Departament Bezpieczeństwa Państwowego (VSD) Litwy wydał charakterystykę zjawiska, jakim jest litwinizm. Określił także, czy zagraża on istnieniu Republiki Litewskiej.
Zgodnie z definicją VSD, litwinizm to radykalna gałąź białoruskiego nacjonalizmu, “której jednym z głównych założeń ideowych jest odrzucenie bałtyckiego pochodzenia Wielkiego Księstwa Litewskiego i dynastii książęcych nim rządzących, kwestionowanie przynaleźności znacznej części terytorium do Republiki Litewskiej ze stolicą w Wilnie. Departament zauważa przy tym, że zwolennicy litwinizmu wysuwają też pretensje terytorialne wobec innych państw graniczących z Białorusią.
Według VSD, wyznawcy tej ideologii są prześladowani na Białorusi ze względu na ich negatywny stosunek do reżimu Alaksandra Łukaszenki i odrzucanie oficjalnej polityki historycznej Mińska, zgodnie z którą “Białorusini i Rosjanie to jeden naród”. W związku z tym, że zasilają oni szeregi aktywnej opozycji antyłukaszenkowskiej, wielu zostało zmuszonych do emigracji do Unii Europejskiej, w tym na Litwę.
Departament Bezpieczeństwa Państwowego Litwy zauważa przy tym, że konflikt pomiędzy Litwinami i Białorusinami wyznającymi ideologię litwinizmu ciągnie się od lat 90, głównie w niszowych forach internetowych poświęconych historii. Według raportu, w sieciach społecznościowych idea litwinizmu rozstałą znacząco rozpropagowana dopiero w ciągu ostatnich miesięcy.
– Niektóre incydenty czy wypowiedzi zwolenników tej ideologii w sieciach społecznościowych wywołały odzew w litewskiej przestrzeni informacyjnej i stymulowały dyskusję o ryzyku związanym z tym rodzajem działalności – napisał VSD.
Specsłużba podała przy tym, że działalność zwolenników ideologii litwińskiej nie stanowi obecnie realnego zagrożenia dla suwerenności, ustroju konstytucyjnego i integralności terytorialnej Republiki Litewskiej.
– Jednak pozycje ideologiczne przez nich propagowane mogą nasilić napięcia międzyetniczne w państwie i zainicjować negatywny stosunek do lojalnej wobec państwa części społeczności białoruskiej na Litwie – czytamy w raporcie.
W publikacji podkreślono, że Departament zbiera informacje o zagrożeniach i czynnikach ryzyka, związanych z nową białoruską diasporą i przekazuje je organom prawodawczym państwa. VSD udziela też rekomendacji organom decydującym o odmowie lub anulowaniu prawa pobytu na Litwie osobom stanowiącym zagrożenie dla państwa.
W ubiegłym tygodniu przewodniczący litewskiej komisji parlamentarnej ds. bezpieczeństwa narodowego i obrony Laurynas Kasčiūnas podkreślił, że żyjący na Litwie białoruscy opozycjoniści powinni być zaniepokojeni coraz bardziej widocznymi przejawami litwinizmu. Według niego, Litwa nie może godzić się na ideologię, która zaprzecza tożsamości narodowej i pamięci historycznej Litwinów.
Z kolei przebywająca na wygnaniu na Litwie liderka białoruskich sił demokratycznych Swiatłana Cichanouskaja w swoim zwrocie do rządu litewskiego zapewniła, że w opinii ogółu Białorusinów terytorium i państwo litewskie należą do narodu litewskiego i nikogo więcej.
– Są one nienaruszalne, a ci, którzy mówią inaczej, są prowokatorami pozostającymi po stronie agresora. Białorusini nie mają i nigdy nie będą mieć pretensji terytorialnych do swoich sąsiadów – podkreśliła Cichanouskaja.
Powrót do Wielkiego Księstwa Litewskiego
Litwinizm (biał. ліцвінства, літвінства / lićvinstva, litvinstva) to powstała na początku lat 90 XX wieku idea wielkolitewska, odwołująca się do dziedzictwa wieloetnicznego Wielkiego Księstwa Litewskiego i będąca w opozycji do rosyjskiej idei panslawizmu. Pierwotnie kultywowana głównie przez młodą białoruską inteligencję, propagowana przez piszące białoruskim alfabetem łacińskim pismo Litwa. Według zwolenników tej ideologii, nazwy Litwa powinno używać się do określenia wszystkich terenów dawnego WKL (a nie jedynie Republiki Litewskiej), a Litwinami są wszyscy mieszkańcy tego obszaru – a nie przedstawiciele współczesnego narodu litewskiego.
Raman Szawiel, pj/belsat.eu
