Журналісты Альянсу расследвальнікаў Беларусі пры падтрымцы «Кіберпартызанаў» атрымалі доказы, як Аляксандр Лукашэнка ў 2010 годзе прадаставіў былому прэзідэнту Кыргызстана Курманбеку Бакіеву і ягоным шматлікім родным і іхным каханкам грамадзянства Беларусі. Некаторым з іх, у тым ліку Курманбеку Бакіеву, выдалі некалькі беларускіх пашпартоў на розныя імёны, што дазволіла ім хавацца ад Інтэрполу і міжнароднага вышуку, свабодна вандраваць па свеце і весці шматмільённы бізнес.
Вясной 2010 года ў Кыргызстане адбылася чарговая рэвалюцыя. Пратэстоўцы патрабавалі адстаўкі прэзідэнта Курманбека Бакіева, які яшчэ 5 гадоў таму сам узначаліў краіну на хвалі «тульпанавай рэвалюцыі».
У красавіку, калі рэвалюцыя ўжо была ў разгары, яго родны брат Жаныбек Бакіеў, які кіраваў Службай дзяржаўнай аховы – кыргызскім аналагам КДБ – загадаў адкрыць агонь па пратэстоўцах. Расстрэл маніфестантаў выклікаў новую хвалю пратэстаў і беспарадкаў. Курманбек Бакіеў збег у рэзідэнцыю ў Ошы, адкуль планаваў аднавіць сваю ўладу. Толькі пасля перамоваў з Нурсултанам Назарбаевым, Уладзімірам Пуціным і Аляксандрам Лукашэнкам стала відавочным, што гэта немагчыма, таму трэба бегчы з краіны.
Лукашэнка падрыхтаваў спецаперацыю па эвакуацыі і прадастаўленні прытулку ў Беларусі Курманбеку Бакіеву, ягоным шматлікім родным, дзецям і каханкам
Курманбек Бакиев, 16 декабря 2007 года. Фото: Imanaliyev Azamat / TASS / Forum
У Менск Бакіева суправаджалі супрацоўнікі службы бяспекі Андрэй Уцюрын і Дзмітрый Салмін. Гэтыя супрацоўнікі карысталіся асаблівым даверам Аляксандра Лукашэнкі. Андрэй Уцюрын на той момант быў начальнікам службы бяспекі. Крыху пазней, перш чым адправіцца за краты па справе аб хабары, ён стане намеснікам Дзяржаўнага сакратара Савета бяспекі.
Бакіева Менск не хаваў і нават зрабіў яму 21 красавіка 2010 года прэс-канферэнцыю ў штаб-кватэры СНД.
Вялікую сям’ю Бакіева адвезлі ў гасцінічны комплекс Плаўна, які знаходзіцца за 150 км ад Менску ў віцебскім напрамку і належыць упраўленню спраў прэзідэнта. Лукашэнка адразу зрабіў Курманбека Бакіева асобай, якую ахоўваюць. Супрацоўнік службы бяспекі Дзмітрый Салмін, які суправаджаў яго пры пералёце ў Менск, стане адным з асабістых ахоўнікаў. У якасці суправаджальніка не раз быў заўважаны будучы міністр спорту і турызму Сяргей Кавальчук, які на той момант займаў пасаду начальніка штаба службы бяспекі. Зірніце на гэтае фота: на ім Кавальчук праводзіць поглядам Бакіева, а Салмін забяспечвае бяспеку падчас прэс-канферэнцыі.
Бакіеў, Салмін і Кавальчук.
Фота: RFE/RL
У Беларусь у выніку прыляцелі не менш за 20 членаў сям’і, сярод якіх старэйшы сын Бакіева Марат з сям’ёй, а таксама вялікая сям’я таго самага Жаныбека Бакіева, які аддаў загад адкрыць агонь на паражэнне ў Бішкеку. Пераезд іншых членаў клану сям’і і бліжэйшых паплечнікаў Бакіева беларускія ўлады будуць адмаўляць яшчэ доўгі час, ігнаруючы запыты кыргызскай пракуратуры.
