Ministerstwo Kultury w Mińsku przekazało UNESCO raport dotyczący białoruskiego dudziarstwa jako elementu dziedzictwa kultury niematerialnej – przekazała państwowa agencja informacyjna BiełTA. W ubiegłym roku dudziarstwo zostało wpisane do krajowego rejestru zabytków niematerialnych Białorusi.
Pismo zostało przekazane sekretariatowi Konwencji o ochronie dziedzictwa kultury niematerialnej Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Edukacji, Nauki i Kultury. Raport sporządziły w tym roku władze miejskie Mińska w koordynacji z Ministerstwem Kultury i zgodnie z wymaganiami UNESCO.
Czy białoruskie dudziarstwo zostanie wpisane na listę światowego dziedzictwa niematerialnego UNESCO, nie wiadomo. W spisie tym są już trzy białoruskie obrzędy: kolędowanie carów ze wsi Siemieżawa, korowód świętego Jury w Pahoście, odpust maryjny w Budsławiu oraz dwa rzemiosła ludowe: słomkarstwo i bartnictwo na przykładzie rejonu lelczyckiego.
Z kolei na liście materialnego dziedzictwa UNESCO znajdziemy cztery obiekty: Puszczę Białowieską (wspólnie z Polską), zamek w Mirze, ciągnący się od Morza Norweskiego do Morza Czarnego południk Struvego i kompleks pałacowo-parkowy Radziwiłłów w Nieświeżu.
Białoruskimi kandydatami do listy zabytków materialnych UNESCO są też Kanał Augustowski, XI-wieczny sobór świętej Zofii w Połocku, XII-wieczna cerkiew Przeobrażenia Pańskiego w Połocku, XII-wieczna cerkiew świętych Borysa i Gleba w Grodnie (tzw. Kołoża), murowane świątynie obronne w Murowance, Synkowiczach i Komajach oraz drewniane cerkwie Polesia.
Na białoruską listę zabytków kultury niematerialnej dudziarstwo wpisano w ubiegłym roku. Ministerstwo Kultury określiło, że białoruskie dudy to konkretny instrument dęty składający się ze skórzanego miechu, ustnika, wydającego stały niski dźwięk burdonu oraz żalejki, na której wygrywana jest melodia. Obie piszczałki muszą być zakończone w formie rogu.
Dudziarstwo na terenie Białorusi występuje co najmniej od XV wieku, a do połowy XX wieku dudy tam jednym z najpopularniejszych instrumentów. Jeszcze w naszym stuleciu miłośnicy dudziarstwa i władze organizowały liczne koncerty i wydarzenia związane z tym tradycyjnym instrumentem. Według państwowych statystyk obecnie grą na dudach zajmuje się na Białorusi już tylko 30 profesjonalnych i około 100 amatorskich muzyków.
Jak wiele elementów kultury wywodzących się z Wielkiego Księstwa Litewskiego, dudy bywają na Białorusi kojarzone z protestami przeciwko reżimowi Alaksandra Łukaszenki. Za grę na tych instrumentach podczas marszów w Mińsku muzycy Uładzimir i Nadzieja Kałaczowie z zespołu Irdorath spędzili dwa lata za kratami.
Występ dudziarza Dzianisa Szmatko wraz z zespołem muzyki dawnej był też elementem tegorocznych obchodów Dnia Wolności Białorusi na Placu Zamkowym w Warszawie.
Aleś Nawaborski, pj/belsat.eu
