«Прагнозы пераходзяць у праграмы, праграмы – у планы». Эканаміст пра тое, як рэжым будзе нарошчваць ВУП
Улады Беларусі агучылі свае планы адносна развіцця эканомікі на 2024 год. Паўсюль, хіба апроч інфляцыі, прагназуюць рост. Наколькі гэта рэалістычныя прагнозы, «Белсат» паразмаўляў з эканамістам Алегам Мазалём.
Аляксандр Лукашэнка 2 кастрычніка падпісаў указы № 307 і 308, якімі зацвердзіў прагнозныя параметры развіцця краіны і мэтавыя паказнікі грашова-крэдытнай палітыкі на 2024 год.
У прыватнасці, прырост ВУП прагназуецца на 3,8 % «за кошт маштабных інвестыцыйна-вытворчых праграмаў, рэалізацыі беларускай прадукцыі на вонкавых рынках і пашырэння ўнутранага попыту».
Чакаецца, што інвестыцыі ў асноўны капітал дададуць 3,9 % у супастаўных умовах, экспарт тавараў і паслуг павялічыцца на 7,6 %, а рэальныя грашовыя даходы насельніцтва прырастуць на 3,5 %. А вось інфляцыю плануецца стрымаць на ўзроўні 6 %.
Заробкі мусяць вырасці на 3,9 % і дасягнуць у сярэднім па краіне Br 2087. У бюджэтным сектары – Br 1634.
Міжнародныя рэзервовыя актывы павінны скласці не менш як $ 6 млрд.
Прагнозы са схаванай статыстыкай
Алег Мазоль, навуковы работнік BEROC, у каментары «Белсату» адзначыў, што дэталёвай інфармацыі аб тым, як урад збіраецца забяспечыць дасягненне гэтых паказнікаў, няма. Яна яшчэ толькі будзе паказаная ў плане сацыяльна-эканамічнага развіцця на наступны год, і на распрацоўванне гэтага плану адведзеныя два месяцы.
«Агулам усё як у адсталай савецкай сістэме: прагнозы пераходзяць у праграмы, праграмы – у планы і гэтак далей. Наколькі рэалістычна тое, што прагназуе ўрад Лукашэнкі, мы ўжо не раз пераконваліся: ад «усім па пяцьсот» да «дэвальвацыі не будзе». Гэтым разам дадалося нешта новае», – падкрэсліў Мазоль.
У прыватнасці, паводле эксперта, у краіне настолькі схаваная істотная частка статыстычнай інфармацыі, што нават ключавое міжнароднае крэдытнае агенцтва «S&P» прыпыніла крэдытныя рэйтынгі Беларусі «праз адсутнасць дастатковай і своечасовай інфармацыі».
Алег Мазоль кажа, што ўрад Беларусі паспрабуе забяспечыць прагнозны рост ВУП:
«На сёння, дзякуючы ўнікальнай гаспадарчай сістэме Лукашэнкі, эканоміка Беларусі зменшылася настолькі, што 3,8 % росту складае каля $ 2,8 млрд. Гэта на ўзроўні гадавога прыбытку сярэдняга ўзроўню польскай карпарацыі».
Ён падкрэсліў, што пры Лукашэнку эканоміка Беларусі здольная вырабляць ВУП на душу насельніцтва толькі на ўзроўні $ 7,9 тыс. У Польшчы гэты паказнік у 2022 годзе склаў $ 18,3 тыс., а ў Літве – $ 24,8 тыс.
«Іншымі словамі, пакуль Лукашэнка спрабуе маляваць планы і прагнозы для аднаўлення савецкай эканомікі, краіны-суседзі апярэдзілі Беларусь у 2-3 разы», – заявіў эканаміст.
На ягоную думку, для рэалізацыі прагнозаў урад можа збірацца скарыстаць спрыяльную кан’юнктуру на сусветным рынку калійных угнаенняў і нафтапрадуктаў. У прагнозных параметрах закладзены рост экспарту тавараў і паслуг на 7,6 %, але «нічога не сказана пра прагноз аб чыстым экспарце, які больш значны з гледзішча ВУП». Чысты экспарт паказвае розніцу паміж колькасцю вырабленых прадуктаў, адпраўленых за мяжу, і прадуктамі, якія былі закупленыя з-за мяжы.
«У цэлым, верагодна, урад Лукашэнкі будзе спрабаваць нарошчваць будаўніцтва жылля, ажыццяўляць эмісійныя ўліванні грошай у эканоміку, нарошчваць бюджэтныя выдаткі за кошт бюджэтнага дэфіцыту. Магчыма, будуць спрабаваць прасоўваць сыравінны экспарт з Беларусі на рынкі «дружалюбных краінаў». Нічога новага ці інавацыйнага», – заключыў эксперт.
Што датычыць прагназаванага росту заробкаў, то зрабіць гэта можна прынамсі коштам эмісіі грошай у эканоміку – «гэта для іх не праблема». А вось з інфляцыяй для ўладаў «больш цяжкае становішча», бо яны залежаць не толькі ад таго, што вырабляюць, але і ад таго, што імпартуюць.
«Таму калі будзе больш імпарту, то і з цэнамі будзе праблема для выканання тых паказнікаў, якія былі», – мяркуе эканаміст.
Паміж прагнозамі і рэальнасцю
Мазоль таксама адзначыў, што не заўсёды эканамічныя прагнозы ўладаў адпавядаюць таму, што ў выніку адбываецца. Гэтак, у 2022 годзе, нягледзячы на станоўчыя прагнозы, рэальныя даходы насельніцтва знізіліся на 3,6 %, экспарт тавараў і паслуг – на 5,2 %, падзенне інвестыцыяў у асноўны капітал склала 19 %, а ВУП абваліўся на 4,7 %.
«Іншымі словамі, ніводнага паказніку са свайго прагнозу Лукашэнка не выканаў. Агульную карціну дэградацыі эканомікі Беларусі дапаўняюць наступныя звесткі: за 2022 год колькасць насельніцтва Беларусі скарацілася на 55 тысяч асобаў, занятых у эканоміцы стала менш на 70 тысяч. Было зачынена 67 школаў, 58 дзіцячых садкоў, 8 больніц. Колькасць зарэгістраваных патэнтаў і ліцэнзіяў у краіне скарацілася на 13 %», – заявіў Мазоль.
Сёлета ж, сказаў ён, кан’юнктура пакуль спрыяе, цэны на сыравіну растуць і заказы з Расеі ў выніку вайсковых дзеянняў таксама падраслі.
«Таму, хутчэй за ўсё, яны выканаюць тыя планы, якія яны паставілі», – заключыў эканаміст.
Якою будзе кан’юктура ў 2024 годзе, пакуль невядома.
Макар Мыш belsat.eu