У 2010 годзе легалізацыя клану Бакіевых у Беларусі з выдачай беларускіх пашпартоў стала асаблівай задачай. Зрабіць гэта трэба было такім чынам, каб абыйсці ордэр Інтэрполу. Таму Лукашэнка даручыў выдаць усяму сямейству беларускія пашпарты, а таксама стварыць асобным чальцам клану Бакіева альтэрнатыўныя асобы.
Для гэтага, перш за ўсё, членам сям’і Бакіева, як і яму самому, аформілі рэгістрацыю ў службовым інтэрнаце службы бяспекі па вуліцы Караля, 38 у Менску. Гэта і іншыя пытанні легалізацыі даручылі курыраваць падпалкоўніку Дэпартаменту забеспячэння аператыўна-вышуковай дзейнасці МУС Алене Міхайлаўне Пляшкевіч (больш вядомая пад імем Ларыса Караленка). Найменне фірмы «Ларискор», якая працуе для прыкрыцця аператыўна-вышуковай дзейнасці МУС, утворана шляхам скарачэння яе легендарных імя і прозвішча. ДЗАВД і «Ларискор» як раз і займаюцца вырабам дакументаў прыкрыцця, на службовым слэнгу сілавікоў званых дакументамі «П». Таму выбар Пляшкевіч-Караленка для такой далікатнай справы не выпадковы.
Перш чым працягнуць, неабходна растлумачыць працэдуру надання ідэнтыфікацыйнага нумару грамадзянам Беларусі. Гэта можна зразумець па такой схеме. Для зручнасці і нагляднасці выкарыстоўваем ідэнтыфікацыйны нумар, які нададзены Курманбеку Бакіеву.
Разбіраемся, як расшыфраваць ідэнтыфікацыйны нумар
Курманбеку Бакіеву ў Беларусі надалі ідэнтыфікацыйны нумар 3010849a196pb7. Звяртаем увагу, што аднаму чалавеку ідэнтыфікацыйны нумар можа быць нададзены толькі адзін раз і на ўсё жыццё. Атрымаць новы ідэнтыфікацыйны нумар або замяніць раней нададзены немагчыма.
Ідэнтыфікацыйны нумар або ID складаецца з 14 знакаў: лічбаў і літар, якія фарміруюцца ў адмысловым парадку і якія маюць пэўнае значэнне.
Першы знак у ідэнтыфікацыйным нумары –гэта лічба, якая прысвойваецца ўладальніку пры наступных умовах:
Лічба «1» прысвойваецца мужчыну, які нарадзіўся ў XIX стагоддзі, лічба «2» – жанчыне, якая нарадзілася ў XIX стагоддзі, лічба «4» – жанчыне, якая нарадзілася ў XX стагоддзі, лічба «5» – мужчыну, які нарадзіўся ў XXI стагоддзі, лічба «6» – жанчыне, народжанай у ХХІ стагоддзі.
У выпадку з Бакіевым у яго ідэнтыфікацыйным нумары першай лічбай пазначана «3», што азначае мужчыну, які нарадзіўся ў ХХ стагоддзі.
Бакіевы ў базе Інтэрполу / Крыніца: interpol.int
Шэсць наступных лічбаў, названых пасля першай лічбы, азначаюць дзень, месяц і год нараджэння. У Бакіева гэта 01-08-49. Далей ідзе літара, якая пазначае код рэгіёну, ў якім атрыманы ідэнтыфікацыйны нумар: «у» паказваецца для е вобласці, «з» для Берасцейскай, «К» для Гарадзенскай, «Е» для Віцебскай, «М» – Магілёўская, «Н» – Гомельская.
У выпадку з ідэнтыфікацыйным нумарам Бакіева мы бачым літару «А» – гэта значыць, што ідэнтыфікацыйны нумар нададзены ў Меінску.
Тры наступныя лічбы, якія ідуць пасля літары – гэта парадкавы нумар чалавека, які звярнуўся па пашпарт, з ліку тых, хто нарадзіўся з ім у адзін дзень і год. У выпадку з Бакіевым гэты нумар «196», гэта азначае, што Бакіеў на дзень прысваення яму ID з’яўляўся 196 чалавекам з усіх грамадзян Рэспублікі Беларусь, якія нарадзіліся з ім у адзін дзень і год, якому прысвойваўся ID і афармляўся пашпарт.
