Departament Stanu USA ogłosił, że warunki akcesji Szwecji do NATO zostały spełnione.
USA to najważniejszy członek NATO i depozytariusz Traktatu Północnoatlantyckiego (używa się też nazwy Traktat Waszyngtoński) tworzącego NATO (Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego).
Departament Stanu ogłosił w imieniu USA jako depozytariusza, że protokół o przystąpieniu Szwecji do NATO wchodzi dziś w życie.
O podróży premiera Szwecji Ulfa Kristerssona i ministra spraw zagranicznych Tobiasa Billströma do Waszyngtonu poinformowała wczoraj, na chwilę przed ich wylotem, kancelaria rządu w Sztokholmie. Jak napisano w komunikacie, politycy mają spotkać się z przedstawicielami amerykańskiej administracji oraz Kongresu.
Na poniedziałek planowana jest uroczystość wciągnięcia szwedzkiej flagi na maszt przed kwaterą główną NATO w Brukseli. W ceremonii weźmie udział m.in. Kristersson oraz sekretarz generalny Sojuszu Jens Stoltenberg.
We wtorek prezydent Węgier Tamás Sulyok podpisał ustawę o ratyfikacji akcesji Szwecji do NATO, którą tydzień wcześniej przegłosował węgierski parlament. Węgry były ostatnim krajem na drodze do członkostwa Sztokholmu w Sojuszu.
Rząd Szwecji też ze swojej strony podjął decyzję o wstąpieniu kraju do NATO. To ostatnia czynność, jaka musiała zostać dokonana ze szwedzkiej strony, aby kraj stał się 32. członkiem Sojuszu Północnoatlantyckiego.
Formalnie zgodę na wejście do NATO podjął rząd na specjalnym posiedzeniu w Sztokholmie pod przewodnictwem wicepremier i minister energii Ebby Busch.
– Otrzymaliśmy oficjalne zaproszenie od sekretarza generalnego NATO Jensa Stoltenberga. Teraz rozpoczyna się nowy rozdział w historii Królestwa Szwecji – powiedziała wicepremier, odnosząc się do ponad 200-letniej tradycji neutralności państwa szwedzkiego.
Wieczorem premier Kristersson ma wystąpić z orędziem do narodu.
Szwecja złożyła wniosek o wejście do NATO w maju 2022 roku po historycznej zmianie postawy rządzącej wówczas krajem socjaldemokracji. Przyczyną była podobna decyzja Finlandii oraz rosyjska agresja na Ukrainę.
Minister obrony Szwecji Pål Jonson przypomniał, że bez szwedzkiej akcesji członkostwo Finlandii nie było do końca pełne, jeśli chodzi o możliwości obronne.
Późnym popołudniem polskiego czasu (około południa czasu miejscowego) premier Szwecji Ulf Kristersson złożył dokumenty akcesyjne na ręce sekretarza stanu USA Antony’ego Blinkena w Departamencie Stanu.
– Dobre rzeczy spotykają tych, którzy czekają – powiedział Blinken podczas ceremonii, witając Szwecję jako członka NATO.
Podkreślił, że jest to owoc dwuletnich wysiłków dyplomatycznych, osiągnięty, mimo że jeszcze trzy lata wcześniej nie można było tego przewidzieć.
Kristersson podziękował Stanom Zjednoczonym za wsparcie i przywództwo oraz zwrócił uwagę na historyczną wagę chwili.
– Szwecja zostawia za sobą 200 lat neutralności i wojskowego niezaangażowania. To wielki krok, a jednocześnie bardzo naturalny. Członkostwo oznacza, że wracamy do domu, do Sojuszu, dla pokoju, wracamy, by żyć w wolności – powiedział.
Zadeklarował, że Szwecja spełni pokładane w niej wysokie oczekiwania, biorąc na siebie obowiązki sojusznicze. Wspomniał, że jego rząd podwoi budżet obronny, wzmocni obronę cywilną i liczbę poborowych w ramach obowiązkowej służby wojskowej. Zapowiedział też, że Sztokholm nadal będzie wspierać Ukrainę, bo „Ukraina walczy dzielnie, by bronić siebie, ale też by bronić Europę”. Podkreślił też, jak historyczny jest to moment dla jego tradycyjnie neutralnego kraju.
