły demokratyczne. A nawet więcej – Białorusini uformowali swoisty ruch wyzwoleńczy. Swoją pracę kontynuowały w tym czasie również organizacje działające przed falą protestów w 2020 roku. Korespondenci Biełsatu poprosili ich przedstawicieli o podsumowanie wyników pracy na przestrzeni tych dwóch lat.
Zwróciliśmy się do prawie trzydziestu inicjatyw. Jednak odpowiedzi otrzymaliśmy tylko od około połowy z nich. Niektórzy ignorowali nasze prośby, inni obiecywali odpowiedź, ale ta nigdy nie nadeszła. Niektórzy, jak liderzy Partii Białoruski Front Ludowy (BFL) Zianon Pazniak i „Europejskiej Białorusi” Andrej Sannikau, po prostu odmówili odpowiedzi na nasze pytania.
Oto odpowiedzi tych, którzy zgodzili się porozmawiać z nami o swoich działaniach w latach 2020-2022.
Biuro Swiatłany Cichanouskiej
Jak powiedział Waler Kawaleuski, szef Biura i przedstawiciel Swiatłany Cichanouskiej, biuro funkcjonuje od dwóch lat, rozszerzając swoją działalność i poprawiając kompetencje, aby wyborcza konkurentka Alaksandra Łukaszenki mogła umocnić swoją pozycję legalnego lidera Białorusi i wykorzystać ją do pomocy Białorusinom:
– Na przykładzie Rosji widzimy, jak to jest, gdy część społeczeństwa, która nie podziela polityki państwa, nie ma swojego uznanego przedstawiciela, wokół którego mogłaby się zjednoczyć. Rosjanie są utożsamiani z Władimirem Putinem, w oczach całego świata Rosja to państwo-agresor. Ci Rosjanie, którzy są przeciwni wojnie, nie mają teraz głosu. A my mamy legalną przedstawicielkę, uznaną przez Białorusinów i społeczność międzynarodową. W dyplomacji międzynarodowej bardzo rzadko zdarza się, że polityk, który rzucił wyzwanie dyktaturze, jest regularnie przyjmowany na najwyższym szczeblu. Szanowane organizacje międzynarodowe takie jak Rada Europy są chętne do stałej i bezpośredniej współpracy z białoruskim ruchem demokratycznym jako państwem. Taką pracę prowadzimy również z ONZ, OBWE i innymi organizacjami międzynarodowymi.
Według Kawaleuskiego, Cichanouskaja z „polityka-symbolu” coraz bardziej staje się „politykiem w praktyce”:
– Walczy o swobodę przemieszczania się Białorusinów, których Łukaszenka wciągnął w wojnę. Stara się o polepszenie możliwości edukacji dla białoruskich studentów, organizuje stypendia i grupy dla pracy naukowej, konkursów, szkoleń czy pomocy w uzyskaniu licencji dla lekarzy. Zbiera fundusze na pomoc rodzinom więźniów politycznych, społeczeństwu obywatelskiemu i mediom. Wspólnie z zagranicznymi partnerami tworzymy struktury, w których Biuro, wraz z innymi przedstawicielami ruchu demokratycznego dyskutują na równych warunkach o naszych problemach i szukają rozwiązań. To legalna przedstawicielka narodu, która na spotkaniach międzynarodowych, gdzie zapomina się o kwestii Białorusi i nie porusza tego tematu, nie pozwala robić z naszego kraju karty przetargowej i każe liczyć się z głosem Białorusinów. Gdy nastąpi czas rozmów o zakończeniu wojny na Ukrainie, uznany przedstawiciel narodu i narodowy przywódca będzie szczególnie ważnym zasobem dla naszego państwa – twierdzi Kawaleuski.
Biuro za sukces uważa zachowanie więzi między ludźmi wewnątrz kraju (podziemnymi strukturami i grupami), które zostaną wykorzystane „w czasie gdy pojawią się nowe możliwości”. Ponadto „udało się przyczynić do trwałej presji międzynarodowej na Łukaszenkę i reżim, w wyniku której stracił on legitymizację nie tylko na Białorusi, ale i w świecie”. Jako sukces Biuro postrzega także presję ekonomiczną, mechanizmy przywracania sprawiedliwości (zebrano dokumenty, wszczęto śledztwa w ramach jurysdykcji uniwersalnej, przeprowadzono dochodzenie w sprawie porwania samolotu Ryanair w maju ubiegłego roku).