Далей у ідэнтыфікацыйным нумары ідуць яшчэ дзве лацінскія літары, якія азначаюць прыкмету грамадзянства: літары «ВА» прысвойваюцца асобам без грамадзянства, што пастаянна пражываюць у рэспубліцы, літары «BI» прысвойваюцца замежным грамадзянам, якія пастаянна пражываюць у краіне.
У ідэнтыфікацыйным нумары Бакіева пазначаны лацінскія літары «РВ», што азначае грамадзянства Рэспублікі Беларусь, гэта пацвярджае, што на момант прысваення ідэнтыфікацыйнага нумара ў Бакіева меў грамадзянства Рэспублікі Беларусь.
Апошні знак у ідэнтыфікацыйным нумары –гэта кантрольная лічба.
Документ передан редакции
У беларускае грамадзянства Курманбек Бакіеў прыняты на падставе спецыяльнага ўказа Аляксандра Лукашэнкі ад 10 жніўня 2010 года № 419-дсп. Літараспалучэнняў «дсп» у нумары ўказа азначае «для службовага карыстання». Такія ўказы не падлягаюць публікацыі. Тэхнічна працэдура магла выглядаць так: 10 жніўня 2010 года Лукашэнка падпісвае ўказ аб прыёме Бакіева ў беларускае грамадзянства, у адміністрацыі прэзідэнта яму выдаюць адпаведную даведку, на падставе якой 13 жніўня 2010 года, гэта значыць на трэці дзень, Дэпартамент грамадзянства і міграцыі МУС афармляе яму пашпарт грамадзяніна РБ.
Паколькі аднаго пашпарта Курманбеку Бакіеву было замала з прычыны таго, што ён і некаторыя яго сваякі знаходзіліся ў міжнародным вышуку, для яго аформілі два розныя пашпарты на два розных імя з атрыманнем двух розных ID. Пашпарт MP2777000 і ідэнтыфікацыйны нумар 3010849А196РВ7 аформлены на яго вядомае імя «Курманбек Бакіеў», а пашпарт МР4003333 і ідэнтыфікацыйны нумар 3010849А197РВ0 выдадзены Бакіеву на імя Закір Саліеў. На першы погляд можа здацца, што гэтыя два ID адрозніваюцца неістотна: толькі адной лічбай і кантрольнай лічбай. Але насамрэч гэта мае істотнае значэнне, бо аднаму і таму ж чалавеку ў жыцці можа быць прысвоены толькі адзін ID. Калі па законе чалавек можа памяняць свае прозвішча, імя або імя па бацьку, то змяніць або атрымаць новы ID немагчыма. Менавіта таму ID, адрозныя хоць бы на адну лічбу або літару, азначаюць двух розных людзей з рознымі пашпартамі. Бакіеву прысвоілі другі ідэнтыфікацыйны нумар, тым самым стварыўшы другую асобу – Закір Саліевіч Саліеў.
Два пашпарты на розныя імя і ідэнтыфікацыйныя нумары сведчаць аб глыбокай прапрацоўцы і легендировании, такім жа, як было зроблена для Ларысы Караленкі, яна ж падпалкоўнік ДЗАВД Алена Пляшкевіч.
Курманбек Бакіеў з кыргызскім пашпартам або з беларускім пашпартам, але на сваё сапраўднае імя, невыязны з Беларусі, паколькі знаходзіцца у міжнародным вышуку. А вось з беларускім пашпартам, ды на імя Закір Аліеў, ужо не ўсё гэтак адназначна. Пра яго падарожжы па многіх краінах з новымі беларускімі пашпартамі АРБ распавядае ў сваім відэа-расследаванні.
Дзве жонкі Курманбека Бакіева
Па звестках СМІ, афіцыйна ў Бакіева адна жонка – Таццяна Васільеўна (у дзявоцтве Пятрова), ад якой у яго два сыны: Марат і Максім.
Зараз Таццяна Васільеўна зарэгістраваная ў маёнтку ў Раўбічах, дзе жыве разам з сынам Маратам і ягонымі дзецьмі. Максім жыве ў Англіі.
