Лукашэнка, дзядуля Зыгмунт Фрэйд і апошні канцлер Трэцяга Рэйха

Лаючы сваіх апанентаў «свядомымі» – гэта значыць, свядомымі, сам Лукашэнка цалкам падпарадкоўваецца законам несвядомага, упершыню апісанымі Зыгмундам Фрэйдам. Некаторыя з іх зводзяцца да простай формулы: што ў цвярозага ў галаве, тое ў п’янага на языку. У нашым выпадку: што чалавек, які знаходзіцца ў стане спакою, у стане схаваць ад сябе і навакольных, то чалавек, ап’янелы ад страху, вывяргае з сябе, не кантралюючы мовы, не клапоцячыся пра тое, як яго зразумеюць.

Новы ўрад Беларусі, president.gov.by

Возьмем, скажам, яго апошні маналог, адрасаваны фармальна – новаму складу ўрада, па сутнасці ж – urbi et orbi, гораду-герою Менску і ўсяму чалавецтву. Зразумела, самым узрушаючым адкрыццём у маналогу быў пасаж пра падзеі ў Андыжане, які ўсе ўжо працытавалі. Прыйдзецца працытаваць і нам:

«Забыліся, як былы прэзідэнт Іслам Карымаў у Андыжане здушыў путч, расстраляўшы тысячы чалавек. Усе асуджалі яго, а калі памёр – на каленях стаялі, галасілі-плакалі. Мы гэтага не перажылі, таму мы гэтага разумець не хочам – некаторыя. Ну, дык мы нагадаем!»

Іслам Карымаў і Аляксандр Лукашэнка, 2013 r. Фота – president.gov.by

Ну, зразумела, душыў (а, дакладней, аддаў загад расстрэльваць бяззбройных) у той момант не былы, а дзеючы прэзідэнт Карымаў. Скажам, калі б падобны загад аддаў у Казахстане сапраўды былы прэзідэнт Нурсултан Назарбаеў, то, пры ўсёй любові і павазе сілавікоў да Нурсултана Абішавіча, ні разу б яны яго паслухаліся. Але справа не ў гэтым. Справа ў тым, што Лукашэнка прагаварыўся: ён сапраўды хацеў бы заставацца ва ўладзе да самай смерці (не аддаваць жа краіну?!), і каб пасля яго смерці, да таго ж, «на каленях стаялі, галасілі-плакалі». Ён упэўнены, што гэтым для Іслама Карымава ўсё і скончылася.

Але мы як раз – у адрозненне ад дзеючага кіраўніка беларускай дзяржавы, які плыве ў плыне несвядомага – мы як раз памятаем, што скончылася далёка не ўсе.

Гульнара Карымава пры ўладзе бацькі. Фота – Forum

Па-першае, трэба памятаць пра лёс дачок нябожчыка Іслама Абдуганіевіча. Старэйшую, Гульнару Карымаву, арыштавалі яшчэ пры яго жыцці і па яго непасрэдным загадзе. Пры гэтым злыя языкі шапталі, што такім чынам, на самай справе, «прынцэсу» ратуюць ад судовых пазоваў з іншых дзяржаў (а пазовы гэтыя сапраўды пасыпаліся пасля смерці прэзідэнта Узбекістана). Другая, Лола Карымава, ужо праз два гады пасля смерці бацькі была вымушана скласці з сябе ўсе свае ганаровыя абавязкі –уключаючы пасаду пасла Узбекістана пры ЮНЕСКА, які даваў ёй дыпламатычны імунітэт і адпаведны пашпарт. Фактычна ўся сістэма гарантый для членаў сям’і былога прэзідэнта Узбекістана дзейнічае толькі ў дачыненні да яго ўдавы, Таццяны Карымавай. Дочкам жа не дапамагаюць ніякія міжкланавыя дамоўленасці. Гэтым сітуацыя ва Узбекістане сур’ёзна адрозніваецца ад казахстанскай, дзе Назарбаеў адышоў (спачатку – фармальна, зараз ужо, падобна, канчаткова) пры жыцці. Таму яго пераемнік вымушаны лічыцца з меркаваннем бацькі. Хоць дачку таксама адправілі ў адстаўку.