– Udało nam się stworzyć skierowaną przeciwko reżimowi dużą koalicję państw demokratycznych, która pomaga społeczeństwu obywatelskiemu Białorusi (mediom, obrońcom praw człowieka, organizacjom pozarządowym) w walce i opracowała kompleksowy plan pomocy dla demokratycznej Białorusi – jest to dla naszego kraju pewnego rodzaju plan Marshalla, który pomoże uniknąć wstrząsów i pozwoli na szybkie przejście do odbudowy i rozwoju gospodarki oraz innych obszarów działania państwa. Trwają przygotowania do tranzytu: formowana jest architektura struktur państwowych, a także opracowywane są decyzje, które należy podjąć i wdrożyć w celu ustanowienia na Białorusi demokratycznych rządów – mówi Kawaleuski.
Z kim najaktywniej współpracują: Rada Koordynacyjna, Narodowy Zarząd Antykryzysowy (NAU), BYPOL, protestacyjne inicjatywy podwórkowe na Białorusi, organizacje praw człowieka, fundacje, niezależne media i organizacje pozarządowe.
– Naszymi najważniejszymi partnerami są Białorusini. Minęły dwa lata, ale nadal pomagają nam setki wolontariuszy działających w różnych dziedzinach. Wielu z nich robi to, wciąż pozostając na Białorusi! Za każdym razem jest to niesamowicie inspirujące. Próbuję sobie wyobrazić, jakiej odwagi to wymaga, jakiej wiary i za każdym razem uświadamiam sobie, że nie możemy się zatrzymać: ci ludzie zasługują na lepszy kraj – powiedziała Swiatłana Cichanouskaja.
BYPOL
Organizacja zrzeszająca byłych białoruskich funkcjonariuszy BYPOL za jedno z największych osiągnięć uważa bazę dowodów zbrodni reżimu Łukaszenki, m.in. we „Wspólnej księdze rejestracji przestępstw”, na podstawie której prowadzone są sprawy karne w ramach jurysdykcji międzynarodowej w Polsce i na Litwie.
Na podstawie dowodów uzyskanych przez BYPOL i dostępu do baz danych, Biuro Praw Człowieka ONZ opublikowało w tym roku raport o sytuacji na Białorusi w kontekście wyborów w 2020 roku, w którym opisano poważne naruszenia praw i wolności.
BYPOL opracował również autorski system rozpoznawania twarzy, który potrafi zidentyfikować wszystkich umundurowanych przestępców, którzy przyczynili się do przejęcia władzy na Białorusi przez Łukaszenkę, także tych z kominiarkami na twarzy.
Stworzono także plan mobilizacji „Pieramoha” (Zwycięstwo) na rzecz przywrócenia prawa i porządku na Białorusi, przejścia Białorusi na ścieżkę demokratycznego rozwoju, przeprowadzenia nowych wyborów parlamentarnych i prezydenckich pod nadzorem społeczności międzynarodowej w oparciu o zasady demokracji. Jak podaje BYPOL, do planu przystąpiło około 200 tys. Białorusinów.
Uczestnicy planu w tym roku prowadzili „kolejową wojnę” – dzięki ich działaniom najpierw udało się zatrzymać, a następnie spowolnić rosyjskie pociągi dostarczające broń na wojnę w Ukrainie, przyczyniając się tym samym do zakończenia rosyjskiej ofensywy w kierunku Kijowa. W kilku krajach UE przeprowadzono też specjalne szkolenia dla Białorusinów – ponad 100 osób zostało przygotowanych do udziału w operacjach specjalnych planu „Pieramoha”.
Przeprowadzono również 38 dochodzeń w sprawie przestępstw popełnionych przez reżim Łukaszenki, w tym zabójstwa Ramana Bandarenki i zorganizowania prowokacji przeciwko blogerowi Siarhiejowi Cichanouskiemu.
Z kim najaktywniej współpracują: Biuro Swiatłany Cichanouskiej, NAU, Ruch Robotniczy, Cyberpartyzanci, ruch „Supraciu” (Opór).
