У Беларусі 20 снежня афіцыйна апублікавалі закон «Аб змене законаў у пытаннях сацыяльнага абслугоўвання і сацыяльных выплатаў». Ён набывае моц 1 ліпеня 2024 года, а пра яго асаблівасці распавялі ў Міністэрстве працы і сацыяльнай абароны насельніцтва.

Жанчына сталага веку есць смятаннік, які яна толькі што набыла на Камороўскім рынку. Менск, Беларусь. 19 ліпеня 2022 года.

Фота: Белсат

Закон уводзіць адрасны падыход для вызначэння аптымальнага набору сацыяльных паслуг. Пры ацэньванні неабходнасці ў сацыяльным абслугоўванні будуць улічваць набор «сацыяльных паказанняў», што ўключае стан здароўя, умовы жыццядзейнасці асобы (наяўнасць безбар’ернага асяроддзя, выгодаў, гарачай вады, ліфта), яе сацыяльнае асяроддзе і іншыя фактары.

Пры гэтым са спісу прычынаў для надання сацыяльнага абслугоўвання выдалілі беспрацоўе, наяўнасць у сямʼі дзіцяці з асаблівасцямі псіхафізічнага развіцця (хоць пакінулі пункт аб наяўнасці дзіцяці-інваліда). Таксама з гэтага пераліку прыбралі адсутнасць у чалавека, які трапіў у цяжкую жыццёвую сітуацыю, працаздольных асобаў, якія абавязаныя паводле закону яго ўтрымліваць.

Укараняецца сістэма доўгачасовага догляду для асобаў, якія маюць асаблівую патрэбу ў старонняй дапамозе. Яна ўключае суправаджэнне сталага чалавека ўдома ва ўзаемадзеянні сацыяльных і медычных службаў. А вось перавесці такіх асобаў у дом-інтэрнат можна будзе толькі ў тым выпадку, калі стан здароўя не дазваляе заставацца ў сваім жытле.

Для маламабільных асобаў, якім складана наведваць аддзяленні сацыяльнай рэабілітацыі, уводзіцца дыстанцыйная форма сацыяльнага абслугоўвання. Гэта рэабілітацыйная работа, забаўляльная дзейнасць, правядзенне кансультацыяў псіхолагаў, іншых спецыялістаў.

Сацыяльная дапамога толькі паводле ліцэнзіі

Дамы-інтэрнаты цяпер будуць называць «сацыяльнымі пансіянатамі», бо яны забяспечваюць не толькі кругласутачны догляд, але і рэабілітацыю, падрыхтоўку інвалідаў да самастойнага жыцця, сацыяльную перадышку семʼям, маюць аддзяленні дзённага перабывання, сацыяльнай рэабілітацыі і іншае.

Плануецца арганізаваць падвоз сталых асобаў і інвалідаў, якія наведваюць аддзяленні дзённага перабывання ўстановаў сацыяльнага абслугоўвання. Яго атрымаюць непрацаздольныя асобы, якія праз стан здароўя не могуць карыстацца грамадскім транспартам або пражываюць у населеных пунктах, дзе няма рэгулярнага транспарту. Таксама транспарт дадуць тым, хто жыве ў дамах-інтэрнатах у рамках аказання ім сацыяльных паслуг.

Жанчына сталага веку ідзе па вуліцы. Менск, Беларусь. 19 ліпеня 2022 года.

Фота: Белсат

У дзяржаўную сістэму сацыяльнага абслугоўвання, акрамя тэрытарыяльных цэнтраў сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва, дамоў-інтэрнатаў, цэнтраў сацыяльнага абслугоўвання сямʼі і дзяцей, уключаць цэнтры часовага перабывання бесхацінцаў і дамы суправаджанага пражывання інвалідаў.

Уводзіцца ліцэнзаванне для недзяржаўных субʼектаў гаспадарання, якія аказваюць сацыяльныя паслугі з пражываннем пажылым і інвалідам. Яно будзе датычыць патрабаванняў пажарнай бяспекі, санітарна-эпідэмічных патрабаванняў і патрабаванняў да зместу і якасці сацыяльных паслуг. Ліцэнзію трэба атрымаць да 1 кастрычніка 2024 года, пасля чаго дзейнасць без ліцэнзіі забараняецца.

У якасці мінімальнага сацыяльнага стандарту ўводзяцца нарматывы бюджэтнага планавання выдаткаў на сацыяльнае абслугоўванне. Іх будуць ужываць для вызначэння мінімальнага ўзроўню неабходных дзяржаўных выдаткаў на сацыяльнае абслугоўванне. Адрэдагаваны і пералік паслуг, якія аказваюць дзяржаўныя ўстановы сацыяльнага абслугоўвання.

Пенсіі толькі праз банкі

Змяняецца парадак выплаты пенсіяў і іншых сацыяльных дапамог. У Менску, абласных і раённых цэнтрах пенсіі, дапамогі і іншыя сацыяльныя выплаты будуць выплачвацца праз банкі (канкрэтны банк зможа абраць сам атрымальнік). Права атрымліваць пенсію праз пошту захаваецца для асобаў, старэйшых за 70 гадоў, інвалідаў I і II групы, у семʼяў, якія выхоўваюць дзіця-інваліда ва ўзросце да 18 гадоў. Таксама змены не закранаюць асобаў, што жывуць у сельскай мясцовасці. Акрамя таго, на пошце змогуць атрымліваць пенсію асобы, якія не маюць пашпарта з рэлігійных перакананняў. Пры гэтым дастаўку пенсіяў і дапамог дадому будзе ажыццяўляць толькі «Белпошта».

Раней гэтыя прапановы крытыкавалі нават дэпутаты. Гэтак, Лілія Ананіч пісала, што недастатковае прапрацоўванне гэтага пытання «здольнае адбіцца на сацыяльным самаадчуванні людзей». А Ірына Даўгала адзначыла, што прапанова са зменамі ў выплаце пенсіяў «выклікала грамадскі рэзананс», бо каля 30-35 % насельніцтва атрымлівае пенсіі праз аддзяленні пошты і сувязі.

Апроч таго, дамам-інтэрнатам, тэрытарыяльным цэнтрам сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва, у структуры якіх створаныя аддзяленні кругласутачнага перабывання, дазволілі звяртацца ў спецыялізаваную арганізацыю для пахавання асобаў, якія пражывалі ў сацыяльных установах, пры адсутнасці сваякоў, знаёмых, якія ўзялі б на сябе арганізацыю пахавання. Пахаванне будуць здзяйсняць спецыялізаваныя арганізацыі ў межах устаноўленага памеру дапамогі на пахаванне.

Якуб Хруст belsat.eu