Ramzan Kadyrow zostanie szefem Rosgwardii? Przywódca Czeczenii sugeruje wejście do „świata wysokiej polityki”
Szef Czeczenii Ramzan Kadyrow zapowiedział, że chce przejść na „bezterminowy urlop”. „Przyjaciele, dziś dowiedziałem się, że wśród urzędujących szefów podmiotów składowych Federacji Rosyjskiej okazałem się „długowiecznym mieszkańcem”. Zauważyłem, że zbyt długo siedzę w tym fotelu – powiedział w oświadczeniu opublikowanym na swoim kanale w Telegramie.
– Na Kaukazie jest takie powiedzenie – nieważne jak mile widziany jest gość, jeśli wychodzi na czas, jest jeszcze milej. Myślę, że mój czas też nadszedł, zanim mnie wyrzucą. Jestem już stary, moja młodość przeminęła. Zaczęliśmy o tym myśleć, postaramy się odejść na czas – powiedział Ramzan Kadyrow.
Czeczeński przywódca nie sprecyzował, z czym związana jest jego wypowiedź. Nie powiedział też wprost, czy planuje opuścić swoje stanowisko, czy ma coś innego na myśli. W oświadczeniu Kadyrowa nie padło też stwierdzenie, czy podjął on już jakąś decyzję.
Wcześniej Ramzan Kadyrow poinformował, że zakazał dowódcom służb specjalnych republiki brania urlopów w czasie wojny na Ukrainie.
– Kiedy tysiące naszych żołnierzy, z narażeniem życia, jest wysyłanych na pierwszą linię frontu dla wspólnej sprawy, żaden żołnierz, niezależnie od stopnia, nie ma moralnego prawa myśleć o odpoczynku, a tym bardziej o wyjeździe. To jest moja osobista opinia – podkreślił.
Nie po raz pierwszy
Ramzan Kadyrow zapowiadał już swoją rezygnację w 2016 roku, przed pierwszymi wyborami (do tej pory był mianowany bezpośrednio przez prezydenta kraju).
– Mój czas już minął. Dla człowieka istnieje pewna granica. I teraz jest szczyt dla Kadyrowa, jak sądzę – powiedział, dodając, że uważa swoją misję jako szefa regionu za zakończoną. – Jest drużyna, jest prezydent kraju. To jest wola Allaha na wszystko. Jestem pieszym żołnierzem. Jeśli powiedzą mi, żebym dalej służył, to będę służył, jeśli „do widzenia”, to się pożegnam – mówił.
Rzecznik prezydenta Rosji Dmitrij Pieskow powiedział wówczas dziennikarzom, że aby snuć jakiekolwiek prognozy, trzeba poczekać do końca kadencji szefa regionu. W marcu tego samego roku Władimir Putin mianował Kadyrowa na p.o. szefa Czeczenii, zalecając mu kandydowanie.
Były też inne przypadki. W 2015 roku zapowiedział swoją ewentualną rezygnację w związku ze skandalem wokół śmierci czeczeńskiego więźnia Dżambułata Dadajewa w Groznym, której dopuścił się wydział policji w Stawropolu bez powiadomienia czeczeńskich sił bezpieczeństwa. W 2017 roku Kadyrow powiedział w wywiadzie, że jego marzeniem jest ustąpienie ze stanowiska szefa regionu. W 2020 roku ponownie powiedział, że jest „gotowy opuścić swoje stanowisko”. Tym razem dodał, że uważa prezydenta Francji Emmanuela Macrona za terrorystę z powodu jego uwag o autorach karykatur wymierzonych w proroka Mahometa.
Droga do władzy
Ramzan Kadyrow rozpoczął swoją drogę do władzy jako asystent i ochroniarz swojego ojca, muftiego Iczkerii, Achmata Kadyrowa. W 1999 roku podążył za swoim ojcem, który następnie został pierwszym prezydentem Republiki Czeczeńskiej, do rządu federalnego.
9 maja 2004 roku ojciec Ramzana Kadyrowa zginął w ataku terrorystycznym przeprowadzonym na centralnej trybunie stadionu Dynamo. W tym samym czasie Rada Państwowa republiki zwróciła się do Władimira Putina o zmianę ustawy o limitach wiekowych, by na czele regionu mógł stanąć Ramzan Kadyrow, 28-letni następca ojca. Putin nie zmienił prawa, a Kadyrow przeszedł do władz regionalnych, gdzie starł się z drugim prezydentem Czeczenii, Ału Ałchanowem, roszczącym sobie prawo do pełni władzy w republice.
Władimir Putin formalnie mianował Kadyrowa prezydentem Czeczenii w 2007 roku. 5 marca 2011 roku Dmitrij Miedwiediew zatwierdził jego kandydaturę na nową pięcioletnią kadencję. W 2016 i 2021 roku odbyły się wybory na szefa regionu, które Kadyrow wygrał zdecydowaną przewagą głosów. Jego obecna kadencja kończy się w 2026 roku.
Ramzan Kadyrow wielokrotnie powtarzał, że walczy z „terrorystycznym podziemiem”, wykonując polecenia Putina. Ostatni „czeczeńscy bojownicy” – jak mówił – zostali zlikwidowani pod koniec 2021 roku. Jednak od czasu do czasu pojawiały się doniesienia, że niektóre ataki terrorystyczne i zatrzymania „terrorystów” były inscenizowane i służyły jako przykrywka dla pozasądowych egzekucji.
