У 2000-ыя ў розных мясцінах Беларусі дэмакратычныя актывісты ўсталёўваюць памятныя знакі, каб ушанаваць памяць патрыётаў, якія змагаліся за свабоду і незалежнасць краіны супраць бальшавіцкага тэрору.
У Глыбокім, дзе жылі знакавыя асобы беларускае гісторыі, дзеялі Саюз беларускіх патрыётаў і Саюз беларускае моладзі, дзе аж да пачатку 1950-ых гг. быў актыўны антысавецкі супраціў, мясцовыя патрыёты ўсталявалі мемарыяльную шыльду ў гонар Клаўдзія Дуж-Душэўскага – сябра Ураду БНР, аўтара эскізу беларускага нацыянальнага сцяга, савецкага палітвязня. Шыльда правісела тры дні і была знятая ўладамі, кажуць, яна захоўваецца ў ЖКГ. Напэўна, да лепшых часоў.
Але прыклад мясцовых актывістаў меў плён. Праз 4 гады ўлады паставілі на цэнтральнай плошчы гораду бюсты выбітных дзеячаў беларускае гісторыі ды культуры – Вацлава Ластоўскага, Ігната Буйніцкага, Язэпа Драздовіча, Іосіфа Корсака.
У колішнім жа Віленскім краі дэмакратычныя актывісты ўсталёўвалі мемарыяльны знак і крыжы памяці расстралянага кіраўніка моладзевага антысавецкага падполля Расціслава Лапіцкага ды ўсіх ахвяраў камуністычнага тэрору. Улады знеслі крыжы ды пакаралі вялікімі штрафамі тых, хто іх паставіў – Аляксея Сюдака, Уладзіміра Малярчука ды Аляксандра Наркевіча.
Сведкі: Уладзімір Скрабатун і Аляксей Сюдак.
