А ведаеце, як яны наш Мазыр называюць?! Чорная Русь і яе каларытная беларуская мова

Чорная Русь гаворыць па-беларуску! І тутай, таксама як і ў Беларусі, ахвотна гадуюць каровак і вырабляюць малочныя прадукты. Праўда, ёсць шмат адметнасцяў – і ў мове, і ў ладзе жыцця. Падрабязней – у новым выданні праграмы «Мова нанова».

Нашая госця – журналістка Уршуля Шубзда. Яна называе сваю малую радзіму, паўночнае Падляшша, Чорнай Руссю.

З дзяцінства Уршуля гаворыць мясцоваю беларускаю гаворкаю. Яна так адрозніваецца ад літаратурнай беларускай, што паслухаўшы менскую прафесарку ва ўніверсітэце, Уршуля спужалася: «Божа, што я тут раблю? Я ніколі гэтай мовы не засвою!»

Але ўсё атрымалася – у чым вы пераканаецеся, паглядзеўшы нашую праграму. А таксама даведаецеся пра асаблівы свет Чорнае Русі.

У граматычнай частцы Віктар Шукеловіч раскажа пра адную з самых складаных тэмаў – націскі ў беларускіх словах. І дасць падказкі, як зразумець, дзе іх ставіць.

Тоеснасць = ідэнтычнасць

Тутай (плск.) = тут

Натуральны – рус. естественный

Дагэтуль = да гэтага часу

Трываць = адбывацца

Утульна = камфортна

Меркаваць = думаць, лічыць

Паасобны, асобны – рус. отдельный

Распавесці = расказаць

Гандляваць – рус. торговать

Пакупнік – рус. покупатель

Дагадзіць – рус. угодить

Адсотак = працэнт

Сядзіба = паселішча

Штораз = кожны раз

Звяртаць увагу – рус. обращать внимание

Націск – рус. ударение

Крыўдзіцца – рус. обижаться

Асаблівасць – рус. особенность

Бракаваць = не хапаць

Праца ліцэнзіяцкая = бакалаўрэат

Назоўнік – рус. существительное

Бахур = шумнае дзіця

Веды – рус. знания

Шкадаваць – рус. сожалеть

Прынамсі = па меншай меры

Пераканаць = упэўніць

Выкладаць – рус. преподавать

Пераасэнсаваць – рус. переосмыслить

Спраўдзіцца = рэалізавацца

Грунтоўна = фундаментальна

Хіба = недахоп, слабое месца

Здарацца = бываць

Спасылка – рус. ссылка

Як мага шырэй – рус. как можно шире

Адукацыйную праграму «Мова нанова» глядзіце кожную нядзелю на тэлеканале «Белсат» праз спадарожнік «Астра 4A» (ранейшая назва – «Sirius4»), онлайн, у закладцы «Праграмы» на нашай старонцы або на канале YouTube.

Калаж з фота: Straż Graniczna / Twitter