„Reżim nie ma powodu”. Dlaczego amnestia Łukaszenki nie obejmie więźniów politycznych?
Władze na Białorusi rozpoczęły przygotowania do amnestii, która odbędzie się w tym roku z okazji 80. rocznicy wyzwolenia kraju spod okupacji niemieckiej. Oczekuje się, że zostaną zwolnieni ci, którzy dopuścili się drobnych przestępstw. Amnestia nie dotyczy więźniów politycznych, których szef MSW nazwał „terrorystami” i „ekstremistami”. Analityk Wadzim Mażejka w komentarzu dla Biełsatu zauważył, że reżim nie ma powodu do wypuszczania na wolność osób skazanych z powodów politycznych.
Według źródeł rządowych obecna amnestia nie będzie się prawie niczym różniła od tej przeprowadzonej w 2022 roku. Na przedterminowe zwolnienie będą mogli liczyć ci, którzy dopuścili się przestępstw niestwarzających dużego zagrożenia publicznego lub nieuważanych za poważne. Z amnestii będą mogli skorzystać:
- nieletni;
- kobiety w ciąży;
- kobiety i samotni mężczyźni wychowujący małe dzieci;
- emeryci;
- osoby z I i II grupą niepełnosprawności;
- chorzy z aktywną formą gruźlicy;
- chorzy onkologicznie;
- zakażeni wirusem HIV;
- weterani działań bojowych na terytorium innych państw;
- poszkodowani w wyniku katastrofy Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej;
- obywatele uprzywilejowanych kategorii..
Niektórym skazanym kary zostaną obniżone. Na przykład w przypadku osób, które popełniły poważne przestępstwa – o jeden rok. Ponadto na wolność zostaną zwolnieni ci, którym pozostało mniej niż rok pozbawienia wolności za poważne przestępstwa.
O rok obniżone zostaną także wyroki nastolatków poniżej 18. roku życia odbywających kary za przestępstwa narkotykowe oraz skazanych za korupcję.
Na spotkaniu z Alaksandrem Łukaszenką minister spraw wewnętrznych Iwan Kubrakou zauważył, że amnestia nie pogorszy sytuacji przestępczej w kraju:
– Zastosowanie ustawy o amnestii w 2022 r., które analizowaliśmy, nie miało istotnego negatywnego wpływu na stan przestrzegania prawa i porządku. Spośród 5500 osób objętych amnestią około 4% ponownie popełniło przestępstwo.
Jednym z warunków zwolnienia jest naprawienie szkody wyrządzonej pokrzywdzonym. Minister powiedział, że ostatnim razem osoby objęte amnestią otrzymały rekompensatę w wysokości 4,5 mln Br.
Zdaniem Kubrakowa Łukaszenka częściowo poparł propozycje MSW i polecił „pracować nad każdą z nich indywidualnie”. Szczególną uwagę zwrócił na nieletnich, kobiety z dziećmi i matki wielodzietne.
Jednocześnie więźniowie polityczni, uważani za „terrorystów” i „ekstremistów”, nie zasługują na humanitarne traktowanie, ponieważ „wszyscy rozumieją, co ci ludzie zrobili” – powiedział minister.
– Na chwilę obecną problem pozostaje aktualny. Niestety, uciekający za granicę na różne sposoby próbują oddziaływać na naszych obywateli, zwłaszcza na młodych ludzi. Ale kontrolujemy sytuację, prowadzimy rozpoznanie, w tym w Internecie, ponieważ wszystko to dzieje się zdalnie – powiedział Kubrakou.
Według niego każdy, kto otrzymał wyrok za „ekstremizm” i „terroryzm”, miał możliwość poprosić Łukaszenkę o ułaskawienie. Odpowiednie wnioski „zostały rozpatrzone i częściowo uwzględnione”. Pozostali nie okazują potrzebnej skruchy – powiedział szef MSW.
– Mówiąc szczerze, nie widzę obecnie żadnego szczególnego powodu, dla którego reżim miałby wypuszczać więźniów politycznych – stwierdził w komentarzu dla Biełsatu redaktor „Rocznika Białoruskiego ” Wadzim Mażejka.
Przyznał, że nie spodziewał się litości dla więźniów politycznych, gdy w zeszłym roku obrońcy praw człowieka zapowiedzieli, że będzie amnestia.
– Dla Łukaszenki uwolnienie więźniów politycznych nie doprowadzi do niczego szczególnego. Nie uczyni to go prawowitym prezydentem i nie zniesie sankcji. Nie byłby to sygnał, który chciałby wysłać społeczeństwu przed wyborami [parlamentarnymi 25 lutego – przyp. belsat.eu], bo taki sygnał oznaczałby pewnego rodzaju odprężenie, potencjalną aktywizację ludzi, a tego właśnie Łukaszenka by teraz nie chciał.
Jednym z sygnałów zwiastujacych uwalniania więźniów politycznych byłoby zakończenie represji. Tu jednak światełka w tunelu nie widać.
– Po ustaniu represji możemy spodziewać się uwolnienia więźniów politycznych. Logika jest taka, że codzienny potok represji musi się zakończyć, bo nie ma sensu zwalniać jednych więźniów politycznych, jednocześnie osadzając innych – uważa ekspert.
Rządzący Białorusią nie mają bodźców ani powodu do uwalniania więźniów politycznych, mówi Mażejka.
– Nie możemy mieć nadziei, że Łukaszenka wypuści ludzi tylko dlatego, że ich szkoda. Jeśli traktuje więźniów politycznych jak towar, trzeba zrozumieć, że on chce za nich coś dla siebie zyskać. Musimy przyjrzeć się sytuacji na Białorusi, aby zobaczyć, że na ogół ludzie Łukaszenki czują się bezpieczni. W latach 2012–2014 Łukaszenka czuł się bezpiecznie, nie widział zagrożeń dla istnienia reżimu, więc mógł bezpiecznie wypuścić więźniów politycznych, po czym represje nie były kontynuowane – podkreślił analityk.
Poprzednią amnestię ogłoszono na Białorusi w grudniu 2022 r., z okazji wyznaczonego na 17 września Dnia Jedności Narodowej. Podstawą odpowiedniego projektu ustawy była wówczas wstępna amnestia, która miała miejsce w maju 2020 roku z okazji 75. rocznicy Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej.
Amnestia w 2020 r. objęła 9 000 osób, a 2500 zostało zwolnionych. Brakuje oficjalnych danych na temat skutków ostatniej amnestii. Szef MSW zapowiedział, że teraz uwolnionych może zostać 4500 osób, a łącznie złagodzenie wyroków czeka 8500 więźniów. Wtedy, podobnie jak obecnie, amnestia nie obejmowała skazanych w wyrokach politycznych.
Reżim Alaksandra Łukaszenki przetrzymuje w aresztach, koloniach karnych i więzieniach 1414 więźniów politycznych.
Sciapan Kubik, pj/belsat.eu
