Zabójstwo Jewgienija Prigożyna zorganizował były szef FSB Nikołaj Patruszew - WSJ
23 sierpnia oficerowie rosyjskiego wywiadu umieścili bombę w skrzydle samolotu, którym założyciel Grupy Wagnera Jewgienij Prigożyn wraz z dziewięcioma innymi osobami planował lecieć do Petersburga. Pół godziny po starcie na wysokości 8,5 tys. metrów doszło do eksplozji – zginęli wszyscy pasażerowie i członkowie załogi. Według dziennika The Wall Street Journal zleceniodawcą zamachu był szef Rady Bezpieczeństwa Rosji i były szef FSB Nikołaj Patruszew. Gazeta dowiedziała się o tym od źródeł w zachodnim wywiadzie i byłych współpracowników rosyjskich służb specjalnych.
Jak Prigożin trafił na celownik Patruszewa
Już w połowie wiosny 2022 roku stało się jasne, że oczekiwania Rosji związane z inwazją na Ukrainę nie były uzasadnione. Blitzkrieg nie wypalił, zginęło dziesiątki tysięcy rosyjskich żołnierzy. Następnie Kreml zwrócił się o pomoc do Jewgienija Prigożyna i jego najemniczej Grupy Wagnera. Oligarcha nazywany „kucharzem Putina” był niegdyś właścicielem firmy cateringowej obsługującej Kreml.
Grupa Wagnera zaczęła odnosić sukcesy na froncie i zyskiwać popularność wśród Rosjan i elit politycznych. Dziennikarze amerykańskiej gazety piszą, że ten stan rzeczy zaniepokoił Patruszewa. Od lata 2022 roku zaczął ostrzegać Putina, że rosnące wpływy Prigożyna i jego najemników stanowią zagrożenie dla Kremla.
Początkowo rosyjski prezydent miał go zignorować, ponieważ wagnerowcy okazali się skuteczni na froncie. Wszystko zmieniło się jednak jesienią 2022 roku. Prigożyn rzekomo zadzwonił do Putina, zbeształ prezydenta i w dosadny sposób zażądał większej ilości amunicji, gdyż brak pocisków doprowadził do dużych strat jego najemników. Źródło WSJ podało, że Patruszew był w tym momencie w biurze Putina. Po rozmowie szef Rady Bezpieczeństwa po raz kolejny powiedział prezydentowi, że Prigożyn stał się niebezpieczny, bo przestał szanować kremlowskie władze. Tym razem Putin go posłuchał.
Do grudnia 2022 roku Putin przestał odpowiadać na apele Prigożyna i ignorował jego publiczne i prywatne prośby o zwiększenie dostaw dla najemników. Brak odpowiedzi skłonił szefa Grupy Wagnera do publicznego nagłośnienia konfliktów z kierownictwem Ministerstwa Obrony.
Bunt
Latem 2023 roku Prigożyn i 25 tysięcy jego najemników ruszyli w stronę Moskwy w spektakularnym „Marszu Sprawiedliwości”. WSJ podaje, Putina znajdował się wtedy poza stolicą – w jednej ze swoich „letnich rezydencji”. Patruszew wziął na siebie inicjatywę likwidacji zagrożenia.
Szef Rady Bezpieczeństwa wezwał sympatyzujących z Prigożynem oficerów armii rosyjskiej i poprosił ich, aby nakłonili go do zaprzestania buntu. Według publikacji szef wagnerowców zignorował pięć wezwań Kremla do zaprzestania działań.
Patruszew próbował także pozyskać wsparcie Kazachstanu. Poprosił prezydenta Kasyma-Żomarta Tokajewa, by wysłał do Rosji swoich żołnierzy, w przypadku gdyby armia rosyjska nie była w stanie powstrzymać najemników. Patruszew miał stwierdzić, że kazachskie władze powinny się odwdzięczyć za pomoc w stłumieniu zamieszek w styczniu 2022 roku. Wtedy to do Kazachstanu przybyły siły ODKB, czyli sojuszu wojskowego pod egidą Rosji. Kazachski prezydent miał mu jednak odmówić.
Roli mediatora między Prigożynem a Kremlem wziął na siebie Alaksander Łukaszenka, który po sześciu telefonach do Putina i szafa buntowników zdołał przekonać tego ostatniego do odwrotu. Prigożynowi zaproponowano bezpieczny wyjazd na Białoruś, na co się zgodził.
Jednak Patruszew miał inne plany wobec przywódcy wojskowej rebelii.
Zamach
Na początku sierpnia Patruszew polecił swojemu przybocznemu opracować plan zabicia Prigożyna. O planach poinformowano Putinowi, który nie wyraził sprzeciwu.
Kilka tygodni później, po podróży po Afryce, Prigożyn wrócił do Rosji. 23 sierpnia wraz z dowódcą Grupy Wagnera Dmitrijem Utkinem ps. Wagner i pięcioma współpracownikami wsiadł do prywatnego samolotu na moskiewskim lotnisku Szeremietiewo, skąd wylecieli Petersburga. Przed odlotem samolot został sprawdzony przez inspektorów bezpieczeństwa. Według WSJ właśnie w tym momencie podłożono bombę. Pół godziny później, gdy samolot leciał w pobliżu wsi Kużenkino, bomba eksplodowała, zabijając, nie tylko szefa Grupy Wagnera i jego ludzi, ale też trójkę członków załogi. Rosyjski oligarcha i szef najemniczej grupy zginał dwa miesiące po wywołanym przez siebie buncie.
W październiku podczas sesji plenarnej XX corocznego spotkania klubu dyskusyjnego Wałdaj Władimir Putin opowiedział o szczątkach granatów odłamkowych rzekomo znalezionych na miejscu katastrofy samolotu przewożącego Jewgienija Prigożyna. Przekazał, że zapoznał się z wnioskami rosyjskiego Komitetu Śledczego, który twierdzi, że „nie było żadnego wpływu z zewnątrz na samolot”. Prezydent Rosji zasugerował też wątek narkotykowy – przypomniał, że w czerwcu w biurze Grupy Wagnera znaleziono 5 kg kokainy.
Aleksandr Skrylnikow Vot-tak.tv / jb/ belsat.eu
