Дапамогі не дачакацца. Што вядома пра месца, дзе памерлі два палітвязні за восем месяцаў
У віцебскай калоніі № 3 у ноч з 8 на 9 студзеня памёр 50-гадовы палітвязень Вадзім Храсько. У пачатку траўня 2023 года таксама ў «Віцьбе» памёр 61-гадовы блогер і грамадскі актывіст Мікалай Клімовіч. Абодвух адправілі ў калонію з цяжкімі захворваннямі, а прычынамі смерці стала нясвоечасовае аказанне ім належнай медычнай дапамогі. «Вясна» даведалася, якія ў «Віцьбе» умовы ўтрымання і пра смерці ў калоніі.
Чэргі на 20-30 зняволеных
Былы палітвязень Ігар (імя змененае ў мэтах бяспекі) прабыў у віцебскай калоніі больш за два гады і нядаўна вызваліўся.
Ігар кажа, што часта па медычную дапамогу ў калоніі звяртацца яму не даводзілася.
«Нават калі ў мяне была тэмпература, я разумеў, што паход у медчастку можа нічым не скончыцца. Пакуль пастаіш у чарзе ў маленькім прылазніку, дзе могуць знаходзіцца адначасова 20-30 зняволеных, то можаш, акрамя прастуды, нахапаць яшчэ ўсялякіх іншых хвароб», – распавядае былы палітвязень.
Дапамогі можна было зусім не дачакацца – медчастка проста закрывалася і персанал сыходзіў. Але і зняволеныя стваралі праблемы.
«Палова з іх прыходзіла туды, каб атрымаць даведку і не ісці на прамзону», – працягвае Ігар.
Пломба на тыдзень
Якасць медпаслуг у калоніі № 3 пакідае чакаць лепшага.
«Як толькі я прыехаў з СІЗА, у мяне была вялікая дзірка ў зубе – яе трэба было тэрмінова загаіць, таму што туды трапляла ежа і пачынала балець. Аднак я не мог патрапіць да стаматолага на працягу паўгода, таму што яго проста не было. Ніхто не хацеў ісці на працу ў калонію. Калі ён нарэшце з’явіўся, я адразу ж запісаўся да яго, але прынялі мяне толькі праз тыдзень. Пломбы, якую мне паставілі, хапіла прыкладна на месяц. Праз месяц я вырашыў усё ж зноў пайсці, каб загаіць тую дзірку. Стаматолаг мне яшчэ больш прасвідраваў яе, і новая пломба вывалілася ўжо праз тыдзень», – кажа Ігар.
Да вызвалення ён хадзіў з вялікай дзіркай у зубе, бо баяўся, што стаматолаг зусім сапсуе зуб.
Атрымаць патрэбныя лекі і вітаміны вельмі складана.
«Вядома, можна папрасіць сваякоў перадаць. Аднак для гэтага трэба прайсці доўгі квэст. Таму што адразу пішаш заяву на начальніка калоніі з просьбай даць дазвол сваякам перадаць мне медычную бандэроль у пэўным складзе, пералічваючы канкрэтныя медыкаменты. Потым гэтую заяву падаюць начальніку медчасткі, які павінен падпісаць яе і тым самым даць дазвол. Пасля гэтага з медчасткі табе прыносяць бланк. Ты яго павінен запоўніць і аддаць назад. У большасці выпадкаў нейкае звяно (штосьці з заяў) губляецца. Таму часта гэтая працэдура зацягваецца на месяц, а то і на два», – адзначае былы вязень.
Смерці ў калоніі
Па словах Ігара, за больш чым два гады яго зняволення ў калоніі памерла каля васьмі – дзевяці зняволеных. Хтосьці паміраў ад старасці, а хтосьці нават ад спынення сэрца.
«Параўнальна нядаўна ў калоніі памёр зняволены гадоў 55. Ён хадзіў пастаянна на стадыён і займаўся спортам. Пад раніцу ён пачаў хрыпець і памёр. У яго спынілася сэрца. І каб нехта прыходзіў з медчасткі – я не чуў. Супрацоўнікі прыйшлі непасрэдна пасля падʼёму», – кажа Ігар.
Хуткія прыязджалі ў калонію досыць часта – калі была неабходная зняволеным тэрміновая медычная дапамога, або на выходных, калі няма дзяжурнага лекара, узгадвае палітвязень.
Падрабязнасці смерці Мікалая Клімовіча
Інфармацыі пра абставіны смерці Мікалая Клімовіча практычна няма да гэтага часу. Былы палітвязень распавёў усё, што вядома:
«Усе навіны мы атрымлівалі з радыё “Зэк”: па чутках, якія хадзілі паміж атрадамі. Усю інфармацыю мы атрымлівалі такім шляхам і праверыць яе праўдзівасць было немагчыма.
Мы чулі, што памёр палітычны, які нават не паспеў падняцца ў калонію. Па чутках, якія даходзілі да нас, ён нават не паспеў падняцца на »каранцін«. Казалі, што ён сябе дрэнна адчуваў падчас этапу. Калі ён толькі прыехаў з этапу [з Берасцейскага СІЗА ў Віцебскую калонію яго везлі праз усю Беларусь], яго перадалі калоніі, яму стала дрэнна, выклікалі хуткую і ён памёр. Паводле папярэдняй інфармацыі, ён памёр у машыне хуткай дапамогі. Гэта ўся інфармацыя, якая дайшла да нас. Таму што адміністрацыя калоніі вельмі клапоціцца, каб інфармацыя з волі не праходзіла, і наадварот», – кажа Ігар.
Ён адзначае, што этап патрабуе ад зняволенага шмат энергіі і сілаў.
«Едзеш у накураным вагоне… Калі чалавек не паліць і мае праблемы з дыханнем, то гэта можа вельмі моцна адбіцца. Таксама бываюць перагружаныя купэ, што дадаткова вельмі ўплывае на этап і стан зняволеных пры гэтым. Ды і сама атмасфера моцна не спрыяе добраму стану здароўя», – падводзіць рысу Ігар.
Праваабаронцы падкрэсліваюць, што крымінальныя справы па абодвух фактах смерці палітвязней не заведзеныя. Калоніяй кіруе 47-гадовы Філіп Стурчанка. Прыкладна з траўня 2023 года ён замяніў Аляксея Старавойтава.
Арсен Рудэнка belsat.eu