Сам Курманбек Бакіеў з гасцінічнага комплексу плаўна пераехаў у Дразды, дзе пражываў са сваёй цяпер ужо памерлай канкубінай Назгуль Таламушавай і іх сумеснымі дзецьмі Лэйлай і Даніярам. У беларускіх дакументах менавіта «Закір Саліеў» пазначаны ў якасці бацькі Лэйлы і Даніяра. Шыкоўны катэдж у Драздах суседнічаў з домам Уладзіміра Макея. Менавіта туды некалькі разоў асабіста прыязджаў Аляксандр Лукашэнка з’есці плову і наведаць зрынутага кіраўніка Кыргызстана. Паралельна для Назгуль, Лэйлы і Даніяра будаваўся дом па вуліцы Мястраўскай, 34. Сам Курманбек Бакіеў у гэты дом так і не пераехаў, бо атрымаў ад Аляксандра Лукашэнкі зямельны участак на Менскім моры непадалёк ад урадавай рэзідэнцыі «Усход». Вельмі хутка на гэтым участку пабудавалі яшчэ адзін дом з басэйнам. Менавіта там ён цяпер жыве з яшчэ адным сваім сынам Акжалбекам Саліевым ад чарговай палюбоўніцы – Нуржан Карабаевай. Там жа пабудавана спецыяльная марына для яхты.
Документ передан редакции
Документ передан редакции
Документ передан редакции
«Другая жонка» Бакіева – Назгуль Таламушава 15 верасня 2016 года лятала рэйсам разам з Аляксандрам Лукашэнкам у Кыргызстан, суправаджаючы афіцыйную дэлегацыю для ўдзелу ў саміце кіраўнікоў дзяржаў СНД. Праз месяц СМІ паведамілі, што Назгуль Таламушаву прызначылі дырэктарам гасцініцы «Мінск», Якая ўваходзіць структуру кіраўніцтва справамі прэзідэнта.
Дакумент перададзены рэдакцыі. Назгуль Таламушава 15 верасня 2016 года лятала рэйсам разам з Аляксандрам Лукашэнкам у Кыргызстан, суправаджаючы афіцыйную дэлегацыю для ўдзелу ў саміце кіраўнікоў дзяржаў СНД
У студзені 2023 года Назгуль Таламушава памёрла ва ўзросце 46 гадоў пры нявысветленых абставінах у загарадным доме. Дом на Мястроўскай перааформілі на яе дачку Лэйлу, бацькам якой пазначаны «Закір Саліеў».
Колькі ўсяго ў Бакіева жонак і дзяцей, дакладна невядома. Нам удалося знайсці трох жанчын, якія нарадзілі яму пяцярых дзяцей. За гэтыя гады Курманбек Бакіеў і Закір Аліеў, якія існуюць паралельна, некалькі разоў мянялі беларускія пашпарты. Ва ўсіх выпадках нумары пашпартоў маюць «прыгожыя» камбінацыі лічбаў. Гэта сведчыць, што для Курманбека Бакіева беларускаму дыктатару Лукашэнку не шкада ні пашпартоў, ні асобаў, ні пасадаў для чальцоў сям’і.
Жаныбек Бакіеў і сын
Малодшы брат Курманбека Бакіева – Жаныбек Бакіеў, узначальваў у Кыргызстане Службу дзяржаўнай аховы і нясе адказнасць за расстрэл пратэстоўцаў ля Дома ўрада ў красавіку 2010 года. Ён таксама збег у Беларусь і таксама перавёз з сабой шматлікую сям’ю, атрымаў грамадзянства і беларускія пашпарты. Ягоны сын Асылбек Жаныбекавіч Саліеў прыняты ў грамадзянства ў кастрычніку 2011 года. І ў той жа дзень Асылбек, як і яго дзядзька Курманбек Бакіеў, атрымаў ID 3150588A065PB7. У базе МУС «Пашпарт» маецца запіс аб тым, што ў жніўні 2017 года Асылбек атрымлівае яшчэ адзін пашпарт грамадзяніна Беларусі з прысваеннем яму новага ID 7714424A002PB9.
Ідэнтыфікацыйны нумар 3150588а065рв7 сфарміраваны па правілах, якія дзейнічалі да 1 студзеня 2012 года, а другі ідэнтыфікацыйны нумар 7714424а002рв9 – па правілах, устаноўленых пасля 1 студзеня 2012 года. Таму ў яго цяпер таксама два беларускія пашпарты з двума рознымі ID, што вельмі зручна, асабліва для вядзення бізнесу.
