У Польшчы не хочуць паставіць помнік загінулым бальшавікам, расейцы ў адказ не пагаджаюцца на мемарыял на месцы катастрофы ўрадавага самалёту пад Смаленскам, бо ён «завялікі».
Помнік агрэсарам? Палякі супраць
[vc_single_image image=”346826″ img_size=”large”]
На мінулым тыдні расейскія дзяржаўныя медыі паведамілі, што распачаўся збор сродкаў на помнік загінулым «у польскіх лагерах». Гаворка ідзе пра чырвонаармейцаў, якія падчас савецкай агрэсіі на Польшчу ў 1919 годзе памерлі ў палоне.
Помнік меўся б паўстаць на могілках у Кракаве. Прадстаўнік Расейскага вайскова-гістарычнага таварыства Юрый Нікіфараў у інтэрв‘ю расейскім медыям параўнаў смерць палонных бальшавікоў у лагерах з расстрэлам польскіх афіцэраў у Катыні. Гэтыя заявы, уласна як і сама ініцыятыва паставіць помнік чырвонаармейцам, выклікала абурэнне ў палякаў – як у шараговых грамадзянаў, гэтак і ў палітыкаў.
Паводле кіраўніка МЗС Польшчы Гжэгажа Схетыны, ідэя з помнікам – «відавочная правакацыя». У сваю чаргу прэзідэнт Кракава заявіў, што «не бачыць прычынаў» узводзіць такі помнік. «Мы маем справу з агрэсарамі. Мы не будзем ставіць помнікаў агрэсарам з Вермахту, таксама і не будзем ставіць помнікаў бальшавіцкім агрэсарам».
Польскія гісторыкі сцвярджаюць, што праз цяжкую эканамічную сітуацыю і эпідэміі, у палоне загінулі 16-17 тысячаў чырвонаармейцаў. Расейскія гісторыкі называюць большую лічбу – 18-20 тысячаў. Польскі бок пры гэтым спасылаецца на дакументы Чырвонага Крыжа, які даследаваў сітуацыю ў лагерах для палонных. Паводле расейскага боку, мела месца мэтанакіраванае знішчэнне.
«Калі польскія ўлады ўважліва даследуюць дакументы, то будуць вымушаныя прызнаць, што цудоўныя правілы рыцарскіх паводзінаў у гэтым выпадку былі, мякка кажучы, парушаныя», – заявіў міністр культуры Расеі Уладзімір Мядзінскі.
Расейскі помнікавы шантаж
[vc_single_image image=”346825″ img_size=”large”]
Гэтая заява была не адзінаю рэакцыяй расейскага боку: у той жа дзень міністр культуры заявіў, што помнік, які мае паўстаць каля Смаленску на месцы катастрофы ўрадавага самалёта, «завялікі». Паводле праекту, мае быць пабудаваны мемарыял у выглядзе сцяны даўжынёю 100 метраў. Расея пагаджаецца толькі на 40.
«Мы атрымалі праект помніка даўжынёю 100 метраў. Яго ўзвядзенне немагчымае з тэхнічнага пункту гледжання, бо парушылі б правілы бяспекі аўтамабільнага руху», – заявіў Мядзінскі. Ды запрапанаваў «зменшаную» версію мемарыялу.
Раней польскі праект быў ухвалены адмыслова створанаю польска-расейскаю камісіяй і неаднаразова публічна прэзентаваўся ды абмяркоўваўся на ўзроўні міністэрстваў культуры. Падчас катастрофы самалёта ў 2010 годзе загінулі 8 чальцоў экіпажу ды 88 пасажыраў, у тым ліку прэзідэнт і першая лэдзі Польшчы, вышэйшае вайсковае кіраўніцтва, палітыкі.
Зміцер Ягораў, belsat.eu
