«Белсат» спытаў экспертаў, чаму палітык загаварыў пра пагрозу аншлюсу Беларусі і ці стануць беларусы ваяваць з усходнім суседам.
Пра пагрозу паглынання Беларусі Расеяй Аляксандр Лукашэнка заявіў у інтэрв’ю расейскаму выданню «Известия» падчас саміту BRICS у Казані. Як кажуць, нішто не прадракала бяды: палітык сам пачаў разважаць пра гэта, хаця наўпрост такога пытання не было. Журналіст толькі спытаў: «Якія перспектывы і якія выклікі цяпер стаяць перад нашай Саюзнай дзяржавай?»
Лукашэнка даў зразумець, што галоўнае – эканоміка, а потым, нібыта перапрашаючы, заявіў, што Беларусь сталася суверэннай дзяржаваю «не праз сваю віну», ну і паколькі так склалася, то няхай так і застаецца.
Ён таксама запэўніў, што беларускі народ змяце «любога палітыка за любы рух цела ў гэтым кірунку».
,,«Вы меншыя, мы большыя, а ў нас эканоміка такая, сякая. Мы вам будзем дапамагаць і далей, уступайце ў склад Расеі. Так пытанні ставіць нельга. Гэта немагчыма і нельга рэалізаваць. Баюся нават сказаць, што гэта вайна», – прамовіў Лукашэнка.
Ён паскардзіўся, што «ў Расеі ў высокіх кругах некаму няймецца» далучыць Беларусь да суседняй краіны, і адзначыў, што плёну гэта не дасць:
«Так, сёння можна нахіліць, заваяваць нешта, а заўтра што? Ну добра, заваявалі Украіну, дапусцім, Расея. Што потым? Заўсёды, робячы крок, разумны мудры палітык мусіць падумаць: а далей што?»
Працягваючы прыклад Украіны, палітык падкрэсліў, што цяпер не Сярэднявечча, калі можна было захопліваць тэрыторыі, таму «дурныя задачы перад сабою ставіць не трэба і заўсёды варта думаць пра тое, што будзе потым»:
«Такую вялізную краіну можна падмяць без наступстваў? Не. Што мы хочам атрымаць, каб там пастаянна была партызаншчына і яны здзяйснялі тэракты супраць нас і расейцаў? Яны ж будуць гэта рабіць».
Цалкам зразумелымі хваляванні Лукашэнкі назваў палітычны аналітык, гісторык Аляксандр Фрыдман:
«Гэта тое, што ў чалавека баліць. Напэўна, Лукашэнка апошнім часам такія рэчы чуў, і вось у яго абвастрылася, таму ён палічыў патрэбным гэта заявіць».
У каментары «Белсату» Фрыдман адзначыў, што на палітыка магла паўплываць сустрэча з нейкімі прадстаўнікамі Захаду, пра якую той ужо не аднойчы згадваў:
,,«Рыторыка Лукашэнкі трошкі змянілася. Цалкам магу сабе ўявіць, што калі гэта былі нейкія амерыканскія чыноўнікі, яны падзяліліся пэўнай інфармацыяй, што ў Расеі, імаверна, ёсць такія планы. І магу сабе ўявіць, што на Лукашэнку гэта паўплывала».
Аналітык упэўнены, што, калі Расея пастановіць гвалтам далучыць Беларусь, ніхто не здолее ёй перашкодзіць:
«Калі яны ідуць зараз на вайну, анексуюць украінскія тэрыторыі, што іх можа спыніць, калі яны палічаць для сябе патрэбным забраць Беларусь, каб яна стала расейскай правінцыяй? Калі яны зробяць гэта сваёй мэтаю, хто іх спыніць?»
Іншая справа, што проста зараз у аншлюсе Беларусі няма рацыі. А навошта, калі Лукашэнка і без таго робіць усё, што патрэбна Крамлю?
«Лукашэнка цяжкі, амбіцыйны, свавольны, але ён робіць усё, што патрэбна. Лукашэнка іх задавальняе», – упэўнены Фрыдман.
Масква не спяшаючыся, але ўсё глыбей і глыбей лезе сваімі шчупальцамі ў нашую краіну, каб умацаваць свой уплыў. Суразмоўца «Белсату» называе гэта падмуркам для далейшага пазбаўлення Беларусі суверэнітэту:
«Потым знішчэнне фармальнай незалежнасці, калі ім гэта спатрэбіцца, будзе такой фармальнай справаю. Калі расейская культура, мова, традыцыі, палітыка, светапогляд расейскацэнтрычны, – калі яны ўкараніліся (вось гэта зараз адбываецца, і Лукашэнка гэтаму фактычна не супраціўляецца), калі Беларусь ужо ў арбіце “рускага міру”, то замяніць кіраўніцтва ў пэўны момант пасля Лукашэнкі – тэхнічнае пытанне. Яны робяць усё, каб Беларусь была стратэгічна замацаваная за імі, каб Беларусь была ў кішэні».
Фрыдман упэўнены, што беларускае войска не абароніць краіну ад Расеі. Бэкграўнд не той:
«Калі мы паглядзім на вайсковае кіраўніцтва Беларусі, дык у іх ва ўсіх расейскі бэкграўнд, яны ўсе там вучыліся, яны цесна супрацоўнічаюць з расейскім войскам. І тыя заявы, што транслююць афіцэры Мінабароны ў сваёй прапагандзе, – дык гэта ж “рускі мір” звычайны. Яны ж адэпты гэтай савецкай традыцыі».