Cyberpartyzanci
Cyberpartyzanci wśród swoich najważniejszych osiągnięć wymieniają cztery ataki na wewnętrzne systemy Kolei Białoruskiej, także po wybuchu wojny na Ukrainie:
– Ostatnie dwa ataki sprawiły, że przestały działać ich routery, sparaliżowany został cały system centralizacji dyspozytorskiej Nioman, wyłączył się automatyczny system Autodispatcher i przestało działać powiązane oprogramowanie. Kolej przeszła w tryb sterowania ręcznego. Za pomocą ataków na Białoruską Kolej udało się na jakiś czas zatrzymać ruch rosyjskich transportów wojskowych i dać Ukraińcom więcej czasu na odparcie ataków z Białorusi.
Przedstawiciele Cyberpartyzantów wspomnieli również o atakach na wewnętrzne bazy danych i masowym publikowaniu danych osobowych milicji, OMON-u, KGB oraz tworzeniu ogólnokrajowej bazy danych, publikowaniu nagrań z podsłuchanych rozmów służb bezpieczeństwa oraz przekazywaniu rozmów, dowodów i innych informacji o przestępcach reżimu. Dostarczone przez Cyberpartyzantów informacje są później wykorzystywane przez różne inicjatywy do prowadzenia śledztw.
Działania reżimu są utrudnianie poprzez ataki na instytucje państwowe oraz organizacje i firmy proreżimowe. Opracowano także bezpieczną platformę do przekazywania i odbierania wiadomości – Partyzancki Telegram – PTelegram.
Z kim najaktywniej współpracują: BYPOL, NAU, kanały telegramowe Czarna Księga Białorusi, Kaci Białorusi.
Pułk „Pogoń”
Jednostka wojskowa białoruskich ochotników, pułk „Pogoń”, ma na celu wyszkolenie i przygotowanie Białorusinów do wykonywania zadań bojowych.
– Ponadto szkolenie powinno umożliwić im wstąpienie do Sił Zbrojnych Ukrainy, aby tam dalej doskonalić swoje umiejętności bojowe. Cel wyszkolenia i wysłania ich do Sił Zbrojnych Ukrainy został już osiągnięty i w tej chwili nasi „absolwenci” bronią Ukrainy przed okupantami odnosząc przy tym sukcesy – powiedział pomocnik dowódcy pułku Wadzim Prakopieu.
Jak mówi Prakopieu, stworzono także łatwo skalowalny model, na podstawie którego, biorąc pod uwagę zasoby polityczne i ludzkie, można stworzyć znacznie większą jednostkę wojskową. Pułk jest rozbudowywany – utworzono jednostkę rozpoznania lotniczego i rozpoczęto szkolenie medyków wojskowych. We współpracy ze specjalistami z pułku im. Konstantego Kalinowskiego powstała również jednostka analityczna.
– Kolejnym ważnym celem naszej jednostki jest pozyskiwanie kadrowych oficerów, którzy wcześniej służyli w Siłach Zbrojnych Białorusi, a także szkolenie nowych oficerów dla przyszłych sił zbrojnych Nowej Białorusi – powiedział Prakopieu.
Z kim najaktywniej współpracują: Cyberpartyzanci, East European Strategic Forum, ruch „Siła i Wola” na Białorusi, organizacja białoruskiej diaspory w Czechach Praga Support Team, Białoruska Fundacja Solidarności Sportowej, BYSOL.
BYSOL
Rezultaty działalności inicjatywy BYSOL podsumował szef fundacji Andrej Stryżak:
– To są tysiące osób, które otrzymały pomoc. Tysiące osób, które nauczyły się korzystać z bezpiecznych mechanizmów wysyłania pieniędzy na Białoruś – przede wszystkim kryptowalut. Tysiące osób, które zdały sobie sprawę, że Białorusini mogą sobie wzajemnie pomagać.
Obecnie do głównych działań BYSOL należą:
- wspieranie osób przebywających na Białorusi (rodzin więźniów politycznych, zwolnionych więźniów politycznych);
- wspieranie inicjatyw, które działają na Białorusi i realizują projekty na rzecz społeczeństwa nawet w obecnych warunkach;
- pilna ewakuacja, która stała się znacznie trudniejsza po wybuchu pełnowymiarowej wojny na Ukrainie.
