„Znamiona zbrodni przeciwko ludzkości”. Raport ONZ nie pozostawia wątpliwości
W opublikowanym sprawozdaniu Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka (OHCHR) o sytuacji na Białorusi ujęto wydarzenia od maja 2020 do końca 2022 roku.
W dokumencie podkreślono, że na Białorusi dochodziło do systematycznych, masowych i rażących naruszeń praw człowieka, które obejmowały pozbawienie prawa do życia i wolności, tortury i złe traktowanie (w tym przemoc seksualną), odmowę prawa do rzetelnego procesu sądowego i sprawiedliwego procesu sądowego, samowolnego odmawiania prawa wjazdu do własnego kraju, naruszania prawa do wolności słowa, pokojowych zgromadzeń i zrzeszania się oraz równej dla wszystkich ochrony prawnej.
– Niektóre z naruszeń mogą również stanowić zbrodnie przeciwko ludzkości w rozumieniu międzynarodowego prawa zwyczajowego, jeżeli takie czyny są popełniane w ramach zakrojonego na szeroką skalę lub systematycznych napaści na wszelkie osoby cywilne i jeżeli takie napaści są dokonywane świadomie – czytamy w sprawozdaniu.
Zdaniem autorów raportu na Białorusi „były one częścią kampanii przemocy i represji, celowo skierowanej przeciwko tym, którzy byli lub byli uważani za przeciwników rządu lub wyrażali krytyczne lub niezależne opinie”.
– Po wyborach prezydenckich w 2020 roku co najmniej 100 tys. osób schroniło się za granicą. Ludzie zostali zmuszeni do opuszczenia kraju i nie mogli bezpiecznie wrócić z powodu gróźb samowolnego zatrzymania, złego traktowania oraz łamania praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych. Takie przemieszczanie się [ludności] jest bezpośrednio związane z polityką i praktykami stosowanymi przez kierownictwo Białorusi – w tym z masowym tłumieniem sprzeciwu i celowo tworzoną atmosferą wrogości, która uniemożliwia bezpieczny powrót – zauważa OHCHR.
W części raportu poświęconej przemocy seksualnej i na tle płciowym OHCHR informuje, że udokumentował sześć przypadków gwałtu popełnionego w radiowozach policyjnych i na posterunkach policji w całym Mińsku – wobec czterech mężczyzn i dwóch chłopców.
– W jednym przypadku mężczyzna został zgwałcony w areszcie przy ul. Akreścina po homofobicznych zniewagach i grożeniu śmiercią. Milicjanci rozerwali ofierze odbyt pałką, powodując obfite krwawienie, a zamiast udzielić pierwszej pomocy, śmiali się z niego, zakrywając mu usta, gdy krzyczał z dotkliwego bólu – czytamy w raporcie.
OHCHR udokumentował również 20 prób gwałtu. Odbywały się one w miastach całej Białorusi, a ich ofiarami byli mężczyźni i kobiety: funkcjonariusze szarpali, rozdzierali lub przecinali tył bieliznę zatrzymanych, czasem zakładali prezerwatywy na pałki policyjne i przyciskali pałki do odbytu ofiar.
Odnosząc się do represje wobec trzeciego sektora, według OHCHR do grudnia 2022 r. władze zlikwidowały 757 organizacji pozarządowych, a 416 organizacji postanowiło zaprzestać działalności, aby uniknąć represji.
Wysoki Komisarz ONZ zaleca, aby państwa członkowskie dążyły do pociągnięcia do odpowiedzialności osób odpowiedzialnych za łamanie praw człowieka na Białorusi w drodze postępowań przed sądami krajowymi – na podstawie ogólnie przyjętych zasad. jurysdykcji eksterytorialnej i uniwersalnej.
hn, cez/belsat.eu
