11 i 12 lipca 1943 r. Ukraińska Powstańcza Armia dokonała skoordynowanego ataku na polskich mieszkańców 150 miejscowości na Wołyniu. Była to kulminacja trwającej już od początku 1943 r. fali zbrodni na Polakach, w wyniku której zginęło ok. 100 tys. osób. W 80. rocznicę tych wydarzeń, w Warszawie odbywają się główne obchody Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Ludobójstwa.
Zbrodnia wołyńska jest jednym z najbardziej dramatycznych epizodów II wojny światowej. W przeciwieństwie do mordów dokonywanych przez okupantów niemieckich i sowieckich, ludobójstwo na Wołyniu było często popełniane przez sąsiadów ofiar, których przodkowie przez wiele dziesięcioleci zamieszkiwali wraz z Polakami te same miejscowości. Rzeź wołyńska nie była jednak spontanicznym wybuchem nienawiści, ale skutkiem długotrwałego oddziaływania ideologii nacjonalizmu ukraińskiego, który za główny cel stawiał sobie stworzenie niepodległej, jednolitej etnicznie Ukrainy przez wymordowanie i wypędzenie Polaków oraz przedstawicieli innych narodowości. Jej sprawcami byli członkowie Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów – B (frakcja Stepana Bandery), podporządkowana jej Ukraińska Powstańcza Armia oraz zachęcona przez nich ludność. Bezpośrednią odpowiedzialność za wydanie zbrodniczego rozkazu ponosi główny dowódca UPA Roman Szuchewycz.
W centralnych obchodach Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Ludobójstwa wziął udział Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki.
– W sarkofagu, który tu znajduje się pod Krzyżem Wołyńskim, zebrana została ziemia z tysięcy polskich miejscowości, wsi, (…) których nazwy znajdują się na tych 18 tablicach tu, za mną. To ziemia, w którą wsiąkła krew ponad 100 tysięcy naszych rodaków, mieszkańców II Rzeczypospolitej w latach 1942-1947 – powiedział szef rządu podczas uroczystości.
Szef rządu podkreślił, że obowiązkiem państwa polskiego jest upamiętnianie ofiar tragicznych wydarzeń sprzed 80 lat:
– Tym, którzy odeszli, winni jesteśmy przynajmniej właśnie pamięć, prawdę, odszukanie ich doczesnych szczątków i pochówek. Tym, którzy przyjdą po nas, jesteśmy zobowiązani lepsze życie, ale właśnie życie tylko w prawdzie, tylko takie życie, które będzie oparte o fundament pojednania, ale ten fundament pojednania musi wspierać się na filarach prawdy.
Morawiecki zwrócił się także do – jak mówił – „naszych ukraińskich sąsiadów, do naszych ukraińskich sojuszników, którzy dzisiaj doświadczają wojny”:
– To dziś codziennie ukraińscy żołnierze giną za swoją wolność, za swoją suwerenność, za prawo do życia, ale giną także za bezpieczeństwo Europy, za bezpieczeństwo Polski. Nie ma niemal dnia, kiedy w barbarzyńskich atakach artyleryjskich, rakietowych, bombowych nie giną także kobiety i dzieci na Ukrainie, dlatego nasi ukraińscy sąsiedzi i sojusznicy dziś na pewno rozumieją, rozumieją lepiej, jak ważne dla nas jest to, aby odszukać każde miejsce, odszukać wszystkie szczątki, po chrześcijańsku je pogrzebać, postawić krzyż, zapalić znicz, pomodlić się.
O konieczności odnalezienia szczątków ofiar Zbrodni Wołyńskiej mówiła również Marszałek Sejmu Elżbieta Witek:
– Kiedy ich pochowamy i pomodlimy się przy ich grobach nasi wrogowie nie będą mogli już nic zrobić. Ta prawda wyzwoli i nas i was.
Marszałek Sejmu podkreśliła, że zarówno Polska, jak i Ukraina „mają bardzo niebezpiecznego sąsiada, którym jest Rosja”.
– Rosja zawsze stosowała tę samą starą metodę: skłócania ze sobą tych, którzy podobnie myślą, mają podobne korzenie i wyznają podobne wartości. Sprawa Wołynia musi zostać załatwiona między nami a Ukraińcami. Nie pozwólmy, by załatwiał ją ktoś trzeci – apelowała Witek.
Minutą ciszy ofiary Rzezi Wołyńskiej uczcił Sejm. Tuż po rozpoczęciu obrad na mównicę sejmową wyszedł prezes PSL Władysław Kosiniak-Kamysz:
– Nie o zemstę, lecz o pamięć wołają ofiary. W 80. rocznicę rzezi ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach Rzeczpospolitej, wnoszę o godne upamiętnienie, o ekshumację zwłok naszych rodaków, o pochówek ciał naszych rodaków. Wnoszę o godne upamiętnienie. W imieniu milionów Polaków w imieniu rodzin i środowisk kresowych – mówił lider ludowców.
md/belsat.eu wg PAP
