Вярхоўная Рада Украіны 11 красавіка ўхваліла закон аб мабілізацыі. «За» прагаласавалі 283 дэпутаты з 401, але ніводзін з партыі «Європейська солідарність» не падтрымаў закон. Дэпутат Аляксей Ганчарэнка расказаў «Белсату», што ў законе не хапала вельмі важнага пункту аб тэрмінах службы і вяртанні вайскоўцаў дамоў.
Гэты закон вельмі важны, расказвае «Белсату» народны дэпутат Украіны з фракцыі партыі «Європейська солідарність» Аляксей Ганчарэнка, прэзідэнт камітэту ў пытаннях міграцыі і ўцекачоў Парламенцкай асамблеі Рады Еўропы. Прычыны, кажа ён, зразумелыя: ідзе вайна, мабілізацыя патрэбная.
Закон уносіць змены ва ўлік вайсковаабавязаных; пашырае катэгорыі людзей, якіх могуць мабілізаваць; уводзіць абмежаванні і карныя меры супраць тых, хто ўхіляецца ад мабілізацыі; уводзіць базавую вайсковую падрыхтоўку; павялічвае выплаты за знішчаную варожую тэхніку і ўводзіць сістэму іпатэкі для вайскоўцаў на службе… Асобна Вярхоўная рада прагаласавала за тое, каб даручыць ураду павялічыць выплаты вайскоўцам на перадавой – «на нулі».
Але ў апошні момант з законапраекту прыбралі норму пра дэмабілізацыю пасля 36 месяцаў службы, звяртае ўвагу Ганчарэнка. Тады як вызначыць тэрмін службы вельмі важна, і кепска, што пытанне застаецца нявырашаным:
«Для мяне галоўны пункт у гэтым законе быў менавіта пра вызначэнне тэрміну службы, – падкрэслівае Ганчарэнка. – Гэта і падтрымка дзейных вайскоўцаў, каб у іх было разуменне, калі яны вярнуцца дадому. Каб падтрымаць іхную мараль, баявы дух. Па-другое, для тых, каго мабілізуюць, каб яны не хаваліся. Бо вельмі важна людзям ведаць, калі яны ідуць служыць, колькі яны будуць служыць».
Менавіта з гэтай прычыны «Європейська солідарність» не галасавала «за», а ўстрымалася, бо гэтае пытанне тэрмінаў службы для партыі ключавое, кажа дэпутат. Яно ключавое і для дзейных вайскоўцаў, упэўнены Ганчарэнка, і вельмі важнае для самой мабілізацыі.
Ганчарэнка вельмі сумняецца, што прэзідэнт Уладзімір Зяленскі не падпіша закон: з ім гэта дакладна было ўзгоднена, ягоная партыя «Слуга народу» гэты праект прасоўвала, урад быў аўтарам праекту, на сённяшнім паседжанні Вярхоўнай рады прысутнічаў галоўнакамандуючы Збройных сілаў…
Ухваленне закону азначае, па словах Ганчарэнкі, што мабілізацыя можа быць павялічаная за кошт пашырэння катэгорыяў прыдатных да мабілізацыі і пакаранняў за ўхіленне. Але тэмпы мабілізацыі залежаць ад задач, якія ставіць Генштаб.
«Калі казаць шырэй, мае быць размова пра нашую стратэгію, – дадае Ганчарэнка. – Мы не можам змагацца з Расеяй колькасцю людзей. Гэты шлях для нас абсалютна тупіковы: мы проста скончымся раней, чым расейцы.
Вось, уласна, і ўсё, на жаль. Гэта будзе катастрофа і для нас, і для ўсіх нашых сяброў. Таму важны ўласна менеджмент людскога рэсурсу – гэта асноўны рэсурс. Нам нашыя партнёры даюць лепшую зброю ці горшую зброю, але даюць. А вось людзей нам ніхто не збіраецца даваць. І гэта ключавое. І гэты менеджмент мае быць на найвышэйшым узроўні».
Пашырэнне мабілізацыі ва Украіне абмяркоўвалі ўжо даўно. Законапраект пра мабілізацыю ўрад унёс у Вярхоўную раду 25 снежня 2023 года, але 11 студзеня 2024-га праект адклікалі. Потым два месяцы камітэт, у якім большасць мае ўлада, разглядаў праект і рыхтаваў да наступнага чытання. 10 красавіка паседжанне па разглядзе правак скончылася а 2-й ночы, згадвае Ганчарэнка.
Чаму так адбывалася, Ганчарэнка не ведае. Пытаем: можа, справа ў тым, што Украіне трэба мабілізаваць сотні тысяч людзей, а ніхто не ведае спосабу, як зрабіць гэта і не раззлаваць народ? Дэпутат кажа, што можа быць і так: відавочна, што законапраект нельга назваць папулярным. Але не бярэцца казаць, у чым была дакладная прычына такога доўгага разгляду законапраекту.
Алесь Наваборскі belsat.eu