Праблемы з грашовымі пераводамі і пакупкамі ў інтэрнэт-крамах. Чым пагражае адключэнне Беларусі ад SWIFT
Заходнія краіны пастанавілі адлучыць расейскія банкі ад сістэмы міжбанкаўскіх разлікаў SWIFT. Беларусь таксама бярэ ўдзел у вайне супраць Украіны і можа дапамагчы расейскім банкам абысці санкцыі. У сувязі з гэтым прапануецца выключыць з гэтай сістэмы і беларускія фінансавыя ўстановы. Гэта прывядзе да таго, што прадпрыемствы не змогуць атрымаць грошай за прададзеныя за мяжу тавары ды аплаціць імпарт, тлумачаць эксперты.
Адлучэнне Беларусі ад сістэмы міжбанкаўскіх разлікаў SWIFT ініцыюе Літва. «Гэтыя санкцыі павінны цалкам распаўсюджвацца і на фінансавыя інстытуты Беларусі, бо… Беларусь – удзельніца вайны, агрэсар», – цытуе bns.lt прэм’ер-міністра Літвы Інгрыду Шыманіце. Таксама, паводле яе, гэта трэба для таго, каб расейскія банкі не абышлі санкцыяў праз беларускія.
Удакладнім: па-першае, SWIFT – гэта сістэма перадачы тэкставых паведамленняў пра тое, куды накіраваць тую ці іншую суму, а не канал, па якім ідуць грошы. Па-другое, адключаюць ад яе не краіну, а асобныя фінансавыя ўстановы. У сувязі з гэтым эксперты выказваюць меркаванне, што не ўсе беларускія банкі трапяць пад забарону. Магчыма, у першую чаргу гэта закране «дачок» расейскіх кампаніяў і беларускіх дзяржаўных банкаў.
«Банкі, якія будуць выключаныя з сістэмы SWIFT, не змогуць праводзіць вонкавых разлікаў або зробяцца моцна абцяжаранымі», – патлумачыла belsat.eu старэйшая навуковая працаўніца BEROC (Кіеў) Анастасія Лузгіна. Гэта ўдарыць па замежным гандлі ды інвестыцыях. Беларускія прадпрыемствы – кліенты банкаў, якія адключылі ад SWIFT, змогуць адпраўляць грошы толькі ў Расею (і атрымліваць толькі адтуль), бо беларускія банкі падлучаныя да ўнутранай расейскай сістэмы перадачы фінансавых паведамленняў (СПФП), гэта ўнутраны аналаг SWIFT. Акрамя беларускіх і расейскіх банкаў, да яе падключаныя некалькі замежных, але іхная нязначная колькасць не можа моцна паўплываць на сітуацыю.
Паводле звестак Белстату, у 2021 годзе на долю Расеі прыпадаў 41 % беларускага экспарту тавараў. Гэта $ 16, 4 мільярда. Адпаведна, складанасці могуць датычыць 60 % беларускага экспарту, які ідзе за межы Расеі. У грашовым эквіваленце гэта больш за $ 20 мільярдаў (усяго ў 2021 годзе Беларусь экспартавала тавараў на $ 39,9 мільярда).
Паводле эксперта, тэарэтычна можна вярнуцца да перадачы інфармацыі пра плацяжы да старых сродках сувязі (электронная пошта, тэлекс), але практычна гэта звязана з вялікімі складанасцямі. Нават калі замежныя партнёры пагодзяцца на такі абмен інфармацыяй, плацяжы будуць ісці даўжэй, а камісія будзе вышэйшая. На выбудоўванне новых аплатных ланцужкоў спатрэбіцца час. «Ёсць яшчэ пытанне з бяспекай іх правядзення. Сістэма SWIFT гарантуе, што ўсе плацяжы будуць бяспечна праводзіцца, а ў выпадку выкарыстання іншых варыянтаў перадачы звестак банкам давядзецца самім турбавацца з гэтай прычыны», – патлумачыла Анастасія Лузгіна.
Звычайныя беларусы таксама сутыкнуцца з цяжкасцямі пры адпраўленні міжнародных грашовых пераводаў і, адпаведна, пры атрыманні грошай з-за мяжы. Рух грошай у краіне пры гэтым не пацярпіць: нацыянальная плацежная сістэма будзе працаваць, як і працавала, сцвярджае экспертка:
«Для эканомікі ў цэлым адлучэнне ад SWIFT абернецца скарачэннем валютнай выручкі. Калі яна і будзе паступаць, то з вялікімі затрымкамі. Праз немагчымасць аплаціць імпартныя тавары іх асартымент на беларускім рынку можа істотна скараціцца».
Паводле Анастасіі Лузгінай, гісторыя ведае толькі адзін прыклад адлучэння банкаў ад сістэмы SWIFT, гэта Іран: «Калі разглядаць іранскі досвед, то можна выказаць здагадку, што некаторыя банкі ўсё ж змогуць працаваць, але на змяненне плацежных схемаў, вядома ж, спатрэбіцца час. Гэта, вядома, не поўны калапс, але вялікія цяжкасці, якія мы адразу адчуем».
Праблемы ў фінансава-банкаўскай сістэме, з якімі можа сутыкнуцца нашая краіна, звязаныя не толькі з уласна адлучэннем ад SWIFT. «Ужо цяпер карткі «Visa» і «Mastercard», эмітаваныя беларускімі «дочкамі» расейскіх банкаў, перасталі працаваць за мяжою», – патлумачыла Анастасія Лузгіна. Беларусы ўжо не могуць скарыстацца магчымасцю аплаціць таксі онлайн, а платформа «Bolt» заявіла, што пакідае Беларусь. Прычына ў санкцыях, уведзеных супраць галоўных расейскіх банкаў ды іхных беларускіх «дачок». «Пакуль няясна, ці будуць дзеяць гэтак званыя другасныя санкцыі – тыя, што датычаць не саміх падсанкцыйных банкаў, а тых, хто з імі будзе супрацоўнічаць», – удакладніла Анастасія Лузгіна.
«Ад таго, як павядуць сябе ў гэтай сітуацыі аплатныя сістэмы «Visa» і «Mastercard», будзе залежаць, ці зможам мы аплочваць сваймі карткамі пакупкі ў інтэрнэт-крамах, рэзерваваць гатэлі і купляць квіткі на самалёты», – адзначыла экспертка, патлумачыўшы, што з выкарыстаннем SWIFT гэта ніяк не звязана. Адлучэнне Беларусі ад гэтай сістэмы міжбанкаўскіх разлікаў не перашкодзіць беларусам расплачвацца банкаўскімі карткамі.
ВД belsat.eu
