Улады апублікавалі статыстыку аб выніках развіцця сельскай гаспадаркі за мінулы год. Падчас першага прагляду вынікаў слова «развіццё» можна смела замяніць на «дэградацыю». Паводле звестак Белстату, вытворчасць прадукцыі сельскай гаспадаркі ў 2018 годзе скарацілася на 3,4 %.
За апошнія 19 гадоў горшы індэкс выпуску ў сельскай гаспадарцы быў толькі ў 2013 годзе, паведамляюць banki.24. Пры гэтым у сельгасарганізацыях вытворчасць прадукцыі знізілася яшчэ больш – на 4 %. Гэта значыць, што вынікі фермераў і падсобных гаспадарак насельніцтва былі лепш, чым у былых калгасах і саўгасах.
Уся сельская гаспадарка ў мінусе
У рэгіянальным разрэзе ў невялікі плюс выйшла толькі Віцебская вобласць (+ 0,4 %). Праўда, гэта не канчатковы вынік. У мінулыя гады праверкі Камітэту дзяржкантролю не раз выяўлялі фальсіфікацыю статдадзеных (завышэнне аб’ёмаў) сельгаспрадпрыемстваў.
У самым складаным становішчы знаходзяцца Гомельская і Магілёўская вобласці. У гэтых рэгіёнах вытворчасць сельгаспрадукцыі абвалілася на 7 % і 7,7 % адпаведна. Галоўнай прычынай стратаў сельскіх гаспадарак стаў анамальна нізкі ўраджай збожжавых і зернебабовых культур. Паводле Белстату, у 2018 годзе прадпрыемствы з улікам фермераў і насельніцтва сабралі 6 151 тысячаў тон (у вазе пасля дапрацавання). Гэта самы кепскі вынік з 2006 года, калі было сабрана 5 923 тысячаў тон.
У параўнанні з 2017 годам збор збожжавых і зернебабовых скараціўся на 23,1 %. Гэта ўжо выклікае хуткі рост коштаў на мяса. Дайшло да таго, што чыноўнікі паабяцалі вярнуць дзяржрэгуляванне коштаў на мяса і мясную прадукцыю.
Беларусь без бульбы
Ураджай бульбы стаў самым нізкім з пачатку стагоддзя – 5 865 тысячаў тон. Насельніцтва ўсё менш вырошчвае «другі хлеб» на прысядзібных участках, а дзяржаўныя прадпрыемствы не замяшчаюць выпадаючыя абʼёмы і саступаюць рынак імпарту.
Свінагадоўля ў заняпадзе
У Беларусі адзначаецца рэзкае скарачэнне пагалоўя свіней. За 2018 год яно ўпала на 299 тысячаў галоў (мінус 10,8 %). Улады ўпарта адмаўляюць наяўнасць у краіне афрыканскай чумы свіней, аднак вясной 2018 года закрылі статыстыку па раёнах. На сёння яшчэ ёсць дадзеныя аб пагалоўі свіней па вобласцях. Так, за 2018 год у Гарадзенскай вобласці колькасць свіней знізілася на 21,3 %, на Берасцейшчыне – на 24,5 %, у Гомельскай – на 16,6 %, у Магілёўскай – на 22,2 %.
Беларусы ўцякаюць з вёсак
Працаўнікі сельскай гаспадаркі зʼяўляюцца найбольш загружанымі беларусамі. Адначасова іх праца аплочваецца горш, чым у астатніх галінах. Больш жорсткае становішча толькі ў сацыяльных работнікаў. З сельскіх раёнаў масава ўцякаюць працаздольныя беларусы. Некаторыя рэгіёны могуць апусцець прыкладна праз 20 гадоў. Там застануцца хіба што пенсіянеры і іншыя асобы, якія не занятыя ў эканоміцы.
Танныя крэдыты не дапамагаюць
Пры гэтым беларускія сельгаспрадпрыемствы атрымліваюць самыя танныя рублёвыя крэдыты. Аднак гэта слаба дапамагае ў паляпшэнні разлікаў. Аграрыі стабільна трапляюць у пералік самых таксічных даўжнікоў краіны. Фінансавыя вынікі сельгаспадаркі таксама не выдзяляюцца. За 11 месяцаў 2018 года рэнтабельнасць пры канчатковым выніку без дзяржпадтрымання звалілася да мізэрных 0,3 % (у 2017 годзе было 2 %). Страты арганізацыяў сельскай гаспадаркі без дзяржпадтрымання выраслі на 45 % да 450,1 мільёнаў рублёў.
Доля стратных прадпрыемстваў у аграрнай сферы павялічылася з 56,7 % у 2017 годзе да 59,3 % у 2018-м. Аналізуючы жахлівую неэфектыўнасць у дзяржаўнай сельскай гаспадарцы, улады зноў адклалі рэформы ў аграсектары. Нявырашаныя праблемы сельскай гаспадаркі ўзвалілі на плечы мясцовых бюджэтаў. Патэнцыйна такая палітыка можа выклікаць вялікі крызіс у беларускіх рэгіёнах.
СК, belsat.eu