– Podstawą działania naszej organizacji jest strona internetowa bysol.org, gdzie ludzie mogą otwierać swoje inicjatywy i zbierać pieniądze na to, czego potrzebują. Można po prostu wejść na stronę internetową, kliknąć „Pomoc” lub „Uzyskaj pomoc”. Tam znajdują się wyczerpujące informacje na temat tego, co i jak możemy zrobić, aby pomóc – powiedział Stryżak.
Z kim najaktywniej współpracują: Biuro Swiatłany Cichanouskiej, organizacje diaspory białoruskiej za granicą (przede wszystkim w Danii, Czechach i USA), Fundacja BY_help, BYPOL, INeedHelpBY, Centrum Praw Człowieka „Wiasna” i inni obrońcy praw człowieka.
„Uczciwi Ludzie”
Inicjatywa „Uczciwi ludzie” pomaga Białorusinom poszerzać wiedzę o prawie i stosować ją w praktyce, a także opracowywać i realizować kampanie obywatelskiego aktywizmu.
– Uruchomiliśmy i prowadzimy projekty wspierające, pomagające w zorganizowaniu się i jednoczące społeczeństwo obywatelskie, realizujemy kampanie edukacyjne: antypropagandowe, „Dialog z Narodem”, „Uczciwy Uniwersytet”, Hub „Pieramien”, kampanię „Narodowa Konstytucja”, kampanię „Nie reprezentujecie nas” i inne. Kampanie antypropagandowe rozwinęliśmy po rozpoczęciu wojny: podpowiadamy Białorusinom, jak przekonać podatnych na propagandę bliskich, dzielimy się poradami na YouTube, razem z Alaksandrem Żdanowiczem (Malawanyczem z białoruskiej bajki telewizyjnej) – mówią przedstawiciele inicjatywy.
Wraz z inicjatywą „Zubr” i platformą „Hołas” przygotowali raport o sfałszowanych wyborach prezydenckich w 2020 roku, a następnie zainicjowali kampanię „Przekreślić referendum – przekreślić bezprawie”, w którą udało się zaangażować szerokie grono obywateli Białorusi.
Z kim najaktywniej współpracują: Biuro Swiatłany Cichanouskiej, Rada Koordynacyjna, NAU, inicjatywa „Bajpraswiet”, „Zubr”, platforma „Hołas”, szkoła młodych menedżerów SYMPA.
Białoruska Rada Kultury
Białoruska Rada Kultury od momentu powstania przyczyniła się do udzielenia pomocy dla około 700 twórców. Tylko przez ostatnie trzy miesiące do Rady zwróciło się 126 osób związanych z kulturą, z czego 119 skorzystało z różnego rodzaju porad, w tym psychologicznych. W ciągu ostatnich trzech miesięcy Rada pośredniczyła w uzyskaniu 60 wiz, wsparła finansowo 37 osób i ich rodziny oraz pomogła w realizacji 22 projektów twórczych.
Rada aktywnie uczestniczyła w procesie wykluczenia białoruskiego nadawcy Biełteleradyjokampanija z Europejskiej Unii Nadawców oraz przyczyniła się do dyskwalifikacji białoruskiego uczestnika z Eurowizji 2021. Rada zwróciła również uwagę środowiska zawodowego na Międzynarodowy Festiwal Filmowy Listapad w Mińsku, który został następnie pozbawiony akredytacji przez Międzynarodową Federację Stowarzyszeń Producentów Filmowych.
– Wśród ostatnich kampanii medialnych chcielibyśmy wymienić #BelarusWithUkraine, która miała na celu systematyczne podkreślanie pomocy udzielanej Ukraińcom przez Białorusinów, zwrócenie uwagi na solidarność Białorusinów z Ukraińcami oraz różnicę między stanowiskami reżimu Łukaszenki i narodu białoruskiego. A wyniki kampanii są imponujące: w ciągu trzech miesięcy filmy z naszym hashtagiem zostały obejrzane na TikToku ponad 4,4 mln razy, przedstawiciele białoruskiej społeczności demokratycznej zostali zaproszeni do ukraińskich programów telewizyjnych, ich transmisje zebrały miliony wyświetleń na YouTube – podaje Rada.
W ramach wspierania kultury białoruskiej na początku lipca w Warszawie rozpoczęły się Międzynarodowe Dni Kultury Białoruskiej, podczas których zorganizowanych zostanie 80 wydarzeń w 37 miastach 16 krajów.
