Mija sto dni, odkąd w Grodnie zatrzymano szefową Związku Polaków na Białorusi Andżelikę Borys. Według nieoficjalnych informacji pogorszył się jej stan zdrowia. W areszcie od marca przebywa również dziennikarz i aktywista Andrzej Poczobut – za kratami zachorował na Covid-19.
Według informacji dyrektorki Biełsatu Agnieszki Romaszewskiej-Guzy w związku z pogorszeniem stanu zdrowia Andżelika Borys jest gotowa zgodzić się na wyjazd do Polski, lecz teraz utrudniają to białoruskie władze, bo wykorzystują sytuację Borys, by nakłonić do opuszczenia Białorusi Andrzeja Poczobuta.
– Według moich informacji, w związku z tym co opisałam (złym stanem zdrowia – PAP) Andżelika ostatecznie zgodziła się na wyjazd do Polski, jednak białoruskie władze wstrzymały go starając się w ten sposób szantażować Andrzeja Poczobuta – napisała kilka dni temu Romaszewska-Guzy na Facebooku.
Według jej informacji stan zdrowia Borys pogorszył się po przewiezieniu do aresztu w Żodzino pod Mińskiem. Chodzi o nawrót leczonej wcześniej choroby kobiecej i problemy z zębami.
Wcześniej Romaszewska pisała, również powołując się na nieoficjalne informacje, że polska działaczka ma problemy z sercem z powodu ciężkich upałów, zaostrzonych jeszcze przez przebywanie w dusznych i przepełnionych celach.
Andżelika Borys została zatrzymana 23 marca, najpierw za organizację imprezy kulturalnej, Jarmarku Kaziuki, który władze uznały za „nielegalny”. Nie wyszła już jednak z aresztu, bo wszczęto wobec niej i innych działaczy sprawę karną o rzekome „podżeganie do nienawiści”. Prokuratura twierdzi, że doszło do „rehabilitacji nazizmu”.
Borys trafiła najpierw do aresztu w Grodnie, potem w Mińsku, następnie przewieziono ją na mińską Waładarkę, a po pewnym czasie – do Żodzino, gdzie trafia wiele osób z zarzutami „politycznymi”. Obrońcy praw człowieka donoszą, że warunki w tym areszcie są bardzo złe.
O samej Andżelice Borys informacji jest bardzo niewiele. Jej krewni nie kontaktują się z mediami, a oficjalnych informacji władze nie przekazują. Ze strzępków informacji, które docierały z aresztu pocztą pantoflową wiadomo było, że po przeniesieniu do Żodzino jej sytuacja, zarówno w sensie warunków w areszcie, a także stanu zdrowia – bardzo się pogorszyła.
Również Andrzej Poczobut, oskarżany z tego samego artykułu, trafił 25 marca do aresztu w Żodzino. Jego żona Oksana mówiła PAP oraz innym mediom, że dziennikarz ma problemy z sercem i zachorował na koronawirusa.
24 czerwca Oksana Poczobut napisała na Facebooku, że jej mąż jest na kwarantannie.
– Test zrobili mu dopiero 16 czerwca, na kwarantannie będzie do 8 lipca. W tym czasie adwokat nie będzie mógł go odwiedzać. Listów, jak widzę, też nie przepuszczają, ostatnie przyszło 14 czerwca, było napisane 8 czerwca. Pisał w nim, że czuje się gorzej, ma zaburzenia rytmu serca – pisała Poczobut w ubiegły czwartek.
Żona Andrzeja Poczobuta rozmawiała z lekarzem więziennym, który powiedział jej, że mąż jest pod obserwacją w celi dla osób z infekcjami. Dostał leki, przepisano mu antybiotyk.
Z nieoficjalnych informacji wynika, że zarówno Borys, jak i Poczobut nie zgodzili się na „układ”, proponowany przez władze Białorusi, to znaczy na uwolnienie, ale pod warunkiem wyjazdu z Białorusi. Wszystko wskazuje na to, że pogorszenie warunków przebywania ma na celu nakłonienie ich do zmiany tej decyzji.
Na wyjazd z kraju zgodziły się wcześniej trzy inne działaczki – Irena Biernacka, Maria Tiszkowska i Anna Paniszewa (aktywistka organizacji polskiej z Brześcia), również zatrzymane i oskarżane w ramach spraw karnych o „podżeganie do nienawiści”. Z tego artykułu (art. 130 p. 3 KK) grozi na Białorusi kara od pięciu do 12 latu więzienia.
– Na skutek działań polskich służb dyplomatyczno-konsularnych, 25 maja do Polski przyjechały działaczki mniejszości polskiej z Białorusi: Irena Biernacka, Maria Tiszkowska i Anna Paniszewa; osobom tym udzielono niezbędnego wsparcia i zostały otoczone odpowiednią opieką – poinformowało 2 czerwca polskie MSZ.
Władze białoruskie przekonują, że aktywistek do wyjazdu „nikt nie zmuszał”, a w czasie jednej z konferencji prasowych sugerowano, że ich wyjazd z kraju był inicjatywą strony polskiej. Wiadomo jednak, że przebywającym od marca w areszcie kobietom nie pozostawiono wyboru, a one same powiedziały już po przyjeździe do Polski, że „dostały bilet w jedną stronę”.
Sprawy karne wobec nich nie zostały na Białorusi umorzone, zarzuty są wciąż w mocy. Ponadto przed wyjazdem kobiety, którym nie powiedziano, że jadą do Polski, lecz że trafią do aresztu domowego, podpisały zobowiązanie do nieopuszczania miejsca zamieszkania. To oznacza, że formalnie w razie powrotu mogłyby zostać pociągnięte do odpowiedzialności również za złamanie tego zobowiązania.
Zarzuty karne wobec polskich aktywistów zostały uznane za motywowane politycznie. Ich uwolnienia żądały władze Polski oraz UE, a represje wobec polskiej mniejszości były jednym z argumentów na rzecz wprowadzenia kolejnego pakietu sankcji wobec władz Białorusi.
ZPB to największa na Białorusi organizacja mniejszości polskiej. W 2005 r. władze w Mińsku pozbawiły ją rejestracji. Do celów statutowych ZPB należy pielęgnowanie polskości, krzewienie polskiej kultury, nauka języka polskiego i pielęgnowanie polskich miejsc pamięci.
cez/belsat.eu wg PAP
