Расея абвясціла 21 верасня частковую мабілізацыю на вайну ва Украіне. Спыталі экспертаў, як гэта закране Беларусь, якая ўваходзіць з Расеяй у «саюзную дзяржаву» і Арганізацыю Дамовы аб калектыўнай бяспецы, а таксама ўжо суўдзельнічае ў расейскай агрэсіі, даючы сваю тэрыторыі для нападу насуперак беларускай Канстытуцыі.
Пакуль не абвешчаная вайна, Беларусь нічога не абавязаная
Дзяржаўны сакратар Савету бяспекі Беларусі Аляксандр Вальфовіч заявіў, што «мабілізацыя – гэта не пра нас, народ Беларусі і краіна мабілізаваныя і так». А што фактычна?
Ва ўказе аб частковай мабілізацыі ў Расеі ніяк не згадваецца Беларусь – вядзецца толькі пра Расейскую Федэрацыю. Беларускі вайсковы эксперт у каментары «Белсату» звяртае ўвагу на тое, што ў прававым плане расейская мабілізацыя не значыць для Беларусі нічога: Беларусь мусіла б рэагаваць, калі б Украіна абвясціла Расеі вайну (а гэтага не было), або калі б Дзяржаўная Дума РФ прызнала «напад Украіны на Расею».
«Калі б абвясцілі вайну, тады згодна палажэнням саюзнай дамовы Беларусь мусіла б выступіць на баку Расейскай Федэрацыі, уступіць у вайну», – кажа эксперт.
Калі б такое адбылося, то Беларусь яшчэ мусіла б сама прыняць адпаведныя рашэнні аб абвяшчэнні вайны Украіне. І ўжо тады Беларусь праводзіла б мабілізацыю: прызывала б рэзервістаў, укамплектоўвала б няпоўныя (так званыя кадраваныя) часткі да штатаў ваеннага часу, здымала б тэхніку з захоўвання, стварала запасы паліва, падвозіла б боепрыпасы да зоны баявых дзеянняў…
Пакуль нічога такога Беларусь не робіць і не мусіць рабіць: да абвяшчэння вайны баявыя дзеянні могуць лічыцца аперацыямі, эксцэсамі ці памежнымі эпізодамі. Эксперт перакананы, што нават калі Расея далучыць тэрыторыі Украіны па выніках «рэферэндумаў» і заўважыць «напад Украіны» на гэтыя тэрыторыі, Беларусь не мае абавязкаў ваяваць.
«Аднаго прызнання незалежнасці гэтых «рэспублік» ці ўваходу ў склад Расеі недастаткова, каб Расея папрасіла Беларусь аб дапамозе ў ваенных дзеяннях, – дадае эксперт. – Калі не будзе абвяшчэння вайны з боку Украіны або такога рашэння Дзярждумы, то нават абстрэлы расейскай тэрыторыі ці іншыя варожыя дзеянні не будуць лічыцца вайной і вымагаць рэакцыі Беларусі».
Пуцін можа «націснуць» на Лукашэнку, але сэнсу ад гэтага няшмат
Палітычны аглядальнік Аляксандр Класкоўскі кажа «Белсату», што звяртаць увагу варта не на частковую мабілізацыю, якая датычыць толькі Расеі, а якраз на намер Уладзіміра Пуціна далучыць да Расеі новыя тэрыторыі Украіны. Гэта ўжо дасць і юрыдычнае, і маральнае права патрабаваць ад Аляксандра Лукашэнкі «бараніць святыя рубяжы нашай Айчыны», а Лукашэнка ж і сам любіць казаць пра «агульную Айчыну ад Берасця да Уладзівастоку».
Лукашэнка будзе надалей спрабаваць адкруціцца ад таго, каб адправіць беларускія войскі ва «ўкраінскую мясарубку», перакананы Класкоўскі. Напрыклад, ён можа настойваць на тым, што будзе бараніць «агульную Айчыну» ад Польшчы і Літвы:
«Калі згадаць, пра што 20 верасня Лукашэнка гутарыў з Вальфовічам, то там адзін з акцэнтаў быў на тым, што мы павінны прадухіліць удар у спіну рускім братам па зброі, – згадвае Класкоўскі. – Гэта тая міфалогія, якую Лукашэнка і раней раскручваў, шмат гадоў цвердзіў, што беларусы гатовыя легчы пад танкі NATO, атрымліваў за гэта добрыя дывідэнды з Масквы. Сёння ён фактычна працягвае эксплуатаваць тую ж рыторыку ў трохі іншай упакоўцы: раздзімае міфічную пагрозу, што натаўцы нібыта нападуць».
Класкоўскі дадае, што тыя натаўцы самі баяцца нападу Расеі: сапраўды ўзмацняюць усходні фланг, але гэта рэакцыя на расейскую агрэсію ва Украіне, а не рыхтаванне да «ўдару ў спіну Расеі». Ён сумняецца, што ў NATO ёсць авантурысты, якія планавалі б атаку на Беларусь. Але для Лукашэнкі гэта паспяхова працуе як «адмазка» – мо цяпер і будзе цяжэй апраўдваць гэтым няўдзел беларускіх войскаў у вайне, а мо і зноў спрацуе, бо Пуцін таксама схільны верыць у «міфалогію натаўскай пагрозы».
«Нават калі Пуцін разумее, што Лукашэнка хітруе, можа спрацаваць жаданне не ламаць праз калена апошняга хаўрусніка», – дадае Класкоўскі.
Ён разважае: Пуцін мусіць разумець, што «жменька элітных войскаў Лукашэнкі» не мае досведу баявых дзеянняў, а дасведчанае ўкраінскае войска здольнае іх хутка «перамалоць». Вялікага эфекту для Масквы ад гэтага не будзе, а Лукашэнка, па-першае, пакрыўдзіцца, а па-другое – страціць сілы, якімі карыстаецца для нейтралізацыі «ўнутранай пагрозы».
Прынамсі пакуль, лічыць Класкоўскі, Пуцін не стане «выкручваць Лукашэнку рукі», але ў вайне «сюжэт безумоўна абвастраецца» – можна чакаць усяго, аж да выкарыстання ядравай зброі, на якую Пуцін намякаў у тым ліку ў звароце 21 верасня.
Алесь Наваборскі belsat.eu
