WSJ ujawnił szczegóły traktatu pokojowego między Rosją a Ukrainą z kwietnia 2022 roku
The Wall Street Journal przeanalizował traktat pokojowy między Rosją a Ukrainą datowany na 15 kwietnia 2022 roku. Strony negocjowały wówczas zakończenie pełnowymiarowej inwazji. Rozmowy załamały się po ujawnieniu rosyjskich zbrodni w podkijowskim miasteczku Bucza, a w czerwcu 2022 roku zostały całkowicie zerwane. WSJ pisze, że dokument ten jest nadal postrzegany przez Rosję jako model tego, jak powinna wyglądać Ukraina po zakończeniu wojny.
Podczas gdy zarys rozmów pokojowych, które ostatecznie upadły, jest znany, pełny tekst 17-stronicowego dokumentu, z którym zapoznał się The Wall Street Journal, nie został dotychczas upubliczniony. Dziennikarze dotarli jednak do oryginalnego dokumentu.
– Kontury porozumienia, do którego dziś dąży rosyjski przywódca Władimir Putin, można zobaczyć w projekcie traktatu pokojowego sporządzonego przez rosyjskich i ukraińskich negocjatorów w kwietniu 2022 roku, około sześć tygodni po rozpoczęciu pełnowymiarowej wojny – pisze WSJ.
Zachodni urzędnicy i analitycy twierdzą, że cele te pozostają w dużej mierze niezmienione po dwóch latach walk. Sprowadzają się one do „przekształcenia Ukrainy w wykastrowane państwo trwale podatne na rosyjską agresję”.
Co zawierał zarzucony traktat?
Dokument datowany na 15 kwietnia 2022 roku opisuje, w jaki sposób negocjatorzy po obu stronach próbowali zakończyć działania wojenne, zgadzając się na przekształcenie Ukrainy w „trwale neutralne państwo nieuczestniczące w blokach wojskowych”, odmawiając jej możliwości odbudowy armii przy wsparciu Zachodu i pozostawiając Krym pod faktyczną kontrolą Rosji.
Według WSJ dokument ten pokazuje, na jak głębokie ustępstwa ukraińscy negocjatorzy byli skłonni pójść w pierwszych tygodniach wojny i do jakich kompromisów Rosja może skłonić Ukrainę, jeśli zachodnie wsparcie wojskowe ustanie, a Rosja będzie w stanie przełamać ukraińską obronę.
Projekt traktatu przewidywał, że Ukraina będzie mogła ubiegać się o członkostwo w UE, ale nie będzie mogła przystąpić do sojuszy wojskowych, takich jak Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO).
Zgodnie z projektem, na terytorium Ukrainy nie mogłaby stacjonować zagraniczna broń. Zgodnie z rosyjską wizją, ukraińskie siły zbrojne miałyby zostać redukowane do 85 tys. żołnierzy, 342 czołgów i 519 zestawów artylerii o maksymalnym zasięgu 40 kilometrów. Ukraina ze swojej strony postulowała 250 tys. żołnierzy, 800 czołgów i 1900 dział artyleryjskich.
Półwysep Krymski, okupowany przez Rosję od 2014 roku, pozostałby pod kontrolą Moskwy i nie zostałby uznany za „neutralny”. Przyszłość wschodniej Ukrainy, okupowanej przez Rosję od 2014 roku, nie została uwzględniona w projekcie, „pozostawiając tę kwestię do osobistej dyskusji między Władimirem Putinem a Wołodymyrem Zełenskim”.
Moskwa nalegała również, aby język rosyjski funkcjonował na równi z ukraińskim w organach państwowych i sądach – na co Kijów się nie zgadzał.
Zagraniczne państwa miały pełnić rolę gwarantów traktatu. Wśród nich dokument wymienia USA, Wielką Brytanię, Chiny, Francję i Rosję. Kraje te zostałyby zobowiązane do „ochrony neutralności Ukrainy w przypadku naruszenia traktatu”.
Jednocześnie kraje-gwaranci miały „wypowiedzieć międzynarodowe traktaty i porozumienia niezgodne ze stałą neutralnością Ukrainy”, w tym wszelkie obietnice dwustronnej pomocy wojskowej. Międzynarodowe gwarancje bezpieczeństwa nie miałyby zastosowania do okupowanego Krymu i Sewastopola.
Według WSJ dokument „w dużej mierze opiera się na traktacie z 1990 roku tworzącym zjednoczone Niemcy, kiedy to wojska radzieckie opuściły Niemcy Wschodnie pod warunkiem, że kraj ten zrezygnuje z broni jądrowej i zmniejszy liczebność swojej armii”.
Traktat nie odnosił się również do niektórych ważnych kwestii, takich jak to, co stanie się, jeśli Ukraina zostanie zaatakowana. Rosja chciała, aby wszystkie państwa-gwaranci zgodziły się na „środki odwetowe”, co oznaczało, że jednolita odpowiedź była mało prawdopodobna, gdyby Rosja sama stała się agresorem.
Ukraińscy negocjatorzy wyróżnili kursywą tekst wskazujący, że odmówili omówienia rosyjskiego postanowienia wymagającego od Kijowa zrzeczenia się roszczeń do jurysdykcji Międzynarodowego Trybunału Karnego, który ściga zbrodniarzy wojennych. Odmówili również ratyfikacji klauzuli znoszącej sankcje ciążących na Moskwie.
– Negocjacje były kontynuowane – nawet na Zoomie – ale ostatecznie załamały się w czerwcu 2022 roku – pisze WSJ.
Co to oznacza dla obecnego stanu rzeczy?
Według WSJ dokument odzwierciedla głęboko zakorzenione rosyjskie fobie, że Zachód, na czele ze Stanami Zjednoczonymi, spędził lata na tworzeniu „antyrosyjskiej Ukrainy”, aby podkopać, powstrzymać i „próbować kontrolować Rosję”. Moskwa, po nieudanej próbie okupacji Kijowa, próbowała udaremnić zachodnie wsparcie dla Kijowa za pomocą traktatu.
Ukraina dziś twierdzi, że nie rozpocznie rozmów pokojowych, dopóki Rosja nie wycofa wojsk z jej terytorium. Prezydent Wołodymyr Zełenski jest przekonany, że zaprzestanie działań wojennych pozwoli Rosji na dozbrojenie się i kolejny atak na Ukrainę w przyszłości.
– I choć prezydent Turcji Recep Tayyip Erdoğan zaoferował wznowienie rozmów w tym tygodniu, jakakolwiek nowa próba zawarcia pokoju wydaje się mało prawdopodobna w najbliższej przyszłości – zaznacza WSJ.
Jednocześnie, powołując się na analityków, gazeta zauważa, że zwycięstwo militarne którejkolwiek ze stron wydaje się coraz bardziej nieosiągalne. Chociaż linia frontu ledwo przesunęła się w ciągu roku, pesymizm co do perspektyw Ukrainy rośnie. Rosja niedawno dokonała pierwszego znaczącego przełomu od miesięcy w Donbasie, a wojskom Kijowa kończy się amunicja i ludzie.
WSJ dodaje, że według think tanku Chatham House Rosja naruszyła ponad 400 międzynarodowych traktatów i konwencji, odkąd po raz pierwszy zaatakowała wschodnią Ukrainę i zaanektowała Krym w 2014 roku.
– Co więcej, wszystkie poprzednie zawieszenia broni lub traktaty pokojowe z udziałem Rosji w Gruzji, Syrii i na Ukrainie zostały następnie wykorzystane przez Kreml na swoją korzyść – podsumowują dziennikarze.
lp/ belsat.eu wg WSJ, UkrPrawda