W swoim wystąpieniu Blinken zwrócił uwagę na to, że akcesja Szwecji jest bezpośrednim skutkiem rosyjskiej agresji na Ukrainę.
– Szwecja zdała sobie sprawę (…) że jeśli [Władimir] Putin był skłonny starać się wymazać jednego sąsiada z mapy, to może się na nim nie zatrzymać – powiedział szef amerykańskiej dyplomacji.
Dodał, że przystąpienie Szwecji do Sojuszu to najwyraźniejszy przykład tego, jak strategiczną klęską była dla Rosji inwazja na Ukrainę. Zaznaczył też, że współpracująca z NATO od lat Szwecja, która w br. przeznaczy na obronę 2 proc. PKB, wzmocni Sojusz i przyczyni się do bezpieczeństwa Europy.
– O to chodzi w NATO: o zapewnienie. Razem tworzymy środowisko, w którym ludzie są bezpieczni i mogą w pełni realizować swój potencjał. Dziś wzmocniliśmy tarczę (…) przeciwko agresji – zakończył.
Proces złożenia dokumentów w Departamencie Stanu formalnie dopełnia procesu akcesji Szwecji do Sojuszu. Szwecja stała się w ten sposób 32. członkiem sformowanego w 1949 r.
Jeszcze dziś Ulf Kristersson będzie gościem honorowym prezydenta USA Joe Bidena podczas jego corocznego orędzia o stanie państwa na Kapitolu.
Sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg określił przystąpienie Szwecji do Sojuszu jako historyczne wydarzenie.
– Po ponad 200 latach nieobecności w Sojuszu Szwecja cieszy się teraz ochroną wynikającą z artykułu 5., co stanowi ostateczną gwarancję wolności i bezpieczeństwa sojuszników – napisał Stoltenberg na platformie X. Szwecja wnosi ze sobą zdolne siły zbrojne i najwyższej klasy przemysł obronny. Przystąpienie Szwecji czyni NATO silniejszym – oświadczył.
Dodał, że uczyni też Szwecję i cały Sojusz „bardziej bezpiecznymi”.
Z różnych krajów NATO, w tym z Polski, płyną gratulację i wyrazy radości z powodu wstąpienia Szwecji do NATO. Szczególnie cieszą się kraje bałtyckie, członkostwo Finlandii i Szwecji w Sojuszu poprawia bowiem znacznie ich sytuację strategiczną.
Premier Estonii Kaja Kallas stwierdziła, że NATO jest silniejsze niż kiedykolwiek przedtem.
Wczoraj dwa amerykańskie bombowce, B-1B Lancer oraz B-52 Stratofortress, eskortowane przez dwa szwedzkie myśliwce Jas 39 Gripen przeleciały na niskiej wysokości m.in. nad Sztokholmem i Uppsalą, tak by były widoczne dla mieszkańców.
– Ćwiczymy z Amerykanami, aby zapewnić bezpieczeństwo, pokazać, że potrafimy wspólnie chronić szwedzkie terytorium – podkreśliła rzeczniczka szwedzkich sił powietrznych Louise Levin.
Jak dodała Levin, zwykle tego rodzaju przeloty ćwiczebne odbywają się na ogół na wyższych wysokościach, około 9 tys. metrów nad ziemią. Tym razem samoloty zeszły do 900 metrów.
– Chcieliśmy pokazać ludziom naszą pracę – zaznaczyła.
Na zapowiedziany wcześniej przez szwedzkie wojsko przelot mieszkańcy Sztokholmu oczekiwali z aparatami fotograficznymi i telefonami na balkonach, tarasach i punktach widokowych.
Samoloty nadleciały z południa, przeleciały przez centrum Sztokholmu nad parlamentem i Zamkiem Królewskim, a następnie przeleciały nad Uppsalą, aby dołączyć do rozpoczętych w poniedziałek ćwiczeń wojskowych NATO i Szwecji na północy Skandynawii pod nazwą Nordic Response.
lp, MaH/belsat.eu wg PAP, forsvarsmakten.se, state.gov