Kadyrow wielokrotnie był oskarżany o notoryczne łamanie praw człowieka. Obrońcy praw człowieka opisywali tortury i zabójstwa opozycyjnych blogerów, porwania osób podejrzanych o krytykę rządu czeczeńskiego oraz brutalne morderstwa homoseksualistów. Ramzan Kadyrow odpowiadał, że nie ma krytyków, a działaczy praw człowieka i niezależnych dziennikarzy nazwał terrorystami.
Nepotyzm – podstawą rządów
Kadyrow stworzył też szeroko zakrojony system nepotyzmu, dając swoim krewnym i znajomym kluczowe stanowiska w republice. W grudniu 2021 roku jedna z jego córek, 20-letnia Khadiżat Kadyrowa, została szefową wydziału edukacji przedszkolnej w Groznym. Siostra Kadyrowa, Zarugaj, została mianowana asystentką szefa Czeczenii do spraw edukacji przedszkolnej. Jej mąż, Ramzan Czergihow, jest czeczeńskim ministrem transportu i komunikacji.
Druga siostra Ramzana, Zulaj Kadyrowa, weszła do rządu czeczeńskiego jako zastępczyni szefa kancelarii rządu Czeczenii. Jej mąż Salman Zakrijew objął stanowisko pierwszego zastępcy przewodniczącego czeczeńskiego parlamentu. Ich 30-letni syn Jakub Zakrijew jest wicepremierem rządu i ministrem rolnictwa republiki.
W październiku 2020 roku przybrany brat Kadyrowa, Wisita, został p.o. zastępcy szefa agencji rządowej ds. sanitarnych Rospotrebnadzor w republice. We wrześniu tego samego roku Idris Czerhigow, bratanek Kadyrowa, objął stanowisko nadzorcy obwodów gudermeskiego i szelkowskiego, a w lutym inny bratanek, Hamzat Kadyrow, został ministrem sportu Czeczenii.
Kuzyn Ramzana Kadyrowa, Khas-Magomed Kadyrow jest burmistrzem Groznego. Startował do Dumy Państwowej, ale poniósł porażkę na liście regionalnej.
Napięte stosunki z władzami centralnymi
Ramzan Kadyrow tworzy w mediach wizerunek głównego zwolennika Władimira Putina. Szef Czeczenii regularnie wypowiada się na temat poparcia dla decyzji prezydenta. Aktywnie opowiada się za inwazją na Ukrainę, powtarzając za prezydentem Rosji, że kraj ten wymaga „denazyfikacji i demilitaryzacji”. W Czeczenii pod kierownictwem Kadyrowa powstał jeden z pierwszych w Rosji wojskowych batalionów „ochotniczych”. Sam Kadyrow, jak wynika z jego kanału w Telegramie, kilkakrotnie wyjeżdżał na linię frontu.
Jednocześnie szef Czeczenii okresowo toczy spory z władzami federalnymi. Kadyrow skrytykował na przykład decyzję rosyjskiego Ministerstwa Sprawiedliwości o uznaniu zbioru Sahih al-Bukhari za ekstremistyczny. Podkreślił, że uczeni muzułmańscy uważają tę kompilację za drugie po Koranie źródło Pisma Świętego.
– Jeśli ta decyzja nie zostanie zrewidowana i nie sprowadzi się kompetentnych ekspertów do analizy literatury religijnej, obawiam się, że muzułmanie nie będą czuli się w Rosji jak w domu. Z kolei tutaj religia już nakazuje muzułmaninowi działać w zupełnie inny sposób – groził Kadyrow.
Dodatkowo jednostki wojskowe Czeczenii, które de facto są podporządkowane woli Kadyrowa, budzą niepokój części moskiewskich elit. W przypadku większych niepokojów w Federacji Rosyjskiej, które stały się całkiem realne po inwazji na Ukrainę, Kadyrow mógłby zakwestionować centralne władze, gdyż ma do tego odpowiednie warunki.
Szachownica na Kremlu?
Po fiasku rosyjskiego blitzkriegu na Kijów, a także nieudolnej ofensywy w Donbasie, minister obrony Siergiej Szojgu popadł w niełaskę Władimira Putina. Jego niezdolność do kierowania wojskami zmusiła nawet rosyjskiego przywódcę do samodzielnego zarządzania wojskami w ramach zarządzonej przez niego 24 lutego „specjalnej operacji wojskowej”.
Ostatnio coraz częściej pojawiają się doniesienia, że na Kremlu planowane są przetasowania personalne. Według źródeł bliskich Kremlowi największe szanse na zajęcie wakatu po Szojgu, który stracił zaufanie Putina, ma Wiktor Zołotow, szef Rosgwardii. A potem, jeśli Zołotow awansuje, na jego miejsce planowany jest Ramzan Kadyrow – co potwierdzają źródła Meduzy. Z kolei na fotelu czeczeńskim zasiadłby Adam Delimchanow, bliski współpracownik Kadyrowa, który zdobył „sławę” podczas walk o Mariupol, za co został odznaczony przez Putina medalem.
Iwan Masłow / Vot-Tak.tv, lp/ belsat.eu