Асылбек Саліеў афармляў ўласнасць на розныя дакументы.
Жаныбек Бакіеў у базе Інтэрполу / Web Screenhost
Кампанія, зарэгістраваная на яго іншую асобу – Асылбека Саліева. Той жа чалавек, тая ж дата і месца нараджэння, але іншы асабісты нумар. І розныя пашпарты.
На гэты ж ID зарэгістраваная ва ўласнасці і кватэра па вул. Ложынскай у Менску.
АРБ на прыкладах Курманбека Бакіева і яго пляменніка Асылбека Саліева прадэманстраваў, што для сяброў Аляксандра Лукашэнкі можна выбраць сабе новыя прозвішчы, асобы, атрымліваць па некалькі пашпартоў.
Дакумент перададзены рэдакцыі
Марат Бакіеў і Іна Мяняйлава
Старэйшы сын Бакіева Марат абраў сабе прозвішча Пятроў. Па прыкладзе бацькі ў яго таксама не адна спадарожніца. У Менску ў дзвюх 4-пакаёвых кватэрах плошчай 96 і 120 квадратаў у дамах па вуліцы Максіма Багдановіча жывуць яго афіцыйная жонка і палюбоўніца з дзецьмі. У кватэры па Багдановіча, 128 – першая жонка Ларыса Пятрова (у дзявоцтве Мысакова) і іх сыны Руслан і Арцемій. Непадалёк, у кватэры па Багдановіча, 120 – Іна Мяняйлава і іх агульны сын Ілля, якому вырашылі даць прозвішча Пятроў. Усім ім без выключэння Аляксандр Лукашэнка таксама выдаў беларускае грамадзянства.
Марат Пятроў і другая жонка Курманбека Бакіева Назгуль Таламушава атрымалі ўчасткі пад будаўніцтва дамоў у спецыяльным садовым таварыстве «На Пцічы». Зямля ў гэтым аналагу расейскага кааператыва «Возера» давалася супрацоўнікам адміністрацыі прэзідэнта і Савета бяспекі. Пазней Марат і Назгуль прадалі свае ўчасткі па рынкавым кошце, цяпер у Марата шыкоўны маёнтак у Раўбічах, а ў памерлай Назгуль быў асабняк па вуліцы Мястроўскай, 34.
На палюбоўніцу Марата Іну Меняйлаву аформлена шмат фірмаў клану Бакіевых. У Кыргызстане з 2007 года і да гэтага часу лічыцца камерцыйная кампанія «СК-Фінанс», сферай дзейнасці якой з’яўляецца фінансавае пасярэдніцтва. Да кампаніі «СК-Фінанс» нельга ставіцца легкадумна, бо на яе перакладаліся долі сям’і ў іншых кампаніях у перыяд найбольшай фінансавай магутнасці клану. «СК Фінанс» належала 28,34% акцый шыкоўнага пансіянату «Капрыз» на Ісык-Кулі, 35% у «СК Рэсурс», праз якую клан кантраляваў іншыя кампаніі ў Кыргызстане. Самой Іне Мяняйлавай належаў катэдж № 56 на тэрыторыі пансіянату «Капрыз». Усё гэта і многая іншая маёмасць была нацыяналізавана і вернута ва ўласнасць рэспублікі.
На імя Іны Мяняйлавай у Беларусі рэгістравалі ТАА «Саун Хол» у Беларусі, а таксама афшор «Фэйрытэйл Холдзінгс Лімітэд» на Кіпры.
Бакіевы-Саліевы-Пятровы-Мяняйлавы
Бакіевы-Саліевы-Пятровы-Мяняйлавы пры пратэкцыі рэжыму Аляксандра Лукашэнкі стварылі ў Беларусі цэлы шэраг фірмаў ад казіно да Беларускай біятэхналагічнай кампаніі. Менавіта грашовымі ўкладамі і шчодрымі падарункамі можна растлумачыць тое, што Курманбеку ў Беларусі можна жыць адразу двума жыццямі на тры сям’і.