Z kim najaktywniej współpracują: organizacje diaspory białoruskiej, Biuro Swiatłany Cichanouskiej, Paweł Łatuszka i NAU.
Narodowe ambasady
Jak mówi Michaił Rubin, jeden z koordynatorów projektu, tzw. narodowe ambasady powstały w grudniu 2020 roku „jako odpowiedź na to, że prawdziwe ambasady Białorusi de facto przestały działać”. Dziś w różnych krajach działa 17 ambasad i konsulatów narodowych. W wielu krajach placówki współpracują z Ministerstwem Spraw Zagranicznych, organizacjami pozarządowymi, partiami politycznymi i liderami.
– Rezolucja Parlamentu Europejskiego wezwała wszystkie państwa członkowskie UE do udzielenia wszelkiej możliwej pomocy ambasadom, tak by mogły one reprezentować białoruskie siły demokratyczne w krajach, w których jesteśmy – mówi Rubin.
Przedstawiciele inicjatywy uważają, że ambasady „robią to, czego inni nie mogą zrobić”. Na Białorusi wielu przedstawicieli ruchu było ściganych za „bezprawne przywłaszczenie rangi dyplomatycznej”.
Inicjatywa prowadzi również Szkołę Dyplomatów Narodowych, która oferuje przygotowanie w kwestii praktycznych umiejętności dyplomatycznych.
Z kim najaktywniej współpracują: z dyplomatami z NAU i Biura Swiatłany Cichanouskiej (Uładzimir Astapienka, Paweł Łatuszka, Waler Kawaleuski i Dzianis Kuczynski).
Ruch „Za wolność”
Organizacja od samego początku aktywnie uczestniczyła we wszystkich wydarzeniach kampanii wyborczej z 2020 roku – począwszy od zgłoszenia kandydatów, a skończywszy na udziale w koordynacji aktywistów podwórkowych i miejskich podczas protestów jesienią 2020 roku.
– Potwierdzają to setki spraw o wykroczenie i kilkadziesiąt spraw karnych przeciwko działaczom ruchu. Po odebraniu nam statusu oficjalnej organizacji na Białorusi musieliśmy skoncentrować się na działalności z zagranicy, do której należy pomoc członkom ruchu, którzy doznali represji lub zostali zmuszeni do wyjazdu, udział w kampanii antywojennej, praca nad programami reform, które będą przydatne w wolnej Białorusi – powiedział szef organizacji Juryj Hubarewicz.
Z kim najaktywniej współpracują: koalicja centroprawicowa (w jej skład wchodzą: Ruch „Za wolność”, partia Białoruska Chrześcijańska Demokracja, i Zjednoczona Partia Obywatelska), platforma międzypartyjna „Pogłębiony dialog”, NAU, Biuro Swiatłany Cichanouskiej i Rada Koordynacyjna.
Białoruska Socjaldemokratyczna Partia (Hramada)
– 11 członków naszej partii zostało skazanych i oczekuje na proces na podstawie artykułów karnych, biuro partii w Mohylewie zostało zniszczone, dostaliśmy grzywnę za oficjalnie zarejestrowane symbole (flaga partyjna), oficjalne ostrzeżenie dla partii, sprawa karna przeciwko partyjnemu czasopismu Pazicyja, próba wyłamania drzwi w biurze w stolicy przez funkcjonariuszy organów ścigania, ponad 150 spraw o wykroczenie przeciwko członkom partii – to skrócona lista naszych „osiągnięć”. W związku z tą sytuacją nie mam mowy o osiągnięciach w polityce – powiedział przewodniczący partii Ihar Barysau.
Ostatnim dużym wydarzeniem poza biurem było Forum Lewicy Demokratycznej w lutym 2021 roku, które zgromadziło około 200 uczestników. Obecnie prowadzone są dwie kampanie informacyjne, opracowywane są projekty i koncepcje aktów prawnych, odbywają się wydarzenia edukacyjne i inne.
Z kim najaktywniej współpracują: organizacje włączone w opracowanie „Reanimacyjnego pakietu reform”. Współpraca w innych miejscach została przerwana ze względu na zagrożenie dla organizacji i aktywistów.
Zjednoczona Partia Obywatelska
Przedstawiciele partii podkreślają, że udało się zachować jej strukturę i biura. Praktycznie wszyscy jej liderzy pozostają w kraju, poza osobami z biura Swiatłany Cichanouskiej (Hanna Krasulina, Alaksandr Dabrawolski i Anatol Labiedźka).
