Журналіст Дзяніс Івашын давёў, як для чыноўнікаў Аляксандра Лукашэнкі Крым стаў фактычна і юрыдычна расейскай тэрыяторыяй – на прыкладзе аднаго санаторыя ў Ялце.
Беларусь не прызнала анексіі Крыму Расеяй, але падначаленыя Лукашэнкі дзейнічаюць так, нібы ўзброены захоп паўвострава быў законным. Такую выснову ўтрымлівае артыкул-расследаванне журналіста Дзяніса Івашына з газеты «Новы час» пра санаторый «Беларусія» ў Ялце, пад гарой Ай-Пэтры, якім валодае Кіраўніцтва справамі прэзідэнта Беларусі.
У студзені 2015-га ведамства зарэгістравала санаторый у Адзіным дзяржаўным рэестры юрыдычных асобаў Расеі. Тады здраўніца пачала плаціць падаткі і зборы ў расейскі бюджэт, карыстаючыся ўкраінскімі рэсурсамі.
«І дэ-факта, і дэ-юрэ Беларусь у дадзеным выпадку прызнае Крым, як тэрыторыю Расеі: піша ў дакументаабароце, што гэта расейская тэрыторыя, удзельнічае ў расейскай сістэме дзяржзакупаў, аказвае паслугі дзяржслужачым РФ», – мяркуе Дзяніс Івашын.
Расейскія тэндары і падаткі ў расейскі бюджэт – за кошт украінскай уласнасці, у тым ліку 12 гектараў зямлі з паркаваю зонай – культурнаю спадчынай Украіны.
«Сваёй дзейнасцю санаторый парушае заканадаўства Украіны, і гэта, вядома, можа быць падставаю для ўвядзення санкцыяў супраць дзяржаўных прадпрыемстваў у ведамстве Адміністрацыі [Кіраўніцтва] прэзідэнта РБ», – падкрэслівае Аляксандр Ліеў, міністр курортаў і турызму Аўтаномнай рэспублікі Крым у 2010–2014 гг.
Як узгадвае Аляксандр Ліеў, раней у санаторый «Беларусія» можна было трапіць толькі па вялікім блаце. Ужо тады кіраўніцтва санаторыю не супрацоўнічала з мясцовымі ўладамі, з-за чаго Міністэрству турызму даводзілася звяртацца ў беларускую амбасаду ва Украіне. Дырэктарам здраўніцы быў Барыс Андрасюк.
Пасля таго як Крым захапілі расейскія спецназаўцы ды іншыя гібрыдныя сілы, Андрасюк атрымаў падзяку ад стаўленіка Крамля Сяргея Аксёнава і грамату ад адміністрацыі Ялты. Цяпер Андрасюк – намеснік міністра аховы здароўя Беларусі, а санаторыем кіруе Андрэй Філон, таксама дзяржаўны службовец з Кіраўніцтва справамі Лукашэнкі.
«Статус гэтага санаторыя ўздымаўся і ў працы міжурадавай украінска-беларускай групы ў пытаннях гандлёва-эканамічнай супрацы. І па стане на 2017 год, наколькі я высветліў, праца часовай камісіі па статусе санаторыя была замарожаная з-за прынцыповай пазіцыі Беларусі», – апавядае Дзяніс Івашын.
У санаторыі цяпер адпачываюць расейскія чыноўнікі і работнікі ваенна-прамысловага комплексу, але кліентаў не хапае. Таму аддзел маркетынгу актыўна прадае туры ў «Беларусію» па акцыі, але з парушэннем украінскіх законаў.
Сярод спосабаў даехаць з Беларусі старонка санаторыя рэкамендуе, аўтобуснае злучэнне з Беларусі ў Крым, авіязлучэнне расейскіх рэгіёнаў з Крымам або Керчанскі аўтатранспартны мост.
Усе прапанаваныя варыянты могуць потым «адгукнуцца» турыстам. Украінскія памежнікі маюць права дэпартаваць з пункту пропуску асобаў, якія перайшлі мяжу анексаванага Крыму без адмысловага дазволу і не праз Херсонскую вобласць.
«Я б хацеў, карыстаючыся магчымасцю, каб людзі ў РБ даведаліся, што, парушаючы законы, яны пакідаюць свой лічбавы след назаўсёды, пра тое, што яны пабывалі ў гэтым санаторыі, які парушае заканадаўства, гэтая інфармацыя застаецца. Потым атрымліваць візу ў ЗША, у Еўропу, станавіцца інвестарам у цывілізаваных краінах або атрымліваць адукацыю можа стаць праблемаю», – звяртаецца да гледачоў «Белсату» Аляксандр Ліеў.
Як адказала на запыт журналістаў Служба бяспекі Украіны, у іх няма звестак, што дырэктары санаторыю – беларускія дзяржаўныя службоўцы Барыс Андрасюк і Андрэй Філон – былі ў Крыме ды перасякалі мяжу на легальных падставах.
Яраслаў Сцешык, «Белсат»