Калі Лукашэнка даў зразумець, што яго цалкам задавальняе сітуацыя, аналагічная ўзбекскай, то, як мне здаецца, гэта азначае, што яму абсалютна абыякавы лёс яго шматлікай сям’і. Бо гарант яе бяспекі – бацька, жывы, свабодны, акружаны павагай, а зусім не нянавісцю і страхам. Але Фрэйда не падманеш: што сказана, тое сказана.

Мікалай, Аляксандр, Віктар і Дзмітрый Лукашэнка пасля суботніка ў «Трафімавай крыніцы». 21 красавіка 2018 года. Фота – прэсавая служба кіраўніка Беларусі

Па-другое, аб дзяржаве, якой ён не зьбіраецца нікому аддаваць. Гэта не ў прыведзенай вышэй цытаце, так што прыйдзецца яшчэ раз працытаваць Аляксандра Рыгоравіча:

«Запомніце вы і ўсе, хто мяне пачуе: краіну яны не атрымаюць. Мы яе два з лішнім дзясятка гадоў, збіраючы крыхі, ствараючы гэтую квітнеючую краіну, рабілі не для таго, каб яны прыватызавалі яе і пусцілі па свеце гэтых небарак, якія заўсёды пад бізуном хадзілі».

Ну, хто менавіта і пад які бізуном хадзіў, сказаць цяжка: магчыма, Аляксандар Рыгоравіч раптам успомніў механізатараў з саўгаса «Городец», аб якіх пісала ў сваёй кнізе «Шкловскіе тайны» Вольга Паўлава і не раз распавядаў у інтэрв’ю былы карэспандэнт газеты «Сельская жізнь» Анатоль Гуляеў. Але вось фраза аб тым, што «краіну яны не атрымаюць» –яна вельмі характэрная ў, так бы мовіць, узбекскім кантэксце.

Там краіну сапраўды «атрымаў» пераемнік, былы паплечнік прэзідэнта Карымава, прэм’ер-міністр Шаўкат Мірзіёеў. Але Шаўкат Мірамонавіч досыць хутка і радыкальна зачысціў «сілавы апарат» ад прыхільнікаў усеўладдзя «чалавека з дубінкай» і пачаў памяркоўныя, але адносна ліберальныя рэформы. Краіна пачала мяняцца, так што прэзідэнт Узбекістана сёння – цалкам прымальны партнёр для Захаду. Яго рэпутацыя – рэпутацыя рэфарматара, прагрэсіўнага дзеяча і гэтак далей. Аб гадах праўлення Карымава ўзбекская эліта успамінае як пра страшны сон, як пра час, калі затармазіўся застой.

На пахаванні Іслама Карымава сярод іншых прысутнічалі прэзідэнты Таджыкістана, Туркменістана і Афганістана, прэм’ер-міністры Расеі, Казахстана, Кыргызстана і Грузіі, кіраўнік МЗС Ірана, дзяржаўны міністр ААЭ, выканаўчы сакратар СНД і іншыя. Беларускую дэлегацыю на пахаванні ўзначаліў прэм’ер-міністр Беларусі Андрэй Кабякоў

Зразумела, што самому Ісламу Абдуганіевічу ад гэтага ні цёпла, ні холадна. Там, дзе спачывае яго прах, – устойлівая тэмпература. Але ўрачыстае пахаванне цела зусім не азначае, што справа нябожчыка прэзідэнта будзе працягвацца. І як раз калі Лукашэнка спадзяецца, што яна будзе прадоўжана, яму не варта расказваць, як ён будзе расстрэльваць бяззбройных. Варта падумаць, як ён і яго сям’я будуць жыць пасля яго адстаўкі. Таму што, вядома, ёсць і іншы варыянт – каб зусім ужо за сям’ю страшна не было. Яго ў 1945 годзе выбраў пераемніка Гітлера на пасадзе рейхсканцлера Трэцяга Рэйха. Праўда, правіў ён зусім не 26 гадоў, а роўна адзін дзень. Але, каб паклапаціцца пра лёс сям’і – часу хапіла.

Аляксандр Фядута belsat.eu

Рэдакцыя можа не падзяляць меркавання аўтара.

Стужка навінаў