Клан Бакіевых таксама выкарыстаў перавагі беларускіх пашпартоў для падарожжаў па свеце – дзелавыя паездкі, адпачынак. І гэта не толькі краіны СНД або Эміраты. Бакіевых-Саліевых-Пятровых часта бачылі і ў Еўропе. Кыргызскія дакументы на імёны членаў клану Бакіева ёсць у базе Інтэрпола і ў міжнародным вышуку, а вось беларускія пашпарты, падобна, туды не патрапілі. Найбольш цікавыя факты іх падарожжаў па свеце.
Дакумент перададзены рэдакцыі
У сакавіку-красавіку 2015 года Курманбек Бакіеў з пашпартам МР2777000 лятаў на тры тыдні ў Ізраіль. А ў траўні 2018 года на беларускім урадавым самалёце бартавы нумар EW-301PJ з пашпартам МР4058888 ён ляцеў з Грузіі, дзе, імаверна, прабыў 10 дзён.
Жаныбек Саліеў у траўні 2011 года з пашпартам МР2860912 на пяць дзён лятаў у Аўстрыю, у чэрвені на тры дні з’ездзіў на аўтамабілі ў Літву. У наступным ён наведваў Чарнагорыю, Грэцыю, Аб’яднаныя Арабскія Эміраты.
Гэтыя вандроўкі адбыліся нягледзячы на тое, што Курманбек і Жаныбек Бакіевы знаходзяцца ў міжнародным вышуку. Аказваецца, яны спакойна падарожнічаюць па свеце і нават атрымліваюць шэнгенскія візы.
З характэрных паездак Назгуль Таламушавай варта вылучыць кароткатэрміновую паездку 22 кастрычніка 2015 года ў Літву з дзецьмі Лэйлай і Даніярам. Гэты візіт быў здзейснены на аўтамабілі Таёта з дыпламатычнымі нумарамі CD1428-7. Аўтамабіль належыць пасольству Казахстана ў Беларусі. І Назгуль з дзецьмі падарожнічала ў кампаніі сям’і казахстанскага дыпламата Алішэра і Західы Наўрузавых.
Усяго клан Бакіевых скарыстаўся беларускімі дакументамі як мінімум для 277 паездак за мяжу і назад.
Невядома, як члены клана Бакіевых, якія знаходзяцца ў міжнародным вышуку, змаглі перахітрыць абавязковую праверку пры здачы адбіткаў пальцаў рук падчас праходжання працэдуры афармлення шэнгенскіх віз і чаму Еўрапейская сістэма праверкі адбіткаў пальцаў рук не выявіла супадзенняў па адбітках пальцаў, калі адзін і той жа чалавек, які мае адны і тыя ж адбіткі, афармляў для сябе візы ў розныя пашпарты з рознымі імёнамі.
У выпадку вялікага клану Бакіевых, паводле нашых звестак, усяго выдадзена мінімум 25 беларускіх пашпартоў. Падстаўныя асобы выкарыстоўваюцца для афармлення нерухомасці і доляй у прадпрыемствах, а таксама маглі быць выкарыстаны для пазбягання вышуку і арышту па лініі Інтэрпола.
Цалкам расследаванне АРБ аб клане Бакіевых глядзіце тут.
Альянс расследавальнікаў Беларусі
Дзякуем «Кіберпартызанам» за дапамогу ў падрыхтоўцы матэрыялу.
Іншыя расследавання АРБ можна глядзець тут.
Вы можаце падтрымаць каманду АРБ: Paypal: arb2021@protonmail.com
Bitcoin: bc1qyr365v0y6mgzljldhyfu5gx9nwemylfzzrh0zc
- Інфармацыю пра злачынствы сям’і Лукашэнкі можна дасылаць на электронную пошту arb2021@protonmail.com
- 27 студзеня 2023 года рашэннем суда Бярэзінскага раёна YouTube-канала «Альянс расследавальнікаў Беларусі» прызнаная экстрэмісцкімі матэрыяламі.
- 8 жніўня 2023 года рашэннем суда Цэнтральнага раёна Менску Тэлеграм-канал «Альянс расследавальнікаў Беларусі» і яго лагатып унесены ў спіс экстрэмісцкіх матэрыялаў. 5 верасня 2023 года суд Лідскага раёна Гродзенскай вобласці вынес аналагічнае рашэнне.