– Nasze osiągnięcia to aktywna pozycja, odważny opór wobec represji i dalsza praca na rzecz tego, by Białoruś stała się krajem demokratycznym – powiedzieli przedstawiciele partii.
Duża liczba członków partii odbywała karę aresztu za wykroczenie, niektórzy wyjechali za granicę uciekając przed prześladowaniami. Za kratkami pozostają lider partii Mikałaj Kazłou, liderka mińskiej organizacji miejskiej Aksana Alaksiejewa, była wiceprzewodnicząca Antanina Kawalowa, bloger Alaksandr Kabanau, obrońca praw człowieka Leanid Sudalenka, aktywiści Artur Smalakou, Andrej Asmałouski, Dziana Czarnuszyna, Uładzimir Niapomniaszczych, Andrej Kudzik, Ramuald Ułan i Alaksandr Nahiel. Kilka osób zostało już zwolnionych z więzień lub odbywa karę na „chemii domowej” – pracując na rzecz państwa (Siarhiej Alszeuski, Mark Bernstein).
– Partia pomimo represji kontynuowała swoją pracę, odbywała spotkania z ludźmi, omawiała sytuację, program partii i konieczne reformy. Jednak 27 lipca rozpoczęła się nowa fala prześladowań – mówią przedstawiciele partii.
Z kim najaktywniej współpracują: Biuro Swiatłany Cichanouskiej, inne opozycyjne partie polityczne działające na rzecz ruchu demokratycznego na Białorusi.
Białoruska Chrześcijańska Demokracja
Działania chrześcijańskich demokratów mają na celu wsparcie więźniów politycznych, w tym tych z komitetu organizacyjnego partii (współprzewodniczący Paweł Siewiaryniec, Tacciana i Zmicier Kanieuscy, Ema Sciepulonak) i ich rodzin. Chrześcijańscy demokraci angażują się również w inicjatywy innych sił demokratycznych.
– Zachowaliśmy struktury komitetu organizacyjnego partii. Część działaczy, zwłaszcza koordynatorów, musiała wyjechać z Białorusi, ale trzon Chrześcijańskiej Demokracji i aktywiści pozostali w komitecie organizacyjnym. Nadal utrzymujemy kontakty i prowadzimy działania, które są możliwe w obecnych okolicznościach. Ci, którzy wyjechali za granicę, również kontynuują swoją działalność – informuje komitet partii.
Z kim najaktywniej współpracują: Rada Koordynacyjna, Biuro Swiatłany Cichanouskiej, grupa rozwoju samorządowego KATOS, niezależne związki zawodowe oraz partnerzy z koalicji centroprawicowej.
Białoruska Socjaldemokratyczna Hramada
– Po 2020 roku mamy bardzo ograniczone możliwości. Ale zostaliśmy na Białorusi i działamy w takich samych strukturach. Wszystkie inne procesy, w które jesteśmy zaangażowani, nie przyniosły jeszcze rezultatów, ale los więźniów politycznych i przyszłość Białorusi pozostają dla nas priorytetem, mimo całej złożoności – powiedział szef partii, były kandydat na prezydenta Siarhiej Czeraczeń.
Z kim najaktywniej współpracują: Rada Związków Zawodowych Pracowników Przemysłu Radioelektrycznego, który został zlikwidowany przez władze.
Hanna Kanapackaja
Była kandydatka na prezydenta Hanna Kanapacjaja powiedziała, że jej najważniejsze osiągnięcie – wygrana w wyborach prezydenckich – dopiero przed nią.
– Reszta moich osiągnięć – jako opozycyjnej polityk, jako członka Izby Reprezentantów i jako jedynego pro-białoruskiego kandydata w „wyborach” w 2020 roku – jest dobrze znana obywatelom naszego kraju o patriotycznych poglądach i odpowiedzialnym politykom europejskim poza Białorusią, więc nie potrzeba dodatkowych wyliczeń – podsumowała.
Z kim najaktywniej współpracuje: Publiczne Centrum Inicjatyw Ustawodawczych, Partia Białoruski Front Ludowy, Izba Reprezentantów Białorusi
Makar Mysz, ksz/ belsat.eu
