Алексіевіч: «Мы паказалі сваю ясную пазіцыю». Паўла Севярынца другі раз выключылі з ПЭН-цэнтру
Рада ПЭН-цэнтру 29 кастрычніка пасля доўгіх і эмацыйных спрэчак пастанавіла выключыць Паўла Севярынца са складу арганізацыі. Святлана Алексіевіч, якая вяла паседжанне, назвала ягоныя выказванні «маральным Сярэднявеччам». Сам Севярынец не прысутнічаў.
На пачатку Таццяна Нядбай перадала слова Святлане Алексіевіч, якая па выніках Агульнага сходу 26 кастрычніка ўзначаліла беларускі ПЭН-цэнтр. Нобэлеўская лаўрэатка звярнулася да чальцоў Рады з просьбаю пачакаць 2 тыдні, яна заклікала не выключаць Паўла менавіта сёння, напярэдадні Ночы расстраляных паэтаў.
Разам з тым Алексіевіч нязгодная з пазіцыяй Севярынца і «ягонаю гамафобіяй». Яна адзначыла, што ў краіне, дзе забілі прадстаўніка ЛГБТ-супольнасці [Міхаіла Пішчэўскага – заўв. «Белсату»] гэткае дазваляць сабе немагчыма.
«Я не думала, што нашыя маладыя палітыкі могуць думаць на такім вузкалобым узроўні. Але ж сёння Ноч расстраляных паэтаў. Гэта што, Сталін страляў? Гэта рабілі людзі. Схематычныя ўстаноўкі рабілі гэтак, што людзі знішчалі адзін аднаго», – прыгадала Алексіевіч.
«Жыццё не чорна-белае, яно складанейшае», – дадала Алексіевіч, падкрэсліўшы, наколькі важна ўсё ўзважыць, перш чым выключаць Севярынца.
Новаабраная старшыня ПЭН-цэнтру таксама адзначыла, што выключэнне яго менавіта сёння магло б стаць «падарункам дзяржаве». Яе падтрымаў пісьменнік Уладзімір Арлоў. «Я за тое, каб не рабіць гэтага ў жалобны дзень», – сказаў ён. Пазней Арлоў дадаў, што «ніхто з Рады не падзяляе поглядаў Севярынца».
Заяву-пратэст супраць «цемрашальскіх поглядаў, якія распальваюць варожасць», зачытала Юлія Цімафеева. Пад заяваю падпісаліся 36 сябраў ПЭНу, у тым ліку Альгерд Бахарэвіч, Сяргей Шупа, Ціхан Чарнякевіч, Юлія Шарова, Павел Анціпаў ды іншыя. Яны заклікалі тэрмінова выключыць Севярынца, у адваротным выпадку арганізацыя «згубіць траціну чальцоў».
«У нас ува ўсіх ёсць агульная мэта – моцны, эфектыўны, сяброўскі ПЭН. У гэтым мы адзіныя. Ёсць заява з 36 подпісамі. Гэта пазіцыя не мая і не Альгерда, а траціны чальцоў ПЭНу», – адзначыў Максім Жбанкоў.
Паводле ягонага меркавання, праблема палягае ў недасканаласці Статуту беларускага ПЭНу, які варта аптымізаваць, у заблытанасці некаторых працэдураў і ў стаўленні да персоны Севярынца.
«Мы маем справу са свядомым крокам насуперак інтарэсам арганізацыі ды яе эфектыўнай дзейнасці. Колькі разоў мы даросламу свядомаму чалавеку будзем дараваць такія неабачлівыя крокі?» – звярнуўся да калегаў Жбанкоў.
Паэтка Марыя Мартысевіч вельмі эмацыйна адрэагавала на канфліктную сітуацыю ў ПЭНе.
«ПЭН – гэта мой дом, і я хачу яго ўратаваць. […] Чаму абсалютна абразлівыя шкодныя рэчы робяцца тэмай разгляду Рады? Гэта сведчыць пра тое, што Севярынец аказвае на ПЭН-цэнтр палітычны ціск. А тое, што мы сядзім і разглядаем, – пра тое, што мы гэтаму ціску паддаемся», – сказала Мартысевіч.
Некаторыя ўдзельнікі паседжання лічылі, што трэба правесці незалежную экспертызу адкрытага ліста Севярынца, каб сфармуляваць, за якія канкрэтна парушэнні статуту яго выключаюць. «Але ПЭН як раз і ёсць такой арганізацыяй, якая мусіць праводзіць падобную экспертызу!» – не пагадзіўся Павел Анціпаў. Частка прысутных падтрымала яго.
Журналістаў папрасілі пакінуць залу для таемнага галасавання. Прыблізна за паўгадзіны Рада прыйшла да высновы, што Севярынца ўсё ж выключаць з ПЭН-цэнтру з сённяшняга дня.
- Сёлета стала вядома, што пісьменніка і палітыка Паўла Севярынца выключылі са складу ПЭН-цэнтру. Ён сцвярджаў, што гэта адбылося праз каштоўнасці, якія той не падзяляе з ПЭН-цэнтрам, а арганізацыя, у сваю чаргу, назвала прычынаю нясплату Севярынцам унёскаў.
- Скандал на мінулым тыдні разгарэўся пасля таго, як Севярынец апублікаваў адкрыты ліст, дзе назваў Раду ПЭН-цэнтру «культурнымі марксістамі» ды запатрабаваў выключыць асобаў, якія, на ягоны погляд, займаюцца «прапагандаю ЛГБТ» і зневажаюць хрысціянскія каштоўнасці. Кіраўніца арганізацыі Таццяна Нядбай заявіла, што у тэксце Севярынца «праўдзівыя факты змяшаліся са скажонымі і адкрытай няпраўдай». 26 кастрычніка пасля сплаты сяброўскіх унёскаў агульны сход ПЭН-цэнтру пастанавіў скасаваць выключэнне Севярынца. У выніку праз тры дні палітыка і пісьменніка выключылі з арганізацыі другі раз.
КА, фота Ірына Арахоўская belsat.eu