Палітычны аглядальнік радыё «Свабода» Валер Карбалевіч палічыў заяву Лукашэнкі пра вайну ў выпадку расейскай анексіі Беларусі пачаткам перадвыбарчай кампаніі. У каментары «Белсату» аналітык адзначыў, што не бачыць аніякіх прыкметаў, што Масква хоча захапіць нашую краіну:
«Гэта перадвыбарчы піяр, стварэнне вобраза абаронцы беларускага суверэнітэту. Гэта важна, гэта добры лозунг, добрая ідэя падчас выбарчай кампаніі, пагатоў шмат і пісалі, і пішуць, і кажуць, што Беларусь – поўны сатэліт Расеі, што сам Лукашэнка – пуцінская марыянетка, што Лукашэнка нічым не кіруе, падпарадкоўваецца толькі Маскве, ну і вось на тле гэтых размоваў паспрабаваць стварыць такі вобраз».
Карбалевіч, праўда, сумняецца, што гэтая «нядрэнная ідэя» спрацуе:
«Наколькі ў гэта павераць людзі, якія не ўспрымаюць яго як самастойнага палітыка? І наколькі той частцы электарату, якая будзе галасаваць за Лукашэнку, увогуле гэта важна? У значнай ступені там людзі даволі прарасейскія».
Разважаць пра тое, ці стануць беларусы на абарону Бацькаўшчыны ад цяперашняга галоўнага хаўрусніка, аналітык не захацеў.
«Думаю, што насельніцтва адмоўна ўспрыме ідэю сілавога далучэння Беларусі да Расеі, пра гэта кажуць сацыялагічныя апытанні, але адна справа – адмоўнае стаўленне, іншая – стаць на барацьбу са зброяй у руках. Гэта вялізная дыстанцыя, і наконт сілавых структураў, наконт беларускага войска я б не стаў гадаць», – падсумаваў Карбалевіч.
Зрэшты, беларускі вайсковы эксперт, з якім «Белсат» паразмаўляў на ўмовах ананімнасці, упэўнены амаль на 100 %, што вайсковае кіраўніцтва Беларусі не здрадзіць і кінецца ў бой з усходнім суседам:
«У цяперашнім вайскова-палітычным кіраўніцтве Беларусі няма асобаў, асабіста не лаяльных Лукашэнку, яны ўсе адбіраліся паводле гэтага прынцыпу. Акрамя таго, спецслужбы, контрразведка назіраюць за іх службовай дзейнасцю, кантактамі і кампаніямі, у якіх тыя тусуюцца, сочаць за тым, каб службовыя асобы не кучкаваліся. Імаверна, нават у лазні за імі сочаць, як яны там, пра што размаўляюць, бо гэта занадта сур’ёзна».
Яшчэ адзін чыннік, як падкрэсліў аналітык, – вайсковая прысяга, парушэнне якой у ваенны час пагражае смяротным пакараннем.
Пры гэтым, калі ў адданасці генералаў эксперт не сумняецца, то паводзіны беларусаў, якія атрымаюць позвы на вайну супраць Расеі, будуць рознымі. Прагноз адмыслоўцы – каля 60–70 % ваеннаабавязаных будуць гатовыя ўзяць у рукі зброю.
Па-першае, гэта кантрактнікі. Па-другое, – прыхільнікі Лукашэнкі. Па-трэцяе, як мяркуе суразмоўца «Белсату», ваяваць пойдуць і тыя, хто да палітыка ў апазіцыі:
,,«У дачыненні Расеі беларусы не адзіныя, аднак нават тыя, хто асабіста Лукашэнку не лаяльныя, будуць падтрымоўваць яго ў абароне тэрытарыяльнай цэласнасці і суверэнітэту Беларусі».
Пры гэтым не выпадае разлічваць на тых, хто ўсім сэрцам любіць Расею і бачыць у ёй перспектывы для сябе:
«Ёсць значная колькасць людзей, у якіх матэрыяльныя інтарэсы ў Расеі, асабістыя сваяцкія сувязі, тыя, хто бачаць для сябе там перспектывы ў кар’еры. Імаверна, пэўная частка радавога, сяржанцкага і малодшага афіцэрскага складу адмовіцца ваяваць, а яшчэ меншая – пяройдзе на бок патэнцыйнага супраціўніка».
Калі ж, крый божа, вайна з Расеяй пачнецца, у Беларусі не будзе шанцаў доўга пратрымацца, канстатаваў эксперт, бо ўся абарона нашай краіны зацыкленая на паўночным захадзе, захадзе і паўднёвым захадзе – а на ўсходзе пуста. Адзінае, што можа выратаваць Беларусь, – умяшанне Кітаю.
«Мы маем гэтага хаўрусніка, і, улічваючы ўплыў, які цяпер Кітай мае на Расею, мяркую, у прынцыпе пры любым рэжыме ў Расеі такі захоп Беларусі немагчымы. Кітаю патрэбная менавіта незалежная Беларусь, бо інакш ён не зможа праз Беларусь уплываць на палітыку Расеі. Пекін не зацікаўлены ў тым, каб страціць тут свой апорны пункт, калідор транзіту на захад, у які яны ўклалі багата грошай», – аргументуе суразмоўца «Белсату».
Ён не выключыў таксама, што ў выпадку нападу Расеі на Беларусь нам на дапамогу прыйдзе нават NATO, бо альянс не захоча займець яшчэ адзін адцінак агульнай мяжы з Расеяй. «Ім Калінінградскай вобласці дастаткова», – кажа аналітык.
У выніку «ворагі нашых ворагаў стануць нашымі сябрамі», падсумаваў эксперт.
Сцяпан Кубік, Алесь Наваборскі belsat.eu